Пераклад Л. Дзекуць-Малея
1 Навука Асапава.
Чуй, мой народзе, навуку маю, вуха сваё да слоў вуснаў маіх прыхілеце!
2 Адчыню я вусны мае ў прыповесьці, казаць буду загадкі старадаўныя.
3 Што чулі мы і даведаліся, ды што нам бацькі расказалі,
4 гэта ня ўкрыем ад іхніх дзяцей, што народзяцца, абвяшчаючы слаўныя ўчынкі Госпада і магутнасьць Ягоную й цуды Яго, што Ён робіў.
5 Ён сьведчаньне Сваё ў Якубе паставіў і паклаў Закон у Ізраілю, загадаўшы бацьком нашым, каб сыном сваім пераказвалі,
6 каб ведаў род патомны, дзеці, якія народзяцца, ды каб яны ў свой час сыном сваім наказалі,
7 каб на Бога надзею сваю ўскладалі, аб дзеяньнях вялікіх Бога не забываліся ды запаведзі Ягоныя захоўвалі,
8 і ня былі-б падобныя да бацькоў сваіх, роду адступнікаў і непакорных, роду, што сэрца свайго не спасобіў, каб дух ягоны верны быў Богу.
9 Сыны Яхрэмавы, уваружаныя лукамі, у дзень бітвы назад павярнулі.
10 Яны не захавалі запавету Божага й не хацелі хадзіць паводле Закону Ягонага.
11 Яны забыліся аб вялікіх дзеяньнях Ягоных ды цудах, што Ён ім зьявіў.
12 Перад бацькамі іх цуды рабіў Ён у Эгіпце, на полі Цоанскім.
13 Ён мора расьсек і іх перавёў праз яго, і воды паставіў, як сьцены,
14 удзень вёў іх хмарай, а ўначы — зьяньнем агністым.
15 Ён скалы ў пустыні ра-шчапляў і паіў іх так шчодра, быццам з бяздоньня;
16 патокі із скалаў плылі, і воды цяклі ракамі.
17 І ўсё-ж яны і далей грашылі проці Яго, бунт у пустыні ўзьнімаючы проці Найвышняга.
18 Яны Бога ў сэрцы сваім спакушалі, просячы корму водле жадобы сваёй.
19 І проці Бога бурчэлі, гаворачы: Хіба-ж Бог у пустыні можа нам стол прыгатовіць?
20 Вось, па скале Ён удэрыў, і люнулі воды і ручаі пацяклі; але ці можа Ён даць такжа й хлеба — ды мяса народу Свайму прыгатовіць?
21 Дык абурыўся Госпад, пачуўшы, і ўзгарэўся агонь на Якуба, і ўзьняўся гнеў на Ізраіля
22 за тое, што Богу яны не паверылі й не спадзяваліся на ўспамогу Ягоную.
23 Але хмарам высока Ён даў загад і расчыніў дзьверы неба,
24 і пасыпаў ім манну, як дождж, і даў ім хлеба нябеснага.
25 Хлеб Ангелаў кожны меў есьці; Ён ім корму паслаў ды ўволю.
26 Вецер усходні адвярнуў Ён на небе і сілай Сваёю навёў вецер паўдзённы;
27 і, быццам пыл, спусьціў на іх мяса — птушак крылатых, як пясок ля мора.
28 Скінуў іх сярод іх табору, навакола іхніх палатак.
29 І елі яны многа ўдосыць, і Ён даў ім жаданае.
30 Ды йшчэ не зракліся яны жадобы сваёй, яшчэ ежа іх была ў іх вуснах.
31 Дык гнеў Божы ўзьняўся на іх, і губіў тлустых, і дзяцюкоў Ізраілявых паваліў.
32 Пры ўсім гзтым яны йшчэ грашылі далей і ў цуды Яго ня веравалі.
33 Дык зыходзілі дні іх марна і леты ў страху.
34 Калі Ён зьніштажаў іх, дык шукалі Яго, наварачываліся і зварачаліся да Бога,
35 дый успаміналі, што Бог — іх прыпынак, Найвышэйшы — Спас іхні.
