Пераклад Антонія Бокуна
1 Тады Ісус прамовіў да натоўпаў і вучняў Сваіх,
2 кажучы: «На Майсеевай лаве паселі кніжнікі і фарысэі.
3 Дык усё, што скажуць вам захоўваць, захоўвайце і рабіце, але не рабіце паводле ўчынкаў іхніх, бо яны кажуць і ня робяць.
4 Бо яны вяжуць цяжары цяжкія і невыносныя і ўскладаюць на плечы людзям, а самі пальцам сваім ня хочуць зрушыць іх.
5 Усе ж учынкі свае яны робяць, каб бачылі іх людзі; пашыраюць філяктэрыі свае і павялічваюць крысо шатаў сваіх,
6 і любяць першыя месцы на вячэрах і першыя месцы ў сынагогах,
7 і вітаньні на рынку, і каб людзі называлі іх: “Раббі, раббі!”
8 А вы не называйцеся “раббі”, бо адзін у вас Настаўнік — Хрыстос, а ўсе вы — браты.
9 І айцом сабе не называйце [нікога] на зямлі, бо адзін у вас Айцец, Які ў небе.
10 І не называйцеся настаўнікамі, бо адзін у вас Настаўнік — Хрыстос.
11 А большы з вас няхай будзе вам за слугу.
12 Усякі ж, хто ўзвысіць сябе, паніжаны будзе, а хто паніжае сябе, будзе ўзвышаны.
13 Гора вам, кніжнікі і фарысэі, крывадушнікі, што зачыняеце Валадарства Нябеснае перад людзьмі; бо самі не ўваходзіце, і тым, што ўваходзяць, не дазваляеце ўвайсьці.
14 Гора вам, кніжнікі і фарысэі, крывадушнікі, што аб’ядаеце дамы ўдоваў і дзеля віду доўга моліцеся; за гэта атрымаеце цяжэйшы прысуд.
15 Гора вам, кніжнікі і фарысэі, крывадушнікі, што абыходзіце мора і сухмень, каб зрабіць хоць аднаго празэлітам, і, калі станецца, робіце яго сынам геенны, удвая [горшым] за вас.
16 Гора вам, павадыры сьляпыя, якія кажаце: “Калі хто прысягне бажніцаю, гэта нічога, а калі хто прысягне золатам бажніцы, дык вінен”.
17 Дурныя і сьляпыя! Бо што большае: золата або бажніца, якая асьвячае золата?
18 І: “Калі хто прысягне ахвярнікам, гэта нічога, а калі хто прысягне дарам, які на ім, дык вінен”.
19 Дурныя і сьляпыя! Бо што большае: дар або ахвярнік, які асьвячае дар?
20 Дык той, хто прысягае ахвярнікам, прысягае і ім, і ўсім, што на ім;
21 і хто прысягае бажніцаю, прысягае ёю і Тым, Хто жыве ў ёй;
22 і хто прысягае небам, прысягае пасадам Божым і Тым, Хто сядзіць на ім.
23 Гора вам, кніжнікі і фарысэі, крывадушнікі, што даяцё дзесяціну з мяты, аніжу і кмену, і пакінулі найважнейшае ў Законе: суд, і міласэрнасьць, і веру; гэтае трэба было рабіць, і таго не пакідаць.
24 Павадыры сьляпыя, якія адцэджваеце камара, а глытаеце вярблюда!
25 Гора вам, кніжнікі і фарысэі, крывадушнікі, што ачышчаеце звонку келіх і місу, а ўнутры яны напоўненыя рабункам і непаўстрыманасьцю.
26 Фарысэй сьляпы, ачысьці перш знутры келіх і місу, каб і звонку сталіся чыстымі.
27 Гора вам, кніжнікі і фарысэі, крывадушнікі, што падобныя да магілаў павапленых, якія звонку выглядаюць прыгожымі, а ўнутры напоўненыя косткамі мёртвых і ўсялякай нячыстасьцю.
28 Гэтак і вы звонку выглядаеце людзям праведнымі, а ўнутры поўныя крывадушнасьці і беззаконьня.
29 Гора вам, кніжнікі і фарысэі, крывадушнікі, што будуеце магілы прарокам, і аздабляеце надмагільлі праведнікаў,
30 і кажаце: “Калі б мы былі ў дні бацькоў нашых, не былі б супольнікамі іхнімі ў крыві прарокаў”.
31 Так што вы самі сьведчыце, што вы — сыны тых, якія забівалі прарокаў.
32 Дапаўняйце ж меру бацькоў вашых.
33 Зьмеі, спараджэньні яхідны, як уцячэце вы ад асуджэньня ў геенну?
34 Вось, дзеля гэтага Я пасылаю да вас прарокаў, і мудрых, і кніжнікаў; і вы адных заб’яцё і ўкрыжуеце, і іншых будзеце біць у сынагогах вашых і гнаць з горада ў горад.
35 Няхай жа прыйдзе на вас уся кроў праведная, пралітая на зямлі, ад крыві Абэля праведнага да крыві Захарыі, сына Барахіі, якога вы забілі між бажніцаю і ахвярнікам.
