Пераклад Сабілы і Малахава
1 Навука Асапава. Слухай, народзе мой, навуку маю! Нахіліце вуха вашае да слоў вуснаў маіх!
2 Я адчыню вусны мае ў прыповесьці, выкажу загадкі старадаўныя.
3 Якія мы пачулі і ведаем іх, і што нам ба́цькі нашыя пераказалі,
4 мы ня схава́ем ад сыноў іхных, абвяшчаючы будучаму пакаленьню славу Яговы і магутнасьць Ягоную, і Ягоныя Цуды, якія Ён учыніў.
5 Бо Ён устанавіў сьведчаньне ў Якубе і паклаў Ён Закон у Ізраэлю, які Ён наказаў ба́цькам нашым, каб яны пераказвалі іхным сыном,
6 каб ве́дала пакаленьне наступнае, сыны, якія народзяцца, а яны ўстануць і раскажуць сыном сваім,
7 каб яны надзею сваю ўскладалі на Бога і ня забывалі Дзеі Божыя, і прыказаньні Ягоныя захоўвалі,
8 і каб ня былí як ба́цькі іхныя, род упарцісты і мяцежны, пакаленьне, якое ня ўмацавала сэрца свайго, і дух якога быў няверны Богу.
9 Сыны Яхрэмавы, узброеныя лу́кам, у дзень бíтвы павярнулі назад.
10 Яны ня захавалі Запавету Божага і адмовіліся хадзіць паводля Закону Ягонага.
11 І забылі Дзеі Ягоныя і Цуды Ягоныя, якія Ён паказаў ім.
12 Перад абліччам ба́цькаў іхных Ён тварыў Цуды ў зямлі Ягіпту, на полі Цоан.
13 Ён разьдзяліў мора і правёў іх празь яго, і воды паставіў, як сьцены,
14 і ўдзень вёў іх воблакам, а ўначы — сьвятлом агню.
15 Ён расшчапляў скалы ў пустэльні і паіў іх шчодра, як зь вялікіх глыбіняў;
16 і із скалы Ён вывеў патокі, і пацяклі воды, як рэкі.
17 Але яны далей працягвалі грашыць супраць Яго і былі мяцежнымі супраць Усявышняга ў пустэльні.
18 І яны спакушалі Ўсемагутнага ў сэрцы сваім (і) патрабавалі яду паводля жадобы сваёй.
19 І яны гаварылі супраць Бога, кажучы: «Ці можа Бог прыгатаваць стол у пустэльні?
20 Вось! Ён уда́рыў па скале, і пацяклі воды, і заструменіліся рэкі. Ці можа Ён даць яшчэ і хлеб народу Свайму і нарыхтаваць мяса?»
21 Таму, як Ягова гэта пачуў, Ён разгневаўся, і ўзгарэўся агонь супраць Якуба, і таксама гнеў узьняўся супраць Ізраэля,
22 за тое, што яны ня паверылі Богу, і яны ня давяралі выратаваньню Ягонаму.
23 Алё Ён загадаў аблокам угары і расчыніў дзьверы нябёсаў
24 і пасыпаў на іх манку, як дождж, каб елі, і даў ім хлеб Нябёсаў.
25 Чалавек еў хлеб Ангелаў. Яду паслаў Ён ім удосыць.
26 Ён падняў усходні вецер у небе, і сілай Сваёй Ён узьняў вецер паўднёвы.
27 І быццам пыл Ён пусьціў на іх дажджом мяса і, як пясок марскі, птушак крылатых
28 і кінуў іх сярод іхнага лагеру, вакол іхных палатак.
29 І яны елі і ве́льмі насыціліся, і што яны жадалі, Ён ім даў.
30 Яшчэ ня задаволілі яны жадобы сваёй, яшчэ іхная яда была ў роце іхным,
31 як узьняўся гнеў Бога супраць іх; і Ён забіў іхных моцных мужчын, і выбраных Ізраэля Ён нізрынуў.
32 Пры ўсім гэтым яны грашылі далей і ня верылі Ягоным Цу́дам.
33 Дык пакінуў Ён іхныя дні зьнікаць у ма́рнасьці і гады іхныя ў страху.
34 Калі Ён іх забіваў, тады яны распытвалі пра Яго і наварочваліся і шукалі Ўсемагутнага рупліва;
35 і яны ўспаміналі пра тое, што Бог ёсьць іхная Скала, і Бог Найвышэйшы — іхны Збаўца.
