Пераклад Яна Станкевіча
1 І было слова СПАДАРОВА да мяне, кажучы:
2 «Ідзі й агаласі ў вушы Ерузаліму, кажучы: "Гэтак кажа СПАДАР: ’Я памятую цябе, міласэрдзе маладосьці твае, любоў заручэньня твайго, як ты йшоў за Імною па пустыні, па зямлі незасеянай.
3 Ізраель — сьвятасьцю СПАДАРУ, пачатак пладоў Ягоных; усі, што елі яго, будуць вінныя, ліха прыйдзе на іх’, — агалашае СПАДАР"».
4 Слухайце вы слова СПАДАРОВА, доме Якаваў і ўсі радзімы дому Ізраелявага:
5 Гэтак кажа СПАДАР: «Што за бяспраўе знайшлі ў Імне айцове вашы, што яны здаліліся ад Мяне й пайшлі за марнасьцяй, і самы сталі марнасьцяй;
6 І не сказалі яны: "Ідзе СПАДАР, што вывеў нас ізь зямлі Ягіпецкае, вёў нас па пустыні, па зямлі сьцяпоў а ямаў, па зямлі сухой і сьмяротнага сьценю, ідзе не праходзіла людзіна, і йдзе ня жыў чалавек?"
7 І Я прывёў вас да краю ўродлівага, есьці плады яго й дабро яго; і прышлі вы і ўпаганілі зямлю Маю, і спадак Мой зрабілі агідаю.
8 Сьвятарове не казалі: "Ідзе СІІАДАР?" і дзяржаныя права не прызнавалі Мяне, пастырове зрабілі выступ супроці Мяне, прарокі праракалі Ваалам і за бескарыснымі хадзілі.
9 За тое Я яшчэ буду прававацца з вамі, — агалашае СПАДАР, — і із сынамі сыноў вашых буду прававацца;
10 Бо прайдзіце абтокі Хітымскія й паглядзіце, пашліце да Кідару, і разважча вельмі, і глядзіце, ці былі там такія здарэньні;
11 Ці адмяніў народ багі, што нават не багове? але люд Мой памяняў славу сваю на тое, што бескарыснае.
12 Дзівуйцеся з гэтага нябёсы, жахайцеся, будзьце вельма спустошаныя, — агалаше СПАДАР; —
13 Бо два ліхі ўчыніў люд Мой: яны пакінулі Мяне, жарало жывое вады, каб вычасаць сабе студні, студні паломленыя, што ня могуць дзяржаць вады.
14 Хіба Ізраель слуга ці радзіўся нявольнікам? чаму ён стаў здабыткам?
15 Раўлі на яго левяняты, верашчэлі й зрабілі пустынёю зямлю ягоную; месты ягоныя спаленыя, бяз жыхара.
16 Таксама сынове Мэмфіса а Тагпангеса паламілі цемя твае.
17 Ці не за тое сталася з табою гэта, што ты пакінуў СПАДАРА, Бога свайго, як Ён вадзіў цябе дарогаю?
18 І цяпер нашто табе дарога да Ягіпту? піць ваду Шыхору? і нашто табе дарога да Асыры? хіба на тое, каб піць ваду з Ракі?
19 Пакарае цябе нягоднасьць твая, адпады твае зганяць цябе, каб ты пазнаў а абачыў, як блага а горка тое, што ты пакінуў СПАДАРА, Бога свайго, і боязьні Мае няма ў табе, — агалашае Спадар, СПАДАР войскаў; —
20 Бо здаўна Я патрышчыў іго твае, разарваў путы твае, а ты сказаў: "Ня буду служыць балваном", калі на кажным высокім узгорку і пад кажным зялёным дзервам ты клаўся, як бязуля.
21 А Я пасадзіў цябе, як дабрароднае віно, сусім праўдзівым насеньням; як жа ты абярнуўся ў мяне ў выродную галузу чужога віна?
22 Хоць бы ты памыўся салетраю і ўзяў сабе шмат мыла, бяспраўе нарысавана твае перад Імною, — агалашае Спадар СПАДАР.