36 Сапраўды кажу вам, што ўсё гэтае прыйдзе на пакаленьне гэтае.
37 Ерусалім, Ерусалім, які забіваеш прарокаў і камянуеш пасланых да цябе! Колькі разоў хацеў Я сабраць дзяцей тваіх, як птушка зьбірае птушанят сваіх пад крылы, і вы не захацелі.
38 Вось, пакідаецца вам дом ваш пусты.
39 Бо кажу вам: ня будзеце бачыць Мяне ад сёньня, пакуль ня скажаце: “Дабраслаўлёны Той, Хто ідзе ў імя Госпада”».
Новой Женевской Библии
23:1−39 Некоторые полагают, что эта глава — еще одна речь Иисуса (тогда получается 6 речей, а не 5; см. Введение: Характерные особенности и темы) или же часть Его эсхатологической речи в гл. 24−25. Как бы то ни было, она не заканчивается фразой «И когда Иисус окончил...», и, в отличие от других пяти, в конце Иисус обращается к Своим противникам. Скорее, ее следует воспринимать как часть повествования, отражающую пророческое служение Христа («Горе вам, вожди слепые...»; см. ком. к 23:13−36). Однако она связана и со следующей речью, т.к. объясняет причину осуждения Иерусалима.
23:2 на Моисеевом седалище. Хотя Иисус везде осуждает книжников и фарисеев за то, что в исполнении закона они придерживаются человеческих, устных традиций и казуистическими доводами уклоняются от духа закона (ст. 13−32; 15:1−9), здесь Он признает, что они вправе занимать места учителей закона (Втор 17:8−13).
23:4 См. статью «Законничество».
23:8−10 Запрещая называть кого-нибудь «учителем» (ст. 8), «отцом» (ст. 9) и «наставником» (букв.: «вождем», «тем, кто ведет», ст. 10), Иисус не отменяет иерархической структуры в Церкви или обращения по должности (см. Деян 20:17; 1Кор 9:1; 1Тим 3:1, 2, 8, 12; Тит 1:5−7). Он, скорее, предостерегает против искушения присвоить людям ту власть и те прерогативы, которые принадлежат одному только Богу.
23:13−36 В Евангелии Луки (11:37−54) Иисус прежде этого шесть раз провозгласил: «Горе вам...» Данная серия из семи «горе вам...» имеет форму пророческого провозглашения. Бог, в соответствии с постановлениями завета, начинает тяжбу против Своего народа и возвещает, что проклятия эти непременно сбудутся. (Ср. Ис 5:8−23; Ав. 2:6−20). Пророчества эти — не приговор, они вызваны тем, что Бог печется о Своем народе и ждет от него покаяния (ст. 37−39).
23:13 лицемеры. См. ком. к 6:2.
затворяете Царство Небесное. Книжники и фарисеи отвращали людей от Христа и Его правды. Ученики должны совершать обратное, открыто провозглашая Евангелие.
23:15 геенны. См. ком. к 5:22. Людей обращали не в иудейство, а в фарисейство, в законничество, чем лишали возможности обрести ту праведность, которую дает вера.
23:16 если кто поклянется. См. 5:33−37. Казуистичность клятв напоминает детское обещание, когда ребенок дает слово, тайком скрестив пальцы. Бог хочет, чтобы дети Его были абсолютно правдивы (5:37).
23:24 комара... верблюда. Комар был самым мелким из нечистых животных, верблюд — самым крупным. На арамейском здесь игра слов, имеющих сходное звучание.
23:26 См. 15:11.
23:35 Преследуя Христа, фарисеи отождествили себя со своими предшественниками — убийцами. Примечательно, что Иисус говорит: «Захарии... которого вы убили».
от Авеля... до... Захарии. Авель — первый человек, которого убили за праведность (Быт 4:8). Кто такой Захария, не совсем ясно, в каждой гипотезе — свои трудности. Наиболее вероятны следующие: 1) пророк (Зах 1:1), сын Варахиин; однако неизвестно, был ли он убит; 2) Захария, сын Варуха, убитый зилотами и упоминаемый у Иосифа Флавия («Иудейская война», 4:334−44); он был убит в храме или около храма, но, вероятно, не между храмом и жертвенником; 3) Захария, сын Иодая, последний из мучеников, упоминаемых ВЗ, согласно еврейскому расположению книг Библии (2Пар 24:20−22). Он был убит во дворе храма по приказу царя Иоаса.
Если бы не слова «сына Варахиина», последняя гипотеза была бы самой вероятной; тогда фраза «от Авеля... до Захарии» обозначала бы «от первого до последнего мученика в еврейском каноне». Можно предположить, что слова эти добавил ранний переписчик (у Луки они отсутствуют).
23:36 Наказание «рода сего» — разрушение Иерусалима и храма в 70 г. по Р.Х. (см. ком. к 24:34).
23:39 не увидите Меня... доколе. Некоторые толкуют эти слова как обещание обращения иудеев в конце времен (Рим 11:25−32), хотя у Матфея, судя по контексту, речь идет, скорее, о суде над народом израильским и о даровании завета Израилю духовному, в который войдут и язычники, и верные иудеи (ст. 38, ср. 21:43).