Пераклад Антонія Бокуна
1 Навучаньне Асафа. Зважай, народзе мой, на закон мой, прыхіліце вушы свае да словаў вуснаў маіх!
2 Адчыню я вусны мае ў прыповесьці, буду апавядаць загадкі старадаўнія.
3 Што чулі мы і даведаліся, і што бацькі нашыя расказалі нам,
4 гэтага не схаваем ад сыноў іхніх, абвяшчаючы пакаленьню наступнаму хвалу ГОСПАДА і магутнасьць Ягоную, і цуды Ягоныя, што Ён учыніў.
5 І Ён узьняў сьведчаньне ў Якубе, і паклаў Закон у Ізраілі, пра гэта загадаў бацькам нашым, каб яны паведамілі [гэта] сынам сваім,
6 каб ведала пакаленьне наступнае, сыны, якія народзяцца, і каб яны ў свой час абвясьцілі [гэта] сынам сваім.
7 І ўскладуць на Бога надзею сваю, і не забудуцца пра дзеяньні Божыя, і прыказаньні Ягоныя будуць захоўваць,
8 і ня будуць падобныя да бацькоў сваіх, пакаленьня бунтаўнікоў і непакорных, пакаленьня, якое нетрывалае ў сэрцы сваім і дух іхні няверны Богу.
9 Сыны Эфраіма, узброеныя лукамі, павярнулі назад у дзень бітвы.
10 Яны не захавалі запавету Божага і адмовіліся хадзіць паводле Закону Ягонага.
11 І забыліся пра дзеі Ягоныя і цуды, якія Ён даў ім бачыць.
12 Перад бацькамі іхнімі ўчыніў Ён цуды ў зямлі Эгіпецкай, на полі Цаан.
13 Ён расьсек мора і перавёў іх [праз яго], і паставіў воды, як капу.
14 І вёў іх удзень воблакам, і ўсю ноч — сьвятлом вогненным.
15 Ён рашчапіў скалы ў пустыні і напаіў іх, быццам з вялікай бездані,
16 і вывеў струмяні са скалаў, і пацяклі рэкамі воды.
17 Але яны і надалей грашылі супраць Яго, бунтаваліся супраць Найвышэйшага ў сухой [зямлі].
18 Яны выпрабоўвалі Бога ў сэрцах сваіх, жадаючы спажывы для душаў сваіх.
19 І гаварылі супраць Бога, кажучы: «Хіба Бог можа прыгатаваць стол у пустыні?»
20 Вось, Ён ударыў скалу, і лінулі воды, і ручаі пацяклі. «Але ці можа Ён даць таксама хлеба і паставіць мяса для народу Свайго?»
21 І пачуў ГОСПАД, і абурыўся, і ўзгарэўся агонь на Якуба, і ўзьняўся гнеў на Ізраіля,
22 бо яны ня верылі Богу і не спадзяваліся на збаўленьне Ягонае.
23 І Ён загадаў хмарам высока, і адчыніў дзьверы неба,
24 і спаслаў дажджом ім манну, і даў ім збожжа нябеснага.
25 Хлеб дужых еў чалавек; Ён спаслаў ім ежы ўдосталь.
26 Ён рушыў вецер усходні ў небе і сілай Сваёю навёў вецер паўднёвы;
27 і спаслаў дажджом на іх мяса, быццам пыл, і птушак крылатых — як пясок каля мора.
28 І скінуў іх пасярод табару іхняга, навакол сялібаў іхніх.
29 І елі яны, і насыціліся добра, і тое, што яны жадалі, Ён даў ім.
30 Яшчэ не пазбавіліся яны жаданьня свайго, яшчэ спажыва іхняя была ў вуснах іхніх,
31 як гнеў Божы ўзьняўся на іх, і забіў тлустых іхніх, і юнакоў Ізраіля паваліў.
32 Пры ўсім гэтым яны далей грашылі і ня верылі ў цуды Ягоныя.
33 І сканчваліся ў марнасьці дні іхнія, і гады іхнія — у страху.
34 Калі Ён забіваў іх, яны шукалі Яго, і вярталіся, і імкнуліся да Бога,
35 і ўзгадвалі, што Бог — скала іхняя, і Бог Найвышэйшы — Абаронца іхні.
