Пераклад Антонія Бокуна
1 І вырушылі з Эліму, і прыйшла ўся грамада сыноў Ізраіля ў пустыню Сін, якая паміж Элімам і Сынаем, у пятнаццаты дзень другога месяца пасьля выхаду іхняга з зямлі Эгіпецкай.
2 І наракала, і наракала ўся грамада сыноў Ізраіля на Майсея і Аарона ў пустыні.
3 І сказалі ім сыны Ізраіля: «Лепш бы мы памерлі ад рукі ГОСПАДА ў зямлі Эгіпецкай, калі мы сядзелі пры катлах з мясам, калі мы елі хлеб да насычэньня! Бо вы вывелі нас у гэтую пустыню, каб памерла з голаду ўся царква гэтая».
4 І сказаў ГОСПАД Майсею: «Вось, Я спашлю вам, як дождж, хлеб з неба; і выйдзе народ, і будзе зьбіраць штодня патрэбнае на дзень, каб Я выпрабаваў яго, ці будзе ён хадзіць паводле закону Майго, ці не.
5 І станецца ў шосты дзень, і прыгатуеце тое, што прынясуць, і будзе падвойная [мера] адносна таго, што вы зьбіралі дзень пры дні».
6 І сказаў Майсей і Аарон усім сынам Ізраіля: «[Будзе] вечар, і вы пазнаеце, што ГОСПАД вывеў вас з зямлі Эгіпецкай.
7 А [будзе], раніца, і вы ўбачыце славу ГОСПАДА, бо Ён пачуў нараканьне вашае на ГОСПАДА; а мы, хто мы, што вы наракаеце і наракаеце на нас?»
8 І сказаў Майсей: «[Гэта будзе], калі дасьць ГОСПАД увечары вам мяса на ежу, а раніцаю — хлеб, каб насыціцца, бо ГОСПАД пачуў нараканьне вашае, як вы наракалі на Яго. А мы, што мы? Не на нас нараканьне вашае, але на ГОСПАДА».
9 І сказаў Майсей Аарону: «Скажы ўсёй грамадзе сыноў Ізраіля: “Наблізьцеся перад аблічча ГОСПАДА, бо Ён пачуў нараканьне вашае”».
10 І сталася, калі гаварыў Аарон да ўсёй грамады сыноў Ізраіля, і яны зьвярнуліся ў бок пустыні, і вось, слава ГОСПАДА зьявілася ў воблаку.
11 І прамовіў ГОСПАД да Майсея, кажучы:
12 «Я пачуў нараканьне сыноў Ізраіля. Прамоў да іх, кажучы: “Адвячоркам будзеце есьці мяса, а раніцаю насыціцеся хлебам, і пазнаеце, што Я — ГОСПАД, Бог ваш”».
13 І сталася ўвечары, і наляцелі перапёлкі, і пакрылі табар, а раніцаю быў пласт расы вакол табару.
14 І падняўся пласт расы, і вось, на абліччы пустыні [нешта] дробнае і крупчастае, дробнае, як шэрань на зямлі.
15 І ўбачылі сыны Ізраіля, і казалі адзін аднаму: «Што гэта?» Бо ня ведалі, што гэта. І сказаў ім Майсей: «Гэта хлеб, які ГОСПАД даў вам есьці.
16 Гэта слова, якое загадаў ГОСПАД: “Зьбірайце яго кожны паводле таго, колькі яму зьесьці, па гомару на галаву, паводле ліку душаў вашых. Кожны будзе зьбіраць для тых, якія ў намёце ягоным"».
17 І зрабілі так сыны Ізраіля, і сабралі хто больш, а хто менш.
18 І мералі гомарам, і не было лішку ў таго, хто сабраў больш, і не было нястачы ў таго, хто [сабраў] менш. Кожны сабраў паводле таго, колькі яму зьесьці.
19 І сказаў ім Майсей: «Няхай ніхто не пакіне з яго да раніцы».
20 І не паслухалі яны Майсея, і некаторыя пакінулі з яго да раніцы; і завяліся ў ім чэрві, і яно стала сьмярдзець. І разгневаўся на іх Майсей.
21 І яны зьбіралі гэта раніцай пры раніцы, кожны паводле таго, колькі яму зьесьці. І калі прыпякала сонца, яно раставала.
22 І сталася ў шосты дзень, што сабралі хлеба падвойную [меру], па два гомары на аднаго [чалавека], і прыйшлі ўсе начальнікі грамады, і паведамілі Майсею.
23 І ён сказаў ім: «Гэта тое, што гаварыў ГОСПАД, заўтра супачынак, святая субота для ГОСПАДА. Што маеце пячы — пячыце, і што маеце варыць — варыце, а што застанецца, пакіньце сабе на схоў да раніцы».
24 І пакінулі гэта да раніцы, як загадаў Майсей, і яно не засьмярдзела, і чарвей не было ў ім.
25 І сказаў Майсей: «Ешце яго сёньня, бо сёньня — субота для ГОСПАДА; сёньня ня знойдзеце яго на полі.
26 Шэсьць дзён будзеце зьбіраць яго; а сёмы дзень — субота, ня будзе ў ёй [гэтага]».
