Пераклад Антонія Бокуна
1 І памёр Самуэль, і сабраўся ўвесь Ізраіль, і плакалі па ім, і пахавалі яго ў доме ягоным у Раме. А Давід устаў і пайшоў у пустыню Паран.
2 І быў [нейкі] чалавек у Маоне, які меў паселасьць сваю ў Кармэлю, і быў той чалавек вельмі багаты. Было ў яго авечак тры тысячы і тысяча козаў. І сталася, што ён стрыг авечак сваіх у Кармэлю.
3 Імя таго чалавека было Наваль, а імя жонкі ягонай — Абігайль. Жанчына тая была разумная і прыгожая, а муж ейны быў жорсткі і злачынны, ён [быў] з роду Халева.
4 І пачуў Давід у пустыні, што Наваль стрыжэ авечак сваіх.
5 І паслаў Давід дзесяць юнакоў, і сказаў Давід юнакам: «Ідзіце ў Кармэль і зайдзіце да Наваля, і прывітайце яго ад мяне з мірам,
6 і скажыце яму: “Здароўя і супакою табе, і супакой дому твайму, і ўсяму, што ты маеш, няхай будзе супакой!
7 Пачуў я, што стрыгуць авечак у цябе. Пастухі твае былі разам з намі, і мы ня крыўдзілі іх, і нічога не прапала ў іх за ўсе дні, калі былі яны з намі ў Кармэлю.
8 Спытайся ў слугаў сваіх, і яны паведамяць табе. Дык няхай юнакі гэтыя знойдуць ласку ў вачах тваіх, бо ў добры дзень мы прыходзім. Што знойдзе рука твая, дай слугам тваім і сыну твайму Давіду”».
9 І прыйшлі юнакі Давіда, і сказалі Навалю ўсе словы ад імя Давіда, і маўчалі.
10 І адказаў Наваль юнакам Давіда, і сказаў: «Хто такі Давід і хто сын Есэя? Сёньня намножылася слугаў, якія пакідаюць гаспадароў сваіх.
11 Дык я што, маю ўзяць хлеб мой, ваду маю і мяса, прыгатаванае для стрыгачоў, і даць іх людзям, пра якіх ня ведаю, адкуль яны?»
12 І павярнуліся юнакі Давіда ў дарогу [адваротную], і прыйшлі, і паведамілі ўсе словы гэтыя [Давіду].
13 І сказаў Давід людзям сваім: «Няхай кожны падпярэжацца мячом сваім!» І падперазаўся кожны мячом сваім, і таксама Давід падперазаўся мячом сваім, і вырушылі з Давідам каля чатырохсот чалавек, а дзьвесьце засталіся ў табары.
14 І адзін са слугаў [Наваля] паведаміў Абігайлі, жонцы Наваля, кажучы: «Вось, Давід прыслаў пасланцоў з пустыні, каб прывіталі гаспадара нашага, а ён дрэнна абыйшоўся з імі.
15 А людзі тыя былі для нас добрымі і ня крыўдзілі нас. І нічога не загінула ў нас у-ва ўсе дні, у якія мы з імі хадзілі ў полі.
16 Былі яны нам мурам [ахоўным] як уначы, так і ўдзень у-ва ўсе дні, калі мы хадзілі з імі і пасьвілі авечак.
17 І цяпер разваж і пабач, што зрабіць, бо ліхая пастанова прынятая супраць гаспадара нашага і супраць усяго дому ягонага, а ён — сын Бэліяла, і з ім нельга дамовіцца».
18 І Абігайль узяла пасьпешліва дзьвесьце хлябоў, два буклакі віна, пяць запечаных авечак, пяць мерак пражаных зярнят, сто [мерак] разынак і дзьвесьце [зьвязак] сушаных фігаў, і наладавала на аслоў.
19 І сказала яна слугам сваім: «Вы ідзіце наперадзе, а я вось буду ісьці за вамі». А мужу свайму Навалю не сказала нічога.
20 І калі яна, седзячы на асьле, зыходзіла па схіле з гары, вось, Давід і людзі ягоныя ішлі насустрач ёй, і яна спаткала іх.
21 А Давід казаў [сабе]: «Надарма я захоўваў у пустыні ўсю маёмасьць чалавека гэтага і нішто не прапала з таго, што да яго [належала], бо ён адплаціў мне ліхам за дабро.
22 Няхай гэта зробіць Бог з ворагамі Давіда і тое дадасьць, калі я да раніцы пакіну з усяго, што яму [належыць], [хоць аднаго], хто мочыцца на сьцяну».
23 І ўбачыла Абігайль Давіда, і пасьпешліва зьлезла з асла, і ўпала на аблічча сваё перад Давідам, і пакланілася яму да зямлі.
24 І кінулася яна да ног ягоных, і сказала: «Гаспадару мой, мая гэта віна. Дазволь служцы тваёй гаварыць у вушы твае, і выслухай словы служкі тваёй.
