Пераклад Чарняўскага 2017
1 Маскіль. Асафа. Звярні ўвагу, народзе мой, на навуку маю; схіліце вуха вашае на словы вуснаў маіх.
2 Адкрыю вусны мае ў прыпавесцях, выказваць буду тое, што было скрыта ад стварэння свету.
3 Колькі ж мы пачулі і спазналі пра гэта, і продкі нашыя расказалі нам.
4 Не ўтоім і мы ад сыноў іх, расказваючы наступнаму пакаленню пра хвалу Госпада, і пра магуцці Яго, і пра цуды Яго, якія ўчыніў.
5 Усталяваў Ён сведчанне ў Якубе і паклаў закон для Ізраэля; як многа ўсяго загадаў Ён продкам нашым паведаміць і сынам сваім,
6 каб спазнала наступнае пакаленне, сыны, якія народзяцца. Уздымуцца яны і раскажуць сынам сваім,
7 каб на Бога ўскладалі надзею сваю і каб не забываліся пра справы Божыя і каб выконвалі Яго загады.
8 Хай не стануцца яны, як продкі іх, пакаленне непакорлівае і няўрымслівае; пакаленне, якое не ўмацавала сэрца свайго і не быў верны Богу дух яго.
9 Сыны Эфраіма, што нацягваюць і спускаюць лук, былі павернуты назад у дзень вайны.
10 Не трымаліся яны запавету Божага і не згаджаліся жыць па законе Яго.
11 І забыліся яны пра справы Яго і пра цуды Яго, якія паказаў ім.
12 Уваччу продкаў іх учыніў Ён цуды ў зямлі Егіпецкай, на полі танейскім.
13 Рассек Ён мора і правёў іх, і паставіў воды, быццам у бурдзюку.
14 І правёў іх у воблаку на працягу дня, а на працягу ўсёй ночы ў асвятленні агню.
15 Рассек Ён скалу ў пустыні і наводніў іх, быццам глыбокая бездань.
16 І вывеў ручаіны са скалы і выпусціў воды, быццам рэкі.
17 Але ўсё яшчэ працягвалі яны грашыць супраць Яго, да гневу ўзрушылі Узвышняга ў бязводдзі.
18 І спакушалі яны Бога ў сэрцах сваіх, дамагаючыся ежы для душ сваіх.
19 І супраць Бога прамаўлялі яны, казалі: «Няўжо зможа Бог нарыхтаваць стол у пустыні?»
20 Вось, ударыў Ён у скалу, і пацяклі воды, і ручаі разліліся. «Няўжо зможа Ён таксама даць хлеб і нарыхтаваць мяса народу Свайму?»
21 Гэта пачуў Госпад і абурыўся, і запаліў агонь супраць Якуба, і гнеў падняўся на Ізраэля.
22 Бо не паверылі яны ў Бога, не мелі надзеі ў збавенні Яго.
23 І вось загадаў Ён хмарам зверху і адчыніў дзверы неба,
24 і паслаў ім дажджом манну для ежы, і хлеб нябесны даў ім;
25 хлеб анёльскі спажыў чалавек; паслаў Ён ежы ім у дастатку.
26 Узняў Ён усходні вецер на небе і навёў магуццем Сваім вецер паўднёвы;
27 і паслаў на іх дажджом мяса, быццам пыл, і, быццам пясок марскі, — птушак крылатых:
28 І ўпалі яны пасярод іх лагера, вакол палатак іх.
29 І сталі яны спажываць, і наеліся добра, і па патрэбе іх даў Ён ім.
30 Ды яшчэ не задаволіліся яны ў патрэбе сваёй, а ежа іх была яшчэ ў вуснах іх,
31 як загарэўся на іх гнеў Божы, і забіў Ён тлустасць іх, унівеч зрынуў абраных ізраэльцаў.
32 Ва ўсім гэтым грашылі яны далей, не паверылі Яго цудам.
33 і загубіў дні іх ў марнасці і гады іх у страху.
34 Калі забіваў Ён іх, пачыналі шукаць Яго і, навернутыя, прыходзілі да Яго на досвітку.
35 І прыпаміналі сабе, што Бог — іх Успаможца, і Бог Узвышні — іх Адкупіцель.
