Пераклад Яна Станкевіча
1 І сталася тых дзён, калі караля ня было ў Ізраеля, і быў чалавек Левіт, што жыў на схоне гары Яхрэмавай. Ён узяў сабе мамошку з Бэтлеему Юдэйскага.
2 І бязуліла мамошка ягоная, і пайшла ад яго да дому айца свайго да Бэтлеему Юдэйскага, і была там чатыры месяцы.
3 І ўстаў муж ейны, і пайшоў да яе, каб гукаць да сэрца яе і зьвярнуць яе. І дзяцюк ягоны зь ім, і пара аслоў. Яна ўвяла яго да дому айца свайго. І абачыў яго айцец маладзіцы, і ўзрадаваўся, і вышаў наўпярэймы яму,
4 І ўзьдзяржаў яго цесьць ягоны, айцец маладзіцы. І прабыў ён у яго тры дні; і яны елі а пілі, і начавалі там.
5 І было на чацьверты дзень, што ўсталі яны нараніцы, і ён устаў, каб ісьці. І сказаў айцец маладзіцы зяцю свайму: «Пасілі сэрца свае кавалкам хлеба, і потым пойдзеце».
6 Яны селі, елі а пілі абое разам. І сказаў айцец маладзіцы чалавеку таму: «Папрыяй, калі ласка, і пераначуй, і хай павяселіцца сэрца твае».
7 І ўстаў тый чалавек, каб ісьці; але цесьць ягоны ўпрасіў яго, і ён зьвярнуўся й начаваў там.
8 І ўстаў нараніцы на пяты дзень, каб ісьці. І сказаў айцец маладзіцы тае: «Пасілі, калі ласка, сэрца свае»; і забавіліся да сходу дня, і елі абое яны.
9 І ўстаў тый чалавек, каб ісьці, сам ён а мамошка ягоная а дзяцюк ягоны. І сказаў яму цесьць ягоны, айцец маладзіцы: «Гля, пачынае вечарэць, начуйце, калі ласка; гля, вечарэе, начуй тут, і хай павяселіцца сэрца твае; і ўстанеце рана заўтра ў дарогу сваю, і пойдзеш да будану свайго».
10 Але муж не захацеў начаваць, і ўстаў, і пайшоў; і прышоў аж супроці Евусу, каторы Ерузалім; а зь ім пара аслоў зь цяжарам і мамошка ягоная зь ім.
11 Як яны былі ля Евусу, то чыста зьвечарэла. І сказаў дзяцюк спадару свайму: «Пайдзіма, калі ласка, і зьвернем да гэтага места Евусэявага, і будзем начаваць у ім».
12 І сказаў яму спадар ягоны: «Не, ня зьвернем да места чужога, каторыя ня із сыноў Ізраелявых, але дойдзем аж да Ґівеі».
13 І сказаў дзяцюку свайму: «Пойдзем і дабліжымся да аднаго з гэтых месцаў, і пераначуем у Ґівее альбо ў Раме».
14 І перайшлі, і пайшлі, і зайшло ім сонца ля Ґівеы Веняміновае.
15 І завярнуліся яны туды, каб пайсьці начаваць у Ґівее. І прышоў ён, і сеў на вуліцы места, але ніхто ня прыняў іх да дому начаваць.
16 І вось, чалавек стары прышоў з работы свае з поля ўвечары; і чалавек гэты з гары Яхрэмавае, і ён жыў у Ґівее. Людзі месца гэтага сынове Веняміновы.
17 І ён узьняў вочы, і абачыў чалавека падарожнага на вуліцы месцкай. І сказаў стары: «Куды йдзеш? і скуль ты прышоў?»
18 Ён сказаў яму: «Мы пераходзім із Бэтлеему Юдэйскага аж да схону гары Яхрэмавае, скуль я. Я хадзіў да Бэтлеему Юдэйскага, і да дому СПАДАРОВАГА я йду; і ніхто ня прымае мяне да дому.
19 І таксама салома, таксама пошар ё аслом нашым; таксама хлеб а віно імне а служэбцы тваёй а дзяцюку ёсьць у слугаў тваіх; ні ў чым няма нястачы».
20 І сказаў стары яму: «Супакой табе! няхай уся нястача твая будзе на імне, адно не начуй на вуліцы».
21 І ўвёў яго ў дом свой, і даў пошару аслом, і яны абмылі ногі свае, і елі, і пілі.
22 Яны разьвесялілі сэрцы свае, і вось, людзі места, сынове Веляла, абступілі дом, біліся ў дзьверы, і гукалі старому, гаспадару дому, кажучы: «Вывядзі чалавека, што ўвыйшоў у дом твой, мы пазнаем яго».
23 І вышаў да іх тый чалавек, гаспадар дому, і сказаў ім: «Не, браты мае, калі ласка, не рабіце ліха; як чалавек гэты ўвыйшоў у дом мой, не рабіце гэтага шалу.
24 Вось, у мяне дачка дзеўка, і ў яго мамошка, вывяду я іх, мучча іх і рабіце зь імі, што добрае ў вачох вашых; а з чалавекам гэтым не рабіце гэтага шалу.
25 Але не хацелі тыя людзі слухаць яго. Тады муж схапіў сваю мамошку і вывеў вонкі да іх. І яны пазналі яе, і зьдзекаваліся зь яе ўсю ноч да раньня; і адпусьцілі яе, як зарала.