25 Няхай гаспадар мой не бярэ да сэрца свайго чалавека гэтага, [сына] Бэліяла, Наваля, бо ён такі, якое імя ягонае. Наваль імя ягонае, і такая ж дурасьць у ім. А я, служка твая, ня бачыла юнакоў гаспадара майго, якіх ты паслаў.
26 І цяпер, гаспадару мой, як жывы ГОСПАД і як жывая душа твая, ГОСПАД устрымаў цябе ад праліцьця крыві і помсты на сваю руку, і цяпер ворагі твае і ўсе, што шукаюць няшчасьця гаспадару майму, падобнымі няхай стануцца да Наваля.
27 І цяпер прыймі дабраславенства гэтае, якое прынесла служка твая гаспадару свайму, і дай яго юнакам сваім, якія ходзяць разам з гаспадаром маім.
28 І даруй віну служкі тваёй. А ГОСПАД збудуе гаспадару майму дом, які будзе трываць, бо гаспадар мой вядзе войны ГОСПАДА, і няхай не сустрэне цябе няшчасьце ў-ва [ўсе] дні твае.
29 Калі паўстане чалавек, каб перасьледаваць цябе і шукаць душы тваёй, няхай душа гаспадара майго будзе захаваная ў вузьле жыцьця ў ГОСПАДА, Бога твайго, а душу ворагаў тваіх няхай выкіне Ён, як з пушчалкі.
30 І калі зробіць ГОСПАД гаспадару майму ўсё добрае, што абяцаў, і паставіць цябе правадыром Ізраіля,
31 няхай ня будзе сэрцу гаспадара майго згрызотай і непакоем, што ты праліў кроў нявінную і не захаваў сябе ад помсты. І калі ГОСПАД учыніць дабро гаспадару майму, ты ўзгадаеш тады пра служку тваю».
32 І сказаў Давід Абігайлі: «Дабраслаўлёны ГОСПАД, Бог Ізраіля, Які паслаў цябе сёньня на сустрэчу са мной.
33 І няхай будзе дабраслаўлёна разумнасьць твая, і дабраслаўлёна таксама ты, бо стрымала ты мяне сёньня ад праліцьця крыві і ад помсты рукою маёй.
34 Бо іначай, як жывы ГОСПАД, Бог Ізраіля, Які стрымаў мяне, каб я не зрабіў табе зла, калі б ты ня выйшла пасьпешліва на спатканьне мне, не засталося б у Наваля да сьвітаньня нікога з тых, хто мочыцца на сьцяну».
35 І ўзяў Давід з рук ейных усё, што яна прынесла, і сказаў ёй: «Ідзі ў супакоі ў дом твой, бо я выслухаў голас твой і ўшанаваў аблічча тваё».
36 І вярнулася Абігайль да Наваля, і вось, ён справіў банкет у доме сваім як банкет валадарскі. І сэрца Наваля было вясёлае, і быў ён вельмі п’яны. І яна не сказала яму анічога пра гэта ані малога, ані вялікага да сьвітаньня раніцы.
37 Раніцаю, калі Наваль працьверазіўся ад віна, жонка ягоная распавяла яму пра справу гэтую. І замерла сэрца ягонае ў нутры ягоным, і ён зрабіўся як камень.
38 І праз дзесяць дзён ГОСПАД ударыў Наваля, і ён памёр.
39 І пачуў Давід, што Наваль памёр, і сказаў: «Дабраслаўлёны ГОСПАД, Які рассудзіў справу зьнявагі маёй з боку Наваля і захаваў слугу Свайго ад зла, а злачыннасьць Наваля зьвярнуў ГОСПАД на галаву ягоную». І паслаў Давід сказаць Абігайлі, што ён бярэ яе сабе за жонку.
40 І прыйшлі слугі Давіда да Абігайлі ў Кармэль, і прамовілі да яе, кажучы: «Давід паслаў нас да цябе, каб узяць цябе сабе за жонку».
41 І яна ўстала, і пакланілася абліччам да зямлі, і сказала: «Вось, служка твая — нявольніца, каб мыць ногі слугаў гаспадара майго».
42 І ўстала пасьпешліва Абігайль, і села на асла, і пяць служак ейных ішлі за ёю. І паехала яна за пасланцамі Давіда, і сталася жонкаю ягонаю.
43 Таксама Ахіноам з Езрээлю ўзяў Давід за жонку, і яны абедзьве сталіся жонкамі ягонымі.
44 А Саўл аддаў Міхаль, дачку сваю, жонку Давіда, Пальту, сыну Ляіша, які [паходзіў] з Галіму.
Новой Женевской Библии
25:1 И умер Самуил. Смерть Самуила знаменует собой конец целой эпохи в истории Израиля.