36 І яны лісьлівілі Яму вуснамі Сваімі, і языком сваім хлусілі перад Ім,
37 і сэрца іхняе не было трывалым у Ім, і не былі яны верныя запавету Ягонаму.
38 А Ён, спагадлівы [да іх], дараваў ім беззаконьне іхняе і ня зьнішчыў іх, і неаднакроць спыняў гнеў Свой, і не абуджаў усю ярасьць Сваю,
39 бо памятаў, што яны — цела, вецер, які адыходзіць і ня вернецца.
40 Як часта яны бунтаваліся супраць Яго ў пустыні, засмучалі Яго ў [зямлі] бязьлюднай!
41 І зьвярталіся, і выпрабоўвалі Бога, і абражалі Сьвятога Ізраіля.
42 Ня памяталі яны рукі Ягонай, дня, калі Ён іх вызваліў ад прыгнёту,
43 калі знакі Свае рабіў у Эгіпце, і цуды Свае на полі Цаан.
44 І Ён перамяніў рэкі іхнія і ручаіны іхнія ў кроў, што не маглі піць,
45 спаслаў на іх мухаў, што іх кусалі, і жабаў, што іх губілі.
46 І аддаў вусеням ураджаі іхнія, а працу іхнюю — саранчы.
47 Пабіў градам вінаградныя лозы іхнія, фігавыя дрэвы іхнія — шэраньню.
48 І аддаў граду скаціну іхнюю, а статкі іхнія — маланкам.
49 І спаслаў на іх жар гневу Свайго, абурэньне, і ярасьць, і трывогі, навалу злых анёлаў.
50 Выпрастаў сьцежку гневу Свайму, не захоўваў ад сьмерці душы іхнія, і жыцьцё іхняе пошасьці аддаў.
51 І забіў усіх першародных у Эгіпце, пачаткі сілы ў намётах Хама.
52 І вывеў, як авечак, народ Свой, і вёў іх, як статак, праз пустыню.
53 І вёў іх у бясьпецы, і яны не палохаліся, а ворагаў іхніх мора накрыла.
54 І прыйшлі яны да межаў сьвятасьці Ягонай, да гары, што набыла правіца Ягоная;
55 і Ён выгнаў перад абліччам іхнім народы, і кінуў шнур, [каб падзяліць] спадчыну іхнюю, і пасяліў у намётах іхніх калены Ізраіля.
56 Але яны выпрабоўвалі Бога Найвышэйшага і бунтаваліся супраць Яго, і сьведчаньняў Ягоных не захоўвалі,
57 і яны адступаліся і здраджвалі, як і бацькі іхнія, выварочваліся, быццам той лук здрадлівы.
58 І яны злавалі Яго ўзгоркамі сваімі, і балванамі сваімі раздражнялі Яго.
59 Пачуў [гэта] Бог і абурыўся, і вельмі пагрэбаваў Ізраілем.
60 І Ён пакінуў сялібу ў Шыло, намёт, у якім жыў сярод людзей;
61 і аддаў у палон моц Сваю, і славу Сваю — у рукі прыгнятальніка.
62 І аддаў пад меч народ Свой, і на спадчыну Сваю абурыўся.
63 Юнакоў ягоных агонь зьядаў, і дзяўчаты ягоныя не былі ўшанаваныя.
64 Сьвятары ягоныя падалі ад мяча, і ўдовы ягоныя ня плакалі.
65 І быццам зо сну прачнуўся Госпад, як той волат, якога віно разьвесяліла,
66 і Ён выбіў прыгнятальнікаў дашчэнту, на вечную ганьбу аддаў іх.
67 І Ён адкінуў намёт Язэпа, і ня выбраў калена Эфраіма,
68 а выбраў калена Юды, гару Сыён, якую палюбіў.
69 І пабудаваў Ён як [пад неба] высокую сьвятыню Сваю; і як зямлю заснаваў яе на вякі.
70 І выбраў Давіда, слугу Свайго, і ўзяў яго ад абораў авечых.
71 Ад котных авечак забраў яго, каб пасьвіў Якуба, народ Ягоны, і Ізраіля, спадчыну Ягоную.
72 І ён пасьвіў іх у беззаганнасьці сэрца свайго, і ў разважлівасьці рук сваіх вадзіў іх.