27 І сталася ў сёмы дзень, выйшлі [некаторыя] з народу зьбіраць, і не знайшлі.
28 І сказаў ГОСПАД Майсею: «Як доўга будзеце адмаўляцца захоўваць прыказаньні Мае і законы Мае?
29 Глядзіце, бо ГОСПАД даў вам суботу; дзеля гэтага Ён дае вам у шосты дзень хлеба на два дні. Заставайцеся кожны ў сябе, няхай не выходзіць ніхто з месца свайго ў сёмы дзень».
30 І супачыў народ у сёмы дзень.
31 І назваў дом Ізраіля імя ягонае — “манна”, і яна была як насеньне каляндры, белая, а смак ягоны — як печыва з мёдам.
32 І сказаў Майсей: «Вось слова, якое загадаў ГОСПАД: “Поўны гомар [пакіньце] на захаваньне ў пакаленьні вашыя, каб бачылі хлеб, якім Я карміў вас у пустыні, калі вывеў вас з зямлі Эгіпецкай”».
33 І сказаў Майсей Аарону: «Вазьмі адну пасудзіну, і палажы ў яе поўны гомар манны, і пастаў яе перад абліччам ГОСПАДА на захаваньне ў пакаленьні вашыя».
34 Як загадаў ГОСПАД Майсею, так паставіў яго Аарон перад [Каўчэгам] Сьведчаньня на захаваньне.
35 А сыны Ізраіля елі манну сорак гадоў, пакуль не прыйшлі ў зямлю абжытую; яны елі манну, пакуль не прыйшлі да межаў зямлі Ханаан.
36 А гомар — гэта дзясятая частка эфы.
Новой Женевской Библии
16:1 в пустыню Син. Расположена на юго-западе Синайского полуострова.
в пятнадцатый день второго месяца. Израильтяне приходят в пустыню Син в то время, когда следует святить субботу, и именно в субботу Бог является Своему народу (16:9−13). Эта глава завершается описанием субботнего покоя (16:27−30).
16:3 все собрание это. Весь народ израильский.
16:4 одождю вам хлеб с неба. Т.е. хлеб (манна) будет сыпаться с неба, подобно дождю. Хлеб, падающий с неба, символизирует также духовную пищу, которой Бог питает человека. Именно ею нельзя запастись впрок — ее из рук Божиих необходимо получать ежедневно. См. Ин 6:25−59.
сколько нужно на день. Господь учит народ израильский во всем полагаться на Него. Именно эта мысль звучит в прошении молитвы Господней: «Хлеб наш насущный дай нам на сей день» (Мф 6:11), «ибо знает Отец ваш, в чем вы имеете нужду» (Мф 6:8).
чтобы Мне испытать его. Господу нет нужды кого-либо «испытывать», ибо перед Ним все открыты и Он наперед знает мысли и поступки человека. В данном случае (как и в других, где в тексте встречается слово «испытать» применительно к Богу) подразумевается «воспитать через испытания».
будет... поступать по закону... или нет. Эти слова не противоречат сказанному выше относительно всеведения Божия; они адресованы Моисею — Господь, скорее, ему хочет показать, что народ не знает законов Божиих и, естественно, не поступает в соответствии с ними.
16:6 узнаете вы, что Господь вывел вас. Моисей, обращаясь к народу, последовательно проводит мысль: израильтяне должны узнать своего Господа (см. ст. 7, 8). Эта мысль исходит от Самого Бога: «и узнаете, что Я Господь, Бог ваш» (см. 6:7; 7:17 и далее).
16:7 славу. Это слово обычно относится к явлению Богом Своего присутствия. Здесь же имеется в виду манна, которую Господь даст в пищу израильтянам.
16:12 и узнаете. Бог утвердит Свое право на избранный народ, а Израиль познает Его силу и заботу.
16:13 перепелы. В Чис 11 описывается, как эти птицы были принесены сильным восточным ветром.
16:14 мелкое, как иней. См. ком. к 16:31. Псалмопевец Асаф называет манну «ангельским хлебом» (Пс 77:25), потому что она была послана с неба.
16:16 по гомору на человека. Около двух литров. Однако созвучное арабское слово означает «полная чаша»; возможно, слово «гомор» употребляется здесь именно в этом значении.
16:23 святая суббота. Древнееврейское слово, используемое здесь, соответствует возвышенному стилю речи и обычно употребляется по отношению к Новому году или священным праздникам. Суббота соблюдалась Израилем и до его прихода к горе Синай. Данное же в Десяти Заповедях предписание хранить субботу было окончательным утверждением этого обряда, а не началом его соблюдения.
16:31 манна. «Ман ху?» — «Что это?» Евреи, никогда прежде не видевшие ничего подобного, задавали этот вопрос. Отсюда и название: «манна».
кориандровое семя. Небольшое семя шаровидной формы с приятным запахом, по вкусу напоминающее медовую лепешку.
16:33 сосуд. Манна была помещена в посуду, которая в Евр 9:4 названа «золотым сосудом».
16:35 сорок лет. Манна посылалась до тех пор, пока израильтяне не вошли в Ханаан (Нав 5:10−12). Здесь в их распоряжении оказались поля, виноградники и колодцы с водой (Чис 21:22).