36 І ву́снамі сваімі лісьлівілі Яму, і языком сваім ілгалі Яму.
37 І іхнае сэрца ня было перад Ім шчырым, і ня былі яны вернымі Запавету зь Ім.
38 Але Ён быў міласэрным, дараваў іхныя бяззаконьні і ня зьнішчыў іх. Але шматкроць адварачаў гнеў Свой і ня будзіў усёй Сваёй ярасьці;
39 бо Ён па́мятаў, што яны — цела, подзьмух, які адыходзе і ня вяртаецца.
40 Як часта яны паўставалі супраць Яго ў пустэльні, і прыносілі Яму боль у зямлі бязьлюднай!
41 І яны ізноў спакушалі Бога і абмяжоўвалі Сьвятога Ізраэлявага.
42 Яны ня па́мятавалі Рукі Ягонай, ні дня, калі Ён вызваліў іх ад прыгнятальніка,
43 калі Ён чыніў Знакі Свае ў Ягіпце і Цуды Ягоныя на полі Цоан:
44 і абярнуў у кроў рэкі іхныя і патокі іхныя, так што яны ня маглі піць.
45 І наслаў сярод іх мух, якія іх кусалі, і жабаў, якія губілі іх;
46 і Ён аддаў ву́сені ўраджай іхны і (плады) працы іхнай — саранчы.
47 Іхныя вінаградныя лозы Ён пабіў гра́дам, а сікаморы іхныя — гра́дам буйным.
48 Аддаў граду і тавар іхны, і статкі іхныя — маланкам.
49 Ён паслаў на іх полымя гневу Свайго, і абурэньне і лютасьць, і бяду — пасольства ліхіх ангелаў.
50 Ён даў дарогу гневу Свайму, ня ахоўваў іхныя душы ад сьмерці, і жыцьцё іхнае аддаў маравой язве.
51 І выгубіў Ён усё першароднае ў Ягіпце, першакоў сілы ў палатках Хама.
52 А народ Свой Ён вывеў, як авечкі, і кіраваў імі ў пустэльні, як чарадой.
53 І вёў Ён іх бясьпечна, і яны ня баяліся. А ворагаў іхных пакрыла мора.
54 І Ён прывёў іх у межы (зямлі) прысьвечанай, да той гары, якую прыдбала Ягоная Пра́віца.
55 І Ён прагнаў перад імі пага́наў і надзяліў іх ме́йсцамі нашчаднымі мерным шнуром, і пасяліў калены Ізраэля ў іхныя палаткі.
56 Але яны спакушалі і бунтавалі супраць Бога Ўсявышняга, і сьведчаньняў Ягоных ня трымаліся.
57 І яны адступаліся і здраджвалі, як іхныя ба́цькі. Яны паварачваліся, як няверны лук.
58 Яны раздражнялі Яго сваімі вышынямі (з капішчамі), і сваімі выразанымі балвана́мі яны ўзбуджалі ў Ім рэўнасьць.
59 Бог пачуў (гэта) і загневаўся і Ён моцна адапхнуў Ізраэля.
60 І Ён пакінуў жытло ў Сіломе, палатку, якую Ён зьмясьціў сярод людзей.
61 І Ён аддаў у палон сілу Сваю і славу Сваю ў руку́ ворага;
62 і аддаў Ён народ Свой ме́чу, і разгневаўся Ён на спадчыну Сваю.
63 Юнакоў ягоных (народу) пажыраў агонь, і дзяўчаты ягоныя (народу) мусілі заставацца бяз шлюбных песьняў.
64 Сьвятары ягоныя (народу) па́далі ад ме́чу, і ўдовы ягоныя (народу) ня плакалі (па загíнулых).
65 Мой Госпад прачнуўся, быццам нехта сьпячы, быццам волат, які ад віна радасна крычыць;
66 і ударыў Ён ворагаў Сваіх ззаду (уцякаючых). І аддаў іх ганьбе навечна.
67 І Ён адкінуў палатку Язэпа, Ён ня выбраў калена Яхрэмавага,
68 але Ён выбраў калена Юды, гару Сыён, якую Ён любіць.
69 Ён збудаваў Сваю высокую Сьвятыню, як Нябесную, як зямлю, якую Ён заснаваў на векі.
70 Ён выбраў Давіда, Свайго слугу, і ўзяў яго ад кашараў авечых;
71 ад (дойных кормячых) авечак Ён узяў яго пасьвіць Якуба, Ягоны народ, Ізраэля, спадчыну Сваю.
