Пераклад Антонія Бокуна
1 У тыя дні не было валадара ў Ізраілі. І быў нейкі лявіт, які як прыхадзень [жыў] на ўзбоччы гары Эфраіма. І меў ён наложніцу з Бэтлеему Юдэйскага.
2 Яна з ім пасварылася і вярнулася да бацькі свайго ў Бэтлеем, і заставалася ў яго чатыры месяцы.
3 І пайшоў за ёю муж ейны, хочучы прамовіць да сэрца ейнага і вярнуць яе да сябе. І меў ён з сабой слугу і двух аслоў. Яна прыняла яго і завяла ў дом бацькі свайго. Калі бацька яе ўбачыў [зяця], узрадаваўся і выйшаў яму на спатканьне.
4 І затрымаў яго там, і заставаўся зяць у доме цесьця тры дні, балюючы з ім па-сяброўску і выпіваючы.
5 У чацьвёрты дзень, калі ён устаў раніцай і меўся ісьці, цесьць сказаў яму: «Падсілкуйся хлебам, умацуйся, а потым пойдзеш у дарогу».
6 І зноў сядзелі яны разам абодва, елі і пілі. І бацька той жанчыны сказаў зяцю свайму: «Прашу цябе, таксама сёньня пабудзь тут, і няхай радуецца сэрца тваё».
7 Але ён устаў і зьбіраўся ісьці, і ўсё адно цесьць затрымаў яго ў сябе яшчэ на адну ноч.
8 Калі настала раніца, на пяты дзень, лявіт зьбіраўся ў дарогу, але цесьць зноў сказаў яму: «Прашу цябе, умацуй сэрца сваё». І марудзілі да канца дня, і абодва частаваліся разам.
9 І ўстаў той чалавек, каб разам з жонкай сваёй і слугою варочацца, але цесьць, бацька жанчыны, стаў угаворваць яго: «Падумай, дзень ужо хіліцца на вечар. Застаньцеся ў мяне сёньня. Пераначуйце тут, і няхай будзе добра на сэрцы тваім, а заўтра раніцаю вырушыце ў дарогу, каб вярнуцца ў дом свой».
10 Але зяць не паддаўся намовам ягоным, і адразу выбраўся ў дарогу, і прыйшоў у Евус, значыць у Ерусалім, і [былі] ў яго два аслы асядланыя, і наложніца з ім.
11 Ужо былі яны каля Евусу, і вечарэла. І сказаў слуга гаспадару свайму: «Хадзем, завернем у горад Евусэяў і затрымаемся там».
12 І адказаў яму гаспадар: «Не, ня пойдзем у горад чужынцаў, бо яны не з сыноў Ізраіля, але пройдзем аж у Гіву».
13 І сказаў слузе свайму: «Хадзем, дабярэмся да нейкай мясцовасьці ў Гіве або ў Раме, і там затрымаемся».
14 І мінулі яны Евус, і працягвалі пачатую дарогу. І зайшло ім сонца каля Гівы, што належыць да Бэн’яміна.
15 І завярнуліся яны туды, каб там пераначаваць. Але калі туды заехалі і сядзелі на плошчы гораду, ніхто не хацеў прыняць іх на ноч.
16 У той дзень адзін стары вяртаўся ўвечары з працы сваёй у полі. Ён быў з гары Эфраіма і як прыхадзень жыў у Гіве. А ў тым горадзе людзі былі з сыноў Бэн’яміна.
17 І падняў ён вочы свае, і ўбачыў падарожнага чалавека, які сядзеў на плошчы гораду, і спытаўся ў яго той стары: «Адкуль ты і куды ідзеш?»
18 Той адказаў яму: «Мы ідзем з Бэтлеему Юдэйскага аж на ўзбоччы гары Эфраіма, адкуль былі пайшоўшы ў Бэтлеем Юдэйскі. І цяпер вяртаемся да Дому ГОСПАДА, але ніхто ня хоча прыняць нас у дом.
19 Маем салому, папас для аслоў нашых, хлеб і віно для мяне, для служкі тваёй і для юнака гэтага, які са слугою тваім. Нічога не патрабуем».
20 І сказаў стары: «Супакой табе! Я дам табе ўсё, што патрэбна, толькі не начуй на плошчы».
21 І завёў яго ў дом свой, даў мяшанку аслам, і памылі ногі свае, і елі, і пілі.
22 Калі яны ўзьвесялілі сэрца сваё, вось, мужчыны гораду таго, сыны Бэліяла, акружылі дом старога, і пачалі грукаць у дзьверы, крычучы: «Выведзі нам мужчыну, які зайшоў у дом твой, мы хочам пазнаць яго».
23 І выйшаўшы да іх стары, і сказаў: «Не рабіце, браты, гэтага ліха, бо прыйшоў да мяне чалавек у госьці, не рабіце гэтай ганьбы.
24 Маю дачку дзяўчыну, а гэты чалавек мае наложніцу; выведу іх да вас, і вы рабіце з імі, што добра ў вачах вашых, а чалавеку гэтаму не рабіце ганьбы».
25 Але людзі тыя і слухаць яго не хацелі. І ўзяў той чалавек наложніцу сваю, і вывеў яе да іх, і яны пазналі яе, і гвалтавалі яе ўсю ноч аж да раніцы.