Толковая Библия Лопухина
Этот псалом, как и Пс 73, написан после взятия Иерусалима Навуходоносором и после опустошения им земли Иудейской. Храм здесь представляется оскверненным, Иерусалим — в развалинах (Пс 78:1), всюду лежат непогребенные трупы убитых евреев (Пс 78:2), которые сделались посмешищем в глазах соседних народов (Пс 78:4). Писателем был один из потомков Асафа прозорливца.
Боже! Язычники опустошили страну, разрушили Иерусалим, залили землю кровью людей еврейских, над ними смеются и издеваются соседние народы (1−4). Пролей гнев Твой на народы за опустошение земли Иакова: не помяни наших грехов и избавь нас (5−9). Не дай язычникам издеваться над Твоим именем, накажи их за поношение Тебя, а мы будем возвещать в род и род хвалу Тебе (10−13).
Пс 78:2. трупы рабов Твоих отдали на съедение птицам небесным, тела святых Твоих — зверям земным;
«Тела святых Твоих» — евреев, как народа Богоизбранного, предназначенного быть народом святым и служителем истинного Бога.
Пс 78:3. пролили кровь их, как воду, вокруг Иерусалима, и некому было похоронить их.
«Пролили кровь их, как воду» — обилие убитых.
Пс 78:4. Мы сделались посмешищем у соседей наших, поруганием и посрамлением у окружающих нас.
Завоеванный народ становился добычею врага, которой он распоряжался по своему капризному желанию, подвергая его всевозможным насилиям и насмешкам. Этот обычай отношения к покоренному врагу в древнее время был всеобщим и зависел от той глубокой замкнутости жизни народов, которая почти не допускала никаких сношений даже с соседним племенем. Каждый народ, потому, обособлялся в своем языке, правах, обычаях и религиозных верованиях и к другому народу относился лишь как к своему врагу, гибель которого для него служила предметом искренних вожделений. Этим объясняются те поругания, которым подвергались побежденные от победителя.
Пс 78:8. Не помяни нам грехов наших предков; скоро да предварят нас щедроты Твои, ибо мы весьма истощены.
«Не помяни нам грехов... предков» — не вменяй и не подвергай нас ответственности за грехи, унаследованные нами от предков. Эта молитва указывает, что степень нравственного разложения еврейского народа, вызвавшая такой строгий суд от Господа, не была временным упадком высоты жизни еврейского народа, но продолжительной порочной наклонностью.
Пс 78:9. Помоги нам, Боже, Спаситель наш, ради славы имени Твоего; избавь нас и прости нам грехи наши ради имени Твоего.
«Помоги нам... ради славы имени Твоего; избавь нас... ради имени Твоего». При господстве среди древних народов религиозных воззрений, влиявших на строй их гражданской жизни, быта семейного и общественного и определявших отношение к другим народам, значение и сила каждого племени определялась силой его национального бога. Победа одного народа над другим обозначала, что бог победителя выше бога побежденного племени, над которым считали вправе смеяться. Той же участи подвергался и еврейский народ после победы над ним вавилонян; еврейский Бог являлся в глазах победителей слабее их национального бога, почему и поношения еврейского Бога были естественны. Писатель скорбит о таком унижении истинного Бога и молит помочь своему народу для того, чтобы Его имя не хулилось язычниками.
Пс 78:10. Для чего язычникам говорить: «где Бог их?» Да сделается известным между язычниками пред глазами нашими отмщение за пролитую кровь рабов Твоих.
«Где Бог их?» Вопрос иронический. Язычники победители спрашивают — где же тот Бог, на силу Которого надеялись иудеи?
Пс 78:11. Да придет пред лице Твое стенание узника; могуществом мышцы Твоей сохрани обреченных на смерть.
«Да придет пред лице Твое стенание узника» — взгляни милостью, не отворачивайся от Твоего народа, который теперь лишен политической самостоятельности, который в узах рабства.
Пс 78:12. Семикратно возврати соседям нашим в недро их поношение, которым они Тебя, Господи, поносили.
«Семикратно возврати соседям нашим». Число семь — круглое, означающее полноту вообще. Воздай врагам, Господи, полностью то, что они заслужили своими поношениями Тебя; не ослабляй Своей справедливости снисхождением.