36 І ўгаворвалі Яго вуснамі сваімі і хлусілі Яму сваім языком.
37 Бо сэрца іх не было праўдзівым з Ім, і не былі яны вернымі ў запавеце Яго.
38 Ён, аднак, быў міласэрны і спагадны да несправядлівасці і не губіў іх. Часта адводзіў Ён Свой гнеў і не палаў на поўню ў Сваім абурэнні.
39 І прыпамінаў сабе, што яны — толькі цела, подых імклівы і незваротны.
40 Колькі разоў раздражнялі Яго ў пустыні, да гневу ўзбуджалі Яго ў бязводдзі!
41 І зноў спакушалі Бога і раздражнялі Святога Ізраэлева.
42 Не ўспаміналі яны пра руку Яго, пра дзень, калі адкупіў Ён іх з рукі пераследніка.
43 Калі падаў Ён у Егіпце знакі Свае і цуды Свае ў полі танейскім.
44 Ператварыў Ён у кроў рэкі іх і ручаі іх, каб не пілі.
45 Наслаў на іх мух, і тыя кусалі іх, і жабаў, і тыя губілі іх.
46 На ўраджай іх напусціў вусеняў, а плады працы іх аддаў саранчы.
47 Градам знішчыў вінаграднікі іх, а морвы іх — маразамі.
48 І аддаў граду жывёлу іх, а статкі іх — полымю агністаму.
49 Наслаў на іх полымя гневу Свайго; раз’ятранасць, пагрозлівасць і прыцясненне — насланне ліхіх анёлаў.
50 Даў вольны шлях гневу Свайму, не ўхаваў ад смерці душы іх і жыццё іх спыніў.
51 І выгубіў Ён усё першароднае ў зямлі Егіпецкай, парасткі ствалоў іх у палатках Хама.
52 Ён правёў, як авечак, народ Свой, і правёў іх, быццам статак, па пустыні.
53 І вывеў іх у спадзяванні, і яны не баяліся, а непрыяцеляў іх пакрыла мора.
54 І ўвёў іх у межы пасвячэння Свайго, на гару, якую здабыла правіца Яго.
55 І адрынуў перад імі паганаў, і падзяліў ім зямлю шнуром спадчыны, і даў пакаленням ізраэльскім жыць у палатках іх.
56 Ды спакушалі і раздражнялі яны Бога Узвышняга і сведчанняў Яго не захоўвалі.
57 І адступалі, і крывадушнічалі, як і бацькі іх, пераварочваліся назад, як крывы лук,
58 да гневу ўзбуджалі Яго ўзгоркамі сваімі, і балванамі сваімі справакавалі Яго да рэўнасці.
59 Пачуў Бог і ўзгарэўся гневам, і рэзка адцураўся Ізраэля.
60 І адкінуў Ён паселішча Сіло, палатку, дзе пасяліўся сярод людзей.
61 І аддаў у палон магуцце Сваё і аздобу Сваю — у рукі непрыяцеля.
62 І замкнуў Ён мячом народ Свой, і на спадчыну Сваю абурыўся.
63 Юнакоў іх зжор агонь, а дзяўчаты іх — не замужам.
64 Святары іх палеглі ад меча, і ўдовы іх не былі аплаканыя.
65 І падняўся Госпад, як быццам ад сну, нібы волат, закамянелы ад віна.
66 І ўдарыў на ворагаў сваіх з заплечча і справіў ім вечную ганьбу.
67 І пакінуў Ён палатку Язэпа, і не абраў сабе пакалення Эфраіма.
68 Але абраў сабе пакаленне Юды, гару Сіён, якую ўзлюбіў.
69 І збудаваў, як найвышэйшае свяцілішча Сваё, так і зямлю, якую ўстанавіў навечна.
70 І выбраў Давіда слугою Сваім, і выставіў яго ад статкаў авечых,
71 ад акочаных [авечак] прыняў яго, пасвіць Якубаў народ Свой і Ізраэлеву спадчыну Сваю.
72 І пасвіў іх у бязвіннасці сэрца свайго і ў мудрасці рук сваіх вадзіў іх.