23 Як ты можаш казаць: "Я не ўпаганіў сябе, я не хадзіў за Вааламі"? глянь на дарогу сваю ў даліне, пазнай, што ты ўчыніў, жвавая вярблюдзіца, працінаючая дарогі свае.
24 Хто ўдзяржыць дзікую асьліцу, прывыклую да пустыні, як яна ў жадзе сваёй і ў распаленьню сваім глытае паветра? Усі, што шукаюць яе, ня стомяцца, у месяцу ейным знойдуць яе.
25 Узьдзержуй нагу сваю, каб ня была босая, і горла свае ад смагі. А ты кажаш: "Безнадзейна, не, бо я люблю чужых і за імі пайду".
26 Як злодзею бывае ганьба, як зловяць яго; так паганьбіў сябе дом Ізраеляў, яны самы, каралі іхныя, князі іхныя, сьвятары іхныя а прарокі іхныя,
27 Каторыя кажуць дзерву: "Ты мой айцец" і каменю: "Ты нарадзіў мяне". Яны абярнуліся да Мяне завыйкам, а ня відам; але ў часе бяды свае кажуць: "Устань, выбаў нас".
28 Ідзе багі твае, каторыя ты сабе зрабіў? хай яны ўстануць, калі могуць выбавіць цябе ў часе бяды твае; бо подле ліку местаў тваіх былі багі твае, Юда.
29 Нашто вам прававацца з Імною? — усі вы адступілі ад Мяне, — агалашае СПАДАР. —
30 Дарма біў Я дзеці вашы: яны не прынялі навукі; прарокаў вашых паеў меч ваш, як леў нішчэньнік.
31 О родзе! ўважайце на слова СПАДАРОВА: ці быў Я пустынёю Ізраелю або зямлёю цемры? За што кажа люд Мой: "Мы самы сабе спадарове, і ня пойдзем да Цябе болей"?
32 Ці забываецца дзеўка ўборы свае альбо княгіня маладая — прыборы свае? а люд Мой забыўся Мяне, — днём няма ліку.
33 Нашто ты прыбіраеш дарогу сваю, шукаючы любосьці? ажно ты нягодных таксама вучыла дарогаў сваіх.
34 Таксама на крысах тваіх знаходзяць кроў душаў бедных, нявінных; не ля падкопаваньня ты знайшла яе, але на ўсіх гэтых.
35 Ты яшчэ кажаш: "Я нявінная; напэўна гнеў Ягоны адвернецца ад мяне". Вось, Я буду прававацца з табою за тое, што ты кажаш: "Я не ізграшыла".
36 Як ты паніжыла сябе вельма, мяняючы дарогі свае! Цябе таксама паганьбе Ягіпет, як паганьбіла Асыра.
37 Нават і адтуль ты выйдзеш, і рукі твае на галаве Тваёй, бо СПАДАР адкінуў усі спадзевы твае, ты ня будзеш мець дасьпеху ў іх.
Новой Женевской Библии
2:1 — 6:30 Обличая непостоянство иудеев в вере (2:1 — 3:5), Иеремия сравнивает Иудею с дикой ослицей и блудницей. Если народ иудейский, говорит пророк, не покается и не обратится к Богу (3:6 — 6:30), его ждет неизбежная кара.
2:1−18 Слова Господни, обращенные к Иеремии, предупреждают о неминуемой каре, которая постигнет иудеев за поклонение — вопреки завету — чужеземным богам.
2:1 См. 1:2 и ком.
2:2 Иерусалима. В древнееврейском языке слово «город» — женского рода, чем и объясняется его персонификация в образе женщины (см. 7:29 и ком.).
о дружестве. Иначе: «посвященность», что означает верность как в личных взаимоотношениях, так и в смысле соблюдения завета, заключенного Богом с израильтянами и иудеями.
юности... невестою. Первоначальные отношения Израиля с Богом (во время странствования по пустыне после исхода из Египта) характеризуются своей чистотой и верностью.
2:3 святынею... начатком плодов. Израиль был «святыней», т.е. тем, что предназначено Богу (Иез 22:26), а «начатки плодов» есть нечто, исключительно Ему принадлежащее (см. Втор 26:2; Ос 9:10).
осуждаемы. Вина их в неправомочном обращении со святыней.
