Пераклад Анатоля Клышкi
1 І Агрыпа сказаў Паўлу: Табе дазваляецца гаварыць за сябе. — Тады Павел, выцягнуўшы руку, прамовіў у сваю абарону:
2 Ва ўсім, у чым мяне абвінавачваюць іудзеі, цару Агрыпа, — я лічу сябе шчаслівым, што магу сёння абараняцца перад табою,
3 асабліва таму, што ты знаўца ўсіх звычаяў і спрэчных пытанняў між іудзеяў; таму прашу выслухаць мяне доўгацярпліва.
4 А жыццё маё з юнацтва, якое ад пачатку праходзіла між майго народу ў Іерусаліме, ведаюць усе іудзеі;
5 знаючы ўжо мяне здаўна, калі яны захочуць сведчыць, то паводле найсуровейшага кірунку нашага веравызнання я жыў як фарысей.
6 І цяпер я стаю перад судом за надзею на абяцанне, якое даў Бог нашым бацькам,
7 якога спадзяюцца дасягнуць нашы дванаццаць плямёнаў, шчыра служачы дзень і ноч. За гэтую надзею, цару [Агрыпа], мяне абвінавачваюць іудзеі.
8 Чаму ў вас лічыцца неверагодным, калі Бог уваскрашае мёртвых?
9 Дык вось і мне здавалася, што трэба шмат зрабіць супроць імя Ісуса Назарэя,
10 што я і рабіў у Іерусаліме; і шмат святых я зняволіў у турмы, атрымаўшы ўладу ад першасвятароў, і падаваў голас супроць іх, калі іх забівалі.
11 І ва ўсіх сінагогах, часта караючы іх, я прымушаў іх да богазнявагі; і ў надзвычайнай супроць іх раз’юшанасці, гнаў іх нават і ў чужаземных гарадах.
12 Дзеля гэтага я ішоў у Дамаск з уладаю і даручэннем ад першасвятароў.
13 Апоўдні ў дарозе я ўбачыў, о цару, святло з неба, мацнейшае за ззянне сонца і якое заззяла вакол мяне і тых, што ішлі са мною.
14 І калі мы ўсе ўпалі на зямлю, я пачуў голас, які казаў мне на яўрэйскай мове: «Саўле, Саўле, чаму ты гоніш Мяне? Цяжка табе ісці супроць ражна?»
15 І я сказаў: «Хто ты, Госпадзе?» А Госпад сказаў: «Я Ісус, Якога ты гоніш.
16 Але ўстань і стань на свае ногі, бо Я дзеля гэтага з’явіўся табе, каб прызначыць цябе слугою і сведкам і таго, у чым ты бачыў Мяне, і таго, у чым Я з’яўлюся табе,
17 выбаўляючы цябе ад [гэтага] народу і язычнікаў, да якіх Я [цяпер] пасылаю цябе
18 адкрыць ім вочы, каб яны павярнуліся ад цемры да святла і ад улады сатаны да Бога, каб яны атрымалі дараванне грахоў і спадчыну між тых, хто асвечаны вераю ў Мяне».
19 Таму я, цару Агрыпе, не быў непакорлівы нябеснаму з’явенню,
20 але спярша абвяшчаў і тым, што ў Дамаску, і ў Іерусаліме, і па ўсёй іудзейскай краіне, і язычнікам, каб яны пакаяліся і звярнуліся да Бога, творачы годныя ўчынкі, даказваючы сваё пакаянне.
21 За гэта іудзеі, схапіўшы мяне, [калі я быў] у святыні, спрабавалі расправіцца.
22 Але, атрымаўшы дапамогу ад Бога, я да гэтага дня стаю, сведчачы і малому і вялікаму, не кажучы нічога, акрамя таго, пра што прарокі і Маісей казалі, што гэта адбудзецца,
23 што павінен быў адпакутаваць Хрыстос і Ён, першы ўваскрэслы з мёртвых, абвесціць святло і гэтаму народу, і язычнікам.
24 І калі ён казаў гэта ў сваю абарону, Фэст гучным голасам прамовіў: Ты звар’яцеў, Паўле! Вялікая вучонасць даводзіць цябе да вар’яцтва.
25 А Павел [сказаў]: Я не звар’яцеў, глыбокашаноўны Фэсце, а кажу словы праўды і здаровага розуму.
26 Бо ведае пра гэта цар, якому я і кажу адважна, бо я перакананы, што [нішто] з гэтага не засталося для яго незаўважаным; бо не ў закутку гэта рабілася.