72 І ён пасьвіў іх у шчырасьці сэрца свайго, і ён кіраваў імі ў мудрасьці рук сваіх.
Толковая Библия Лопухина
Этот псалом, как и Пс 73, написан после взятия Иерусалима Навуходоносором и после опустошения им земли Иудейской. Храм здесь представляется оскверненным, Иерусалим — в развалинах (Пс 78:1), всюду лежат непогребенные трупы убитых евреев (Пс 78:2), которые сделались посмешищем в глазах соседних народов (Пс 78:4). Писателем был один из потомков Асафа прозорливца.
Боже! Язычники опустошили страну, разрушили Иерусалим, залили землю кровью людей еврейских, над ними смеются и издеваются соседние народы (1−4). Пролей гнев Твой на народы за опустошение земли Иакова: не помяни наших грехов и избавь нас (5−9). Не дай язычникам издеваться над Твоим именем, накажи их за поношение Тебя, а мы будем возвещать в род и род хвалу Тебе (10−13).
Пс 78:2. трупы рабов Твоих отдали на съедение птицам небесным, тела святых Твоих — зверям земным;
«Тела святых Твоих» — евреев, как народа Богоизбранного, предназначенного быть народом святым и служителем истинного Бога.
Пс 78:3. пролили кровь их, как воду, вокруг Иерусалима, и некому было похоронить их.
«Пролили кровь их, как воду» — обилие убитых.
Пс 78:4. Мы сделались посмешищем у соседей наших, поруганием и посрамлением у окружающих нас.
Завоеванный народ становился добычею врага, которой он распоряжался по своему капризному желанию, подвергая его всевозможным насилиям и насмешкам. Этот обычай отношения к покоренному врагу в древнее время был всеобщим и зависел от той глубокой замкнутости жизни народов, которая почти не допускала никаких сношений даже с соседним племенем. Каждый народ, потому, обособлялся в своем языке, правах, обычаях и религиозных верованиях и к другому народу относился лишь как к своему врагу, гибель которого для него служила предметом искренних вожделений. Этим объясняются те поругания, которым подвергались побежденные от победителя.
Пс 78:8. Не помяни нам грехов наших предков; скоро да предварят нас щедроты Твои, ибо мы весьма истощены.
«Не помяни нам грехов... предков» — не вменяй и не подвергай нас ответственности за грехи, унаследованные нами от предков. Эта молитва указывает, что степень нравственного разложения еврейского народа, вызвавшая такой строгий суд от Господа, не была временным упадком высоты жизни еврейского народа, но продолжительной порочной наклонностью.
Пс 78:9. Помоги нам, Боже, Спаситель наш, ради славы имени Твоего; избавь нас и прости нам грехи наши ради имени Твоего.
«Помоги нам... ради славы имени Твоего; избавь нас... ради имени Твоего». При господстве среди древних народов религиозных воззрений, влиявших на строй их гражданской жизни, быта семейного и общественного и определявших отношение к другим народам, значение и сила каждого племени определялась силой его национального бога. Победа одного народа над другим обозначала, что бог победителя выше бога побежденного племени, над которым считали вправе смеяться. Той же участи подвергался и еврейский народ после победы над ним вавилонян; еврейский Бог являлся в глазах победителей слабее их национального бога, почему и поношения еврейского Бога были естественны. Писатель скорбит о таком унижении истинного Бога и молит помочь своему народу для того, чтобы Его имя не хулилось язычниками.
Пс 78:10. Для чего язычникам говорить: «где Бог их?» Да сделается известным между язычниками пред глазами нашими отмщение за пролитую кровь рабов Твоих.
«Где Бог их?» Вопрос иронический. Язычники победители спрашивают — где же тот Бог, на силу Которого надеялись иудеи?
Пс 78:11. Да придет пред лице Твое стенание узника; могуществом мышцы Твоей сохрани обреченных на смерть.
«Да придет пред лице Твое стенание узника» — взгляни милостью, не отворачивайся от Твоего народа, который теперь лишен политической самостоятельности, который в узах рабства.
Пс 78:12. Семикратно возврати соседям нашим в недро их поношение, которым они Тебя, Господи, поносили.
«Семикратно возврати соседям нашим». Число семь — круглое, означающее полноту вообще. Воздай врагам, Господи, полностью то, что они заслужили своими поношениями Тебя; не ослабляй Своей справедливости снисхождением.