Толковая Библия Лопухина
Этот псалом, как и Пс 73, написан после взятия Иерусалима Навуходоносором и после опустошения им земли Иудейской. Храм здесь представляется оскверненным, Иерусалим — в развалинах (Пс 78:1), всюду лежат непогребенные трупы убитых евреев (Пс 78:2), которые сделались посмешищем в глазах соседних народов (Пс 78:4). Писателем был один из потомков Асафа прозорливца.
Боже! Язычники опустошили страну, разрушили Иерусалим, залили землю кровью людей еврейских, над ними смеются и издеваются соседние народы (1−4). Пролей гнев Твой на народы за опустошение земли Иакова: не помяни наших грехов и избавь нас (5−9). Не дай язычникам издеваться над Твоим именем, накажи их за поношение Тебя, а мы будем возвещать в род и род хвалу Тебе (10−13).
Пс 78:2. трупы рабов Твоих отдали на съедение птицам небесным, тела святых Твоих — зверям земным;
«Тела святых Твоих» — евреев, как народа Богоизбранного, предназначенного быть народом святым и служителем истинного Бога.
Пс 78:3. пролили кровь их, как воду, вокруг Иерусалима, и некому было похоронить их.
«Пролили кровь их, как воду» — обилие убитых.
Пс 78:4. Мы сделались посмешищем у соседей наших, поруганием и посрамлением у окружающих нас.
Завоеванный народ становился добычею врага, которой он распоряжался по своему капризному желанию, подвергая его всевозможным насилиям и насмешкам. Этот обычай отношения к покоренному врагу в древнее время был всеобщим и зависел от той глубокой замкнутости жизни народов, которая почти не допускала никаких сношений даже с соседним племенем. Каждый народ, потому, обособлялся в своем языке, правах, обычаях и религиозных верованиях и к другому народу относился лишь как к своему врагу, гибель которого для него служила предметом искренних вожделений. Этим объясняются те поругания, которым подвергались побежденные от победителя.
Пс 78:8. Не помяни нам грехов наших предков; скоро да предварят нас щедроты Твои, ибо мы весьма истощены.
«Не помяни нам грехов... предков» — не вменяй и не подвергай нас ответственности за грехи, унаследованные нами от предков. Эта молитва указывает, что степень нравственного разложения еврейского народа, вызвавшая такой строгий суд от Господа, не была временным упадком высоты жизни еврейского народа, но продолжительной порочной наклонностью.
Пс 78:9. Помоги нам, Боже, Спаситель наш, ради славы имени Твоего; избавь нас и прости нам грехи наши ради имени Твоего.
«Помоги нам... ради славы имени Твоего; избавь нас... ради имени Твоего». При господстве среди древних народов религиозных воззрений, влиявших на строй их гражданской жизни, быта семейного и общественного и определявших отношение к другим народам, значение и сила каждого племени определялась силой его национального бога. Победа одного народа над другим обозначала, что бог победителя выше бога побежденного племени, над которым считали вправе смеяться. Той же участи подвергался и еврейский народ после победы над ним вавилонян; еврейский Бог являлся в глазах победителей слабее их национального бога, почему и поношения еврейского Бога были естественны. Писатель скорбит о таком унижении истинного Бога и молит помочь своему народу для того, чтобы Его имя не хулилось язычниками.
Пс 78:10. Для чего язычникам говорить: «где Бог их?» Да сделается известным между язычниками пред глазами нашими отмщение за пролитую кровь рабов Твоих.
«Где Бог их?» Вопрос иронический. Язычники победители спрашивают — где же тот Бог, на силу Которого надеялись иудеи?
Пс 78:11. Да придет пред лице Твое стенание узника; могуществом мышцы Твоей сохрани обреченных на смерть.
«Да придет пред лице Твое стенание узника» — взгляни милостью, не отворачивайся от Твоего народа, который теперь лишен политической самостоятельности, который в узах рабства.
Пс 78:12. Семикратно возврати соседям нашим в недро их поношение, которым они Тебя, Господи, поносили.
«Семикратно возврати соседям нашим». Число семь — круглое, означающее полноту вообще. Воздай врагам, Господи, полностью то, что они заслужили своими поношениями Тебя; не ослабляй Своей справедливости снисхождением.