26 І прышла жонка сьвітаньням, і павалілася ля ўходу дому таго чалавека, у каторага быў спадар ейны, і ляжала аж да сьвету.
27 І ўстаў спадар ейны нараніцы, і адчыніў дзьверы дому, і вышаў, каб ісьці ў дарогу сваю: і во, мамошка ягоная ўпала ля ўходу дому, і рукі ейныя на парозе.
28 Ён сказаў ёй: «Устань, і пойдзем». І няма адказу. Ён узяў яе на асла; і ўстаў тый муж і пайшоў на свае месца.
29 Прышоў да дому свайго, і ўзяў вялікі нож, і ўхапіў мамошку сваю, разрэзаў па касьцёх яе на двананцаць кавалкаў, і разаслаў па ўсіх граніцах Ізраелявых.
30 І было, што кажны, хто бачыў гэта, казаў: «Ня было й ня відаць было падобнага ад дня ўзыходу сыноў Ізраелявых ізь зямлі Ягіпецкае аж дагэтуль; зьвярніце ўвагу на гэта, парадзьцеся й кажыце».
Новой Женевской Библии
19:1 — 21:25 Из последних глав Книги Судей израилевых, в которых рассказывается о вспыхнувшей среди народа Божия гражданской войне, следует, что неудачи Израиля были вызваны отсутствием у него верного завету царя (19:1; 21:25; ср. 17:6; 18:1). Главными виновниками греха на сей раз были вениаминитяне, предававшиеся содомскому греху. Выбор Господа пал на колено Иудино (из которого вышел Давид), коему надлежало вести народ израильский против колена Вениаминова (ср. сходство выражений между 1:1−2 и 20:18). Отношение других колен к вениаминитянам в тот момент фактически было таким же, как к хананеям. Тем не менее, вину их разделял весь израильский народ, ибо каждое из его колен делало то, что ему казалось справедливым (21:25). Поведение левита (явная параллель с действиями Саула в 1Цар 11:6−8) и ефремлянина в эпизоде с гибелью наложницы (гл. 19) никак не комментируется в тексте. Между тем, на возможную причину всех неудач Израиля, ввергшегося в хаос беззакония, указывает только одна фраза, ставшая рефреном всей Книги Судей и не раз звучащая в последней ее части (19:1; 21:25): «в те дни не было царя у Израиля». Из всего этого следует вывод, что Израилю нужен был царь, причем из колена Иудина, а не Вениаминова, Давид, а не Саул. Только при таком условии будет должным образом соблюдаться завет.
19:1 В те дни, когда не было царя у Израиля. См. 17:6.
левит. Этот человек был из колена, которое было избрано Богом для служения при Его Святилище.
наложницу. Наложницами обычно были рабыни, которые не пользовались правами законных жен (ср. 8:31 и 9:18).
19:2 поссорилась с ним. Или: «была неверна ему». Закон иудейский требовал побивать камнями виновных в супружеской неверности (Втор 22:22). Но в то время, о котором здесь говорится, «каждый делал то, что ему казалось справедливым» (17:6; 21:25).
19:3−10 Гостеприимство тестя, столь характерное для древнего Востока, резко контрастирует с негостеприимным поведением вениаминитян в Гиве, о котором говорится далее.
19:10 к Иевусу, что ныне Иерусалим. См. 1:21 и ком.
19:12 не пойдем в город иноплеменников. Ирония в том, что левит и его наложница, отказавшись остановиться в городе иноплеменников, решили заночевать в Гиве Вениаминовой, где подверглись обхождению, сравнимому разве что с обычаями Содома и Гоморры (см. ком. к 19:1 — 21:25).
до Гивы. Город во владении колена Вениаминова, родина Саула (в 1Цар 11:4 он назван Гивой Сауловой).
19:14 — 20:48 Грех Гивы был подобен греху Содома и Гоморры (Быт 19:1−13), и потому все сыны Вениаминовы должны были погибнуть. Обычаи соплеменников в конечном счете негативно сказалось на Сауле и его потомках.
19:15 сел на улице в городе. Таким способом путники показывали, что нуждаются в «доме для ночлега» (ст. 16−20).
19:16 один старик... с горы Ефремовой. В данном случае гостеприимство проявил иноплеменник.
19:18 к дому Господа. Т.е. к скинии в Силоме (18:31).
и никто не приглашает меня в дом. См. ст. 15 и ком.
19:20 на улице. См. ст. 15 и ком.
19:22 выведи человека. См. ком. к 19:1−21:25.
19:23 не делайте этого безумия. См. ст. 24.
19:24 вот у меня дочь девица, и у него наложница... не делайте этого безумия. См. ст. 23. В Книге Судей израилевых это предложение ефремлянина не оправдывается и не осуждается. Левит не упомянул об этом, когда рассказывал соотечественникам, что с ним приключилось (20:5; 19:14−28). Закон гостеприимства на древнем Востоке требовал от хозяина обеспечить гостю защиту, но подобное самопожертвование в нем не оговаривалось.
19:29 двенадцать частей. Существует явная параллель между поступком левита и действиями Саула, разрезавшего быка на двенадцать частей, дабы призвать весь народ Израиля на борьбу против аммонитян (1Цар 11:6−8). В свете этой истории Саул выглядел крайне негативно.