все Израильтяне, и плакали по нем. Эти слова подчеркивают то значение, какое имело для Израиля служение Самуила. Ср. оплакивание Иакова (Быт 50:3, 10), Аарона (Чис 20:29) и Моисея (Втор 34:8).
в Раме. См. ком. к 1:1; 9:6.
25:2 в Маоне. См. ком. к 23:24.
на Кармиле. В этой местности Саул в свое время воздвиг себе памятник (см. ком. к 15:12).
25:3 Навал. Авигея утверждает, что это имя означает «безумный» (ст. 25). Однако представляется маловероятным, чтобы родители назвали так ребенка. Вероятнее всего, имя этого человека звучало несколько иначе, Авигея же, желая унизить мужа, намеренно исказила его так, чтобы сделать похожим на слово «безумный».
Авигея. Имя Авигея в переводе означает «отец мой ликует».
из рода Халева. См. Нав 14:13; Нав 15:13.
25:8 сыну твоему Давиду. Ср. обращение Давида к Саулу «Отец мой» в 24:12.
25:14 но он обошелся... грубо. Букв.: «пронзительно кричал» или «бросался». Оскорбив посланных Давидом слуг, Навал тем самым продемонстрировал свою нечестивость. Этот же оборот встречается в словах Самуила (15:19), укоряющего Саула за то, что он «бросился» на имущество амаликитян (ср. 14:32).
25:16 они были для нас оградою. Люди Давида не только не наносили ущерба имуществу Навала (ст. 7), но и охраняли принадлежавшие ему стада и пастухов (ст. 21).
25:19 А мужу своему Навалу ничего не сказала. В свете неблагодарных и недальновидных поступков Навала не вызывает удивления тот факт, что Авигея не известила мужа о своем намерении встретиться с Давидом (ст. 17). См. сходный поступок Ионафана (14:1). Проявив исключительную проницательность, Авигея признает в Давиде избранника Господнего (см. ст. 28 и ком.). Ее решение пойти против воли мужа подпадает под сказанное в Деян 5:29 о том, что «должно повиноваться больше Богу, нежели человекам».
25:23 пала пред Давидом на лице свое. Авигея склоняется перед Давидом так же, как он сам прежде склонялся пред Саулом (24:9).
25:25 Навал — имя его, и безумие его с ним. См. ком. к 25:3.
25:28 дом твердый. Авигея осознает божественное предназначение Давида (см. 2Цар 7:11−16) настолько же хорошо, насколько безнадежно заблуждается относительно этого ее муж (ст. 10−11).
войны Господа ведет господин мой. Авигея намекает на различие между истинной миссией Давида как воина и его сиюминутной страстью к мести, напоминая о призвании будущего царя сражаться во имя Господа, оставив личные обиды и оскорбления на суд Божий.
и зло не найдется в тебе. Давид всячески старается не принести вреда помазаннику Божиему (24:6, 10), однако, судя по всему, не видит никаких препятствий к тому, чтобы жестоко отомстить человеку, не отмеченному избранием свыше. Личная месть врагу, даже если этот враг — Навал, в определенном смысле поставила бы Давида в один ряд с Саулом. Поэтому позже Давид вознесет хвалу Господу за то, что Он, действуя через Авигею, предохранил его от греха кровопролития (ст. 32).
25:29 душа господина моего будет завязана в узле жизни у Господа. В древнееврейском тексте в данном месте использована метафорическая игра слов, выражающая такую степень безопасности, которой может обладать лишь тот, кто во всем и полностью полагается на Господа.
душу врагов твоих бросит Он как бы пращею. Возможный перевод: «жизнь врагов твоих отлетит от них, как брошенная Его пращею». Авигея прибегает к еще одной метафоре (см. предыдущий ком.), предрекающей судьбу врагов Давида.
25:32 благословен Господь... Который послал тебя ныне навстречу мне. Давид осознает провиденциальный характер своей встречи с Авигеей и славит Господа за Его заботу. Авигею, проявившую незаурядную рассудительность, он также не обходит своей благодарностью (ст. 33).
25:37 когда Навал отрезвился. Букв.: «когда вино вышло из Навала». В древнееврейском тексте здесь обыгрывается созвучность имени Навал слову, обозначающему сосуд для хранения вина (или иной жидкости). Тем самым подчеркиваете ничтожность человека, провинившегося перед Давидом.
25:39 благословен Господь. С помощью Господа Давид избегает искушения личной мести, однако наказание настигло Навала и без участия Давида. Услышав, что Бог поразил Навала, Давид возносит двойную хвалу Господу, предохранившему его от греха и справедливо покаравшему нечестие Навала.
25:40−44 Авигея... Ахиноаму... Мелхолу. Давид имеет теперь трех жен: Мелхолу, дочь Саула, которая прежде, в его отсутствие, была отдана другому; Ахиноаму (носящую то же имя, что и жена Саула, 14:50), и Авигею, бывшую до того женой Навала.