36 Яны лесьцілі Яму вуснамі Сваімі і языком сваім ілгалі перад Ім,
37 ды сэрца іхняе ня было Яму вернае, і не захоўвалі верна Закону Ягонага.
38 А Ён, ласкавы, дараваў ім грэх іхні і ня зьніштожыў іх, неаднакроць супыняў Свой гнеў і не даваў ходу ўсёй ярасьці Сваёй,
39 бо памятаў, што яны — цела, подмух, які адыходзе й ня вернецца.
40 Як часта яны паўставалі супраць Яго ў пустыні, засмучалі Яго ў зямлі бязьлюднай!
41 Ізноў ды ізноў яны спакушалі Бога і абражалі Сьвятога Ізраілявага.
42 Не памяталі яны рукі Ягонае, дня, калі Ён іх вызваліў з уціску,
43 калі знакі Свае рабіў у Эгіпце і цуды Свае на палёх Цоанскіх:
44 бо абярнуў Ён іх рэкі й патокі у кроў, каб піць не маглі,
45 наслаў ім кузурак, што іх кусалі, ды жабаў, што іх губілі;
46 плады зямныя аддаў рабацтву, а працу рук іхніх — саранчы.
47 Вінаградныя лозы градам пабіў, фіговыя дрэвы — шэраньню.
48 Скаціну іхнюю граду аддаў, а стады — маланкам;
49 паслаў на іх полымя гневу Свайго, абурэньне і ярасьць ды пошасьці, навалу злых ангелаў.
50 Даў попуст гневу Свайму, ад сьмерці іх душ не спасаў, жыцьцё іх на мор аддаў;
51 пабіў усіх першакоў у Эгіпце, зачаткі расплоду ў палатках Хамавых;
52 і, як авечкі, вывеў народ Свой і вёў праз пустыніо, як стада;
53 вёў іх бясьпечна, і нечага было ім баяцца, а ворагаў іхніх мора накрыла;
54 і давёў іх да краіны Сваёй сьвятой, да гары, што здабыла правіца Ягоная;
55 і спрад аблічча іх выгнаў народы, зямлю-ж падзяліў паміж імі у спадчыну, у іхніх палатках калены Ізраіля Ён абсадзіў.
56 Ды ўсё йшчэ яны спакушалі Найвышэйшага Бога, паўставалі супраць Яго, запаветаў Яго не захоўвалі.
57 Яны адступаліся й здрайцамі былі, як і бацькі іх, выварачваліся, быццам той лук няверны.
58 Яны абуралі Яго высакосьцямі сваімі й ідаламі сваімі дражнілі Яго.
59 Пачуў Бог і гневам узгарэўся, і зусім адапхнуў Ён Ізраіля.
60 Адапхнуў Ён сялібу ў Сіломе, палатку, дзе жыў між людзьмі;
61 аддаў у палон Сваю моц і славу Сваю ў рукі ворага.
62 Пад меч аддаў Свой народ, на спадчыну Сваю разьярыўся.
63 Дзяцюкоў ягоных агонь пажыраў, і дзяўчаты бяз песень вясельных аставаліся.
64 Сьвяшчэньнікі яго гібелі ад мяча, і ўдовы яго не галасілі.
65 Ды быццам зо-сну прачнуўся Госпад, як той волат, што віно разварушыла яго,
66 і адбіў Ён ворагаў, на вечны сорам аддаў іх.
67 І адапхнуў Ён палатку Язэпаву, і ня выбраў калена Яхрэмавага,
68 а выбраў калена Юдава, гару Сыонскую, якую ўлюбіў;
69 і збудаваў Ён пад неба высокую Сьвятыню Сваю; навекі, як зямлю, умацаваў яе.
70 І выбраў раба Свайго Давіда, і ўзяў яго ад абораў авечых,
71 і ад дойных авечак забраў яго, каб пасьвіў Ягоны народ, Якубавы, і спадчыну Ягоную, Ізраіля.
72 І той пасьвіў іх у прастаце сэрца свайго і вадзіў іх мудрай рукой.