26 І прыйшла жанчына тая на сьвітаньні, і ўпала каля ўваходу ў дом, дзе быў гаспадар ейны, і там [ляжала] да сьвятла [дня].
27 Раніцаю ўстаў гаспадар ейны і адчыніў дзьверы дому, каб далей ісьці ў дарогу. І вось, наложніца ягоная ляжыць перад уваходам, і рукі ейныя на парозе.
28 Ён сказаў ёй: «Уставай, пойдзем». Але яна нічога не адказала. І ён узяў яе, і палажыў на асла, і вярнуўся ў дом свой.
29 І прыйшоў у дом свой, і схапіў нож, і пасек цела наложніцы сваёй на дванаццаць частак, і разаслаў у-ва ўсе межы Ізраіля.
30 І ўсе бачылі гэта, і казалі: «Ніколі гэтага не было і не было бачана нічога падобнага ад дня, у які сыны Ізраіля выйшлі з Эгіпту аж да сёньняшняга дня! Зьвярніце ўвагу на гэта і скажыце, што рабіць».
Новой Женевской Библии
19:1 — 21:25 Из последних глав Книги Судей израилевых, в которых рассказывается о вспыхнувшей среди народа Божия гражданской войне, следует, что неудачи Израиля были вызваны отсутствием у него верного завету царя (19:1; 21:25; ср. 17:6; 18:1). Главными виновниками греха на сей раз были вениаминитяне, предававшиеся содомскому греху. Выбор Господа пал на колено Иудино (из которого вышел Давид), коему надлежало вести народ израильский против колена Вениаминова (ср. сходство выражений между 1:1−2 и 20:18). Отношение других колен к вениаминитянам в тот момент фактически было таким же, как к хананеям. Тем не менее, вину их разделял весь израильский народ, ибо каждое из его колен делало то, что ему казалось справедливым (21:25). Поведение левита (явная параллель с действиями Саула в 1Цар 11:6−8) и ефремлянина в эпизоде с гибелью наложницы (гл. 19) никак не комментируется в тексте. Между тем, на возможную причину всех неудач Израиля, ввергшегося в хаос беззакония, указывает только одна фраза, ставшая рефреном всей Книги Судей и не раз звучащая в последней ее части (19:1; 21:25): «в те дни не было царя у Израиля». Из всего этого следует вывод, что Израилю нужен был царь, причем из колена Иудина, а не Вениаминова, Давид, а не Саул. Только при таком условии будет должным образом соблюдаться завет.
19:1 В те дни, когда не было царя у Израиля. См. 17:6.
левит. Этот человек был из колена, которое было избрано Богом для служения при Его Святилище.
наложницу. Наложницами обычно были рабыни, которые не пользовались правами законных жен (ср. 8:31 и 9:18).
19:2 поссорилась с ним. Или: «была неверна ему». Закон иудейский требовал побивать камнями виновных в супружеской неверности (Втор 22:22). Но в то время, о котором здесь говорится, «каждый делал то, что ему казалось справедливым» (17:6; 21:25).
19:3−10 Гостеприимство тестя, столь характерное для древнего Востока, резко контрастирует с негостеприимным поведением вениаминитян в Гиве, о котором говорится далее.
19:10 к Иевусу, что ныне Иерусалим. См. 1:21 и ком.
19:12 не пойдем в город иноплеменников. Ирония в том, что левит и его наложница, отказавшись остановиться в городе иноплеменников, решили заночевать в Гиве Вениаминовой, где подверглись обхождению, сравнимому разве что с обычаями Содома и Гоморры (см. ком. к 19:1 — 21:25).
до Гивы. Город во владении колена Вениаминова, родина Саула (в 1Цар 11:4 он назван Гивой Сауловой).
19:14 — 20:48 Грех Гивы был подобен греху Содома и Гоморры (Быт 19:1−13), и потому все сыны Вениаминовы должны были погибнуть. Обычаи соплеменников в конечном счете негативно сказалось на Сауле и его потомках.
19:15 сел на улице в городе. Таким способом путники показывали, что нуждаются в «доме для ночлега» (ст. 16−20).
19:16 один старик... с горы Ефремовой. В данном случае гостеприимство проявил иноплеменник.
19:18 к дому Господа. Т.е. к скинии в Силоме (18:31).
и никто не приглашает меня в дом. См. ст. 15 и ком.
19:20 на улице. См. ст. 15 и ком.
19:22 выведи человека. См. ком. к 19:1−21:25.
19:23 не делайте этого безумия. См. ст. 24.
19:24 вот у меня дочь девица, и у него наложница... не делайте этого безумия. См. ст. 23. В Книге Судей израилевых это предложение ефремлянина не оправдывается и не осуждается. Левит не упомянул об этом, когда рассказывал соотечественникам, что с ним приключилось (20:5; 19:14−28). Закон гостеприимства на древнем Востоке требовал от хозяина обеспечить гостю защиту, но подобное самопожертвование в нем не оговаривалось.
19:29 двенадцать частей. Существует явная параллель между поступком левита и действиями Саула, разрезавшего быка на двенадцать частей, дабы призвать весь народ Израиля на борьбу против аммонитян (1Цар 11:6−8). В свете этой истории Саул выглядел крайне негативно.