2:4 Выслушайте. Этот призыв нередко предваряет провозглашение Божиего суд и возмездие (см. 7:2; 17:20; 19:3; Ис 1:10; Ос 4:1; Ам 7:16).
2:5 Так говорит Господь. Ср. Ис 7:7; Иез 2:4. За этими словами следовало изложение пророчества.
2:7 осквернили землю Мою ... достояние Мое. См. Втор 21:23. Святой народ Божий (Втор 7:6) обитает на земле, которую он унаследовал от Бога, грех же оскверняет эту землю (см. Лев 25:23).
мерзостью. См. 7:21.
2:8 Священники... учители закона. Возможно, эти слова относятся к одним и тем же людям (см. 18:18; Втор 31:9), или же под последними подразумеваются книжники (см. 8:8).
пастыри. Иначе: «правители» (см. 23:1−4).
пророки. Т.е. официально признанные прорицатели, против которых Иеремия часто выступал за их отступничество (23:9−40; гл. 28).
2:9 Я еще буду судиться с вами. Метафора суда Божия (см. ст. 5; ср. также Ос 4:1; Мих 6:1, 2).
2:12 небеса. См. также Ис 1:2. Пророк призывает небеса в свидетели завет (см. Втор 30:19; Втор 31:28; Втор 32:1).
2:13 два зла. Иеремия дает понять, насколько тяжким является грех иудеев.
воды. Бог один дает человеку животворящую воду (см. Ис 55:1; Ин 4:10; Ин 7:37−49).
водоемы. Ложные боги не могут помочь человеку, как не могут быть полезными разбитые водоемы.
2:15 львы. Это слово, возможно, относится к неприятелям (ср. 4:7) и, таким образом, представляет собой первое упоминание о грядущем порабощении иудеев.
2:16 Мемфиса и Тафны. Эти египетские города упомянуты здесь не случайно, поскольку Палестина была спорной территорией, на которую с 609 по 605 г. до Р.Х. притязали Египет и Вавилон.
темя. Возможно, это слово содержит намек на судьбу царя Иосии, убитого фараоном Нехао в Мегиддоне в 609 г. до Р.Х. (4Цар 23:29).
2:18 в Египет... в Ассирию. Главный грех израильтян и иудеев заключался в том, что они искали спасения в политических союзах, а не в союзе с Богом (см. Ис 7:3−9).
воду. Одному Богу известны повседневные нужды иудеев. Ср. 4Цар 18:31.
2:19 отступничество. Т.е. «отворачивание» к другим богам, что противоположно покаянию. Ср. Ос 14:5, где употреблено то же самое древнееврейское слово.
2:20 на ... высоком холме... под... ветвистым деревом. См. Втор 12:2; 3Цар 14:23. В таких местах по обыкновению поклонялись ханаанским божествам.
блудодействовал. Иудея, впавшая в язычество, предстает в образе блудницы (см. Иез 23:1−8; Ос 3:1−5; Ос 4:10−14).
2:21 благородную лозу ... дикую отрасль. См. Пс 79:8−16; Ис 5:1−7; Иез 17:1−10. Истинная виноградная Лоза есть Христос, а те, кто пребывает в Нем, суть ее ветви (Ин 15:1−8).
чужой. Языческие верования принадлежат чужеземцам.
2:22 умылся. Кровь вечного завета омоет человеческий грех, но для этого необходимо покаяние людей и участие Самого Господа (Ис 53:4−6; Евр 9:11−15; Евр 13:3).
2:23 в долине. Возможно, речь идет о Енномовой долине, простиравшейся к югу от Иерусалима, где совершались языческие обряды (ср. 7:31).
2:24 дикую ослицу. Символ готовности следовать любому новому побуждению.
2:28 сколько у тебя городов, столько и богов. Черта, характерная для языческих религий.
2:32 народ Мой забыл Меня. Ср. Ис 1:2−3.
2:33 искусно... любовь. Метафора Иудеи, как изменчивой любовницы (см. ст. 25).
2:34 кровь... бедных. Речь идет о притеснении слабых сильными (см. Ам 2:6−8; 4:1).
2:37 руки на голову. Т.е. в положении пленника.