Толковая Библия Лопухина
Этот псалом, как и Пс 73, написан после взятия Иерусалима Навуходоносором и после опустошения им земли Иудейской. Храм здесь представляется оскверненным, Иерусалим — в развалинах (Пс 78:1), всюду лежат непогребенные трупы убитых евреев (Пс 78:2), которые сделались посмешищем в глазах соседних народов (Пс 78:4). Писателем был один из потомков Асафа прозорливца.
Боже! Язычники опустошили страну, разрушили Иерусалим, залили землю кровью людей еврейских, над ними смеются и издеваются соседние народы (1−4). Пролей гнев Твой на народы за опустошение земли Иакова: не помяни наших грехов и избавь нас (5−9). Не дай язычникам издеваться над Твоим именем, накажи их за поношение Тебя, а мы будем возвещать в род и род хвалу Тебе (10−13).
Пс 78:2. трупы рабов Твоих отдали на съедение птицам небесным, тела святых Твоих — зверям земным;
«Тела святых Твоих» — евреев, как народа Богоизбранного, предназначенного быть народом святым и служителем истинного Бога.
Пс 78:3. пролили кровь их, как воду, вокруг Иерусалима, и некому было похоронить их.
«Пролили кровь их, как воду» — обилие убитых.
Пс 78:4. Мы сделались посмешищем у соседей наших, поруганием и посрамлением у окружающих нас.
Завоеванный народ становился добычею врага, которой он распоряжался по своему капризному желанию, подвергая его всевозможным насилиям и насмешкам. Этот обычай отношения к покоренному врагу в древнее время был всеобщим и зависел от той глубокой замкнутости жизни народов, которая почти не допускала никаких сношений даже с соседним племенем. Каждый народ, потому, обособлялся в своем языке, правах, обычаях и религиозных верованиях и к другому народу относился лишь как к своему врагу, гибель которого для него служила предметом искренних вожделений. Этим объясняются те поругания, которым подвергались побежденные от победителя.
Пс 78:8. Не помяни нам грехов наших предков; скоро да предварят нас щедроты Твои, ибо мы весьма истощены.
«Не помяни нам грехов... предков» — не вменяй и не подвергай нас ответственности за грехи, унаследованные нами от предков. Эта молитва указывает, что степень нравственного разложения еврейского народа, вызвавшая такой строгий суд от Господа, не была временным упадком высоты жизни еврейского народа, но продолжительной порочной наклонностью.
Пс 78:9. Помоги нам, Боже, Спаситель наш, ради славы имени Твоего; избавь нас и прости нам грехи наши ради имени Твоего.
«Помоги нам... ради славы имени Твоего; избавь нас... ради имени Твоего». При господстве среди древних народов религиозных воззрений, влиявших на строй их гражданской жизни, быта семейного и общественного и определявших отношение к другим народам, значение и сила каждого племени определялась силой его национального бога. Победа одного народа над другим обозначала, что бог победителя выше бога побежденного племени, над которым считали вправе смеяться. Той же участи подвергался и еврейский народ после победы над ним вавилонян; еврейский Бог являлся в глазах победителей слабее их национального бога, почему и поношения еврейского Бога были естественны. Писатель скорбит о таком унижении истинного Бога и молит помочь своему народу для того, чтобы Его имя не хулилось язычниками.
Пс 78:10. Для чего язычникам говорить: «где Бог их?» Да сделается известным между язычниками пред глазами нашими отмщение за пролитую кровь рабов Твоих.
«Где Бог их?» Вопрос иронический. Язычники победители спрашивают — где же тот Бог, на силу Которого надеялись иудеи?
Пс 78:11. Да придет пред лице Твое стенание узника; могуществом мышцы Твоей сохрани обреченных на смерть.
«Да придет пред лице Твое стенание узника» — взгляни милостью, не отворачивайся от Твоего народа, который теперь лишен политической самостоятельности, который в узах рабства.
Пс 78:12. Семикратно возврати соседям нашим в недро их поношение, которым они Тебя, Господи, поносили.
«Семикратно возврати соседям нашим». Число семь — круглое, означающее полноту вообще. Воздай врагам, Господи, полностью то, что они заслужили своими поношениями Тебя; не ослабляй Своей справедливости снисхождением.