27 Цару Агрыпе, ці верыш прарокам? Ведаю, што верыш.
28 Але Агрыпа Паўлу [сказаў]: Ты хутка ўгаворыш мяне, каб я зрабіўся хрысціянінам.
29 А Павел [сказаў]: Я маліўся б Богу, каб хутка ці няхутка не толькі ты, але і ўсе, хто слухае мяне сёння, зрабіліся такімі ж, як я, акрамя гэтых ланцугоў.
30 І, [калі ён гэта сказаў], усталі цар, і намеснік, і Верніка, і тыя, хто сядзеў з імі;
31 і, адышоўшы, гаварылі адзін з адным, кажучы: Гэты чалавек не робіць нічога, вартага смерці альбо ланцугоў.
32 І Агрыпа сказаў Фэсту: Можна было б вызваліць гэтага чалавека, калі б ён не апеляваў да цэзара. [Таму і вырашыў намеснік паслаць яго да кесара].
Новый Библейский Комментарий
Ст. 1−3 Как речи обеих сторон перед судом Феликса ранее (24:2−4, 10), так и это выступление началось со вступительного заявления с выражением признательности судьям (и их восхвалением).
Ст. 4−8 Далее речь продолжилась в направлении защиты, начатой в гл. 22. Как и в защитной речи перед синедрионом, Павел утверждает: …и ныне я стою пред судом за надежду на обетование, данное от Бога нашим отцам, а именно — за надежду и веру в то, что Бог воскрешает мертвых. (А также апостол имеет в виду обетование о пришествии Мессии.)
Ст. 9−14 Первая часть рассказа о событии на Дамасской дороге соответствует другим в гл. 9 и 22 (см., особенно: коммент. к 9:1−9), кроме того, здесь подчеркнуто, что Господь обращался к Павлу: Трудно тебе идти против рожна. Возникает образ вола или быка, противящихся рожну, шесту с острым железным наконечником, с помощью которого их водили; эта пословица была широко распространена в языческом мире, ее применяли даже иудейские писатели. Она точно описывает переживание Павла: его деятельность перед встречей на Дамасской дороге демонстрировала, что он и в самом деле всегда ощущал раздражение по отношению к Иисусу, и тогда Бог показал ему, раздражением какого рода это являлось.
Ст. 15−18 Последняя часть этого рассказа сокращена (то ли Лукой, то ли самим Павлом). В этом варианте особое ударение сделано на Господнем слове и желании Павла повиноваться.
Ст. 19−21 Именно за повиновение представшему в видении Иисусу, Которого Бог воскресил из мертвых, и схватили меня Иудеи в храме и покушались растерзать, говорит Павел.
Ст. 22−23 Разъяснение апостолом связей, которые существуют между Евангелием, с одной стороны, и пророками и Моисеем, с другой, также могло быть сильно сокращено (см.: коммент. к 2:14). Если предположить, что подлинная речь Павла включала выдержки из Писаний (см., напр.: речь в 13:16−41, особенно ст. 33−41; 17:3) и в ней были использованы некоторые приемы раввинистического толкования, которыми, как нам известно, Павел владел (см., напр.: Гал 4:21−31), тогда восклицание Феста (большая ученость доводит тебя до сумасшествия [24]) становится понятным, как и реплика Павла: …знает об этом царь, и его риторический вопрос, обращенный к Агриппе: Веришь ли… пророкам?знаю, что веришь (25−27).
Ст. 28−29 Двусмысленные слова Агриппы были попыткой уйти от ответа на вопрос Павла. Царь искусно уклонился от ответа: он не стал отрицать ни своей веры в пророков, ни Павлова толкования их писаний. На это Павел ответил, что больше всего он хотел бы, мало ли, много ли потребуется для этого времени, чтобы все сделались такими, как он, кроме этих уз. И в мыслях не держа, чтобы молить о свободе, какой пользовались окружающие, Павел молил Бога, чтобы все могли сделаться такими, как он! На присутствующих не могли не оказать воздействия мужество и ум, проявленные Павлом в столь эффектной беседе с царем!
Ст. 30−32 И в самом деле, после такого обмена мнениями ответственным лицам стало ясно, что Павел ни в чем не повинен. Парадоксально, но только апелляция Павла к императору удерживала его в узах, поскольку освободить его теперь означало бы узурпировать право императора судить его дело. В любом случае, Павел хотел идти в Рим, а Фест был рад избавиться от ответственности перед иудейским руководством за его освобождение.