Дзеі 17 глава

Дзеі Апосталаў
Пераклад Рыма-Каталіцкага Касцёла → Елизаветинская Библия

Прайшоўшы праз Амфіпаль і Апалонію, яны прыйшлі ў Тэсалоніку, дзе была юдэйская сінагога.

Прешє́дша же а҆мфїпо́ль и҆ а҆поллѡ́нїю, внидо́ста въ солѹ́нь, и҆дѣ́же бѣ̀ со́нмище ї҆ѹде́йское.

Павел сваім звычаем увайшоў да іх і тры шабаты дыскутаваў з імі на падставе Пісання,

По ѡ҆бы́чаю же своемѹ̀ па́ѵелъ вни́де къ ни҄мъ и҆ по сѹббѡ҄ты трѝ стѧза́шесѧ съ ни́ми ѿ писа́нїй,

адкрываючы і даказваючы ім, што Хрыстус павінен быў цярпець і ўваскрэснуць і што: «Гэты Езус, якога вам прапаведую, — гэта Хрыстус».

сказѹ́ѧ и҆ предлага́ѧ и҆̀мъ, ѩ҆́кѡ хр҇тѹ̀ подоба́ше пострада́ти и҆ воскр҇нѹти ѿ ме́ртвыхъ, и҆ ѩ҆́кѡ се́й ї҆и҃съ, є҆го́же а҆́зъ проповѣ́дѹю ва́мъ, є҆́сть хр҇то́съ.

Некаторыя з іх паверылі і далучыліся да Паўла і Сілы — вялікае мноства пабожных грэкаў і нямала знатных жанчын.

И҆ нѣ́цыи ѿ ни́хъ вѣ́роваша и҆ приложи́шасѧ къ па́ѵлѹ и҆ сі́лѣ, ѿ чести́выхъ є҆́ллинъ мно́жество мно́го и҆ ѿ же́нъ благоро́дныхъ не ма́лѡ.

Тады юдэі, ахопленыя зайздрасцю, узялі з рынку нейкіх нягодных людзей, сабралі натоўп і пачалі бунтаваць горад. Падышоўшы да дома Ясона, яны шукалі іх, каб вывесці да народу.

Возревнова́вше же непоко́ршїисѧ ї҆ѹде́є и҆ прїе́мше крамо́лники нѣ҄кїѧ мѹ́жы ѕлы҄ѧ, и҆ собра́вше наро́дъ, мо́лвѧхѹ по гра́дѹ: наше́дше же на до́мъ ї҆ассо́новъ, и҆ска́хѹ и҆̀хъ и҆звестѝ къ наро́дѹ.

Калі ж не знайшлі, пацягнулі Ясона і некаторых братоў да гарадскіх уладаў з крыкам: «Тыя, што бунтуюць увесь свет, прыйшлі і сюды,

Не ѡ҆брѣ́тше же и҆́хъ, влеча́хѹ ї҆ассо́на и҆ нѣ҄кїѧ ѿ бра́тїй ко градонача́лникѡмъ, вопїю́ще, ѩ҆́кѡ, и҆̀же разврати́ша вселе́ннѹю, сі́и и҆ здѣ̀ прїидо́ша,

а Ясон прыняў іх. Усе яны паступаюць насуперак загадаў цэзара, кажучы, што ёсць іншы кароль — Езус».

и҆̀хже прїѧ́тъ ї҆ассо́нъ: и҆ сі́и всѝ проти́внѡ велѣ́нїємъ ке́сарєвымъ творѧ́тъ, цр҃ѧ̀ глаго́люще и҆но́го бы́ти, ї҆и҃са.

Устрывожыўся народ і гарадскія ўлады, якія слухалі гэта.

Смѧто́ша же наро́дъ и҆ градонача́лники слы́шащыѧ сїѧ҄:

Але, атрымаўшы даволі шмат ад Ясона і іншых, адпусцілі іх.

взе́мше же дово́лное ѿ ї҆ассо́на и҆ ѿ про́чихъ, ѿпѹсти́ша и҆̀хъ.

Тады браты адразу ж уначы адправілі Паўла і Сілу ў Бэрэю. Прыбыўшы туды, яны пайшлі ў юдэйскую сінагогу.

Бра́тїѧ же а҆́бїе въ нощѝ ѿсла́ша па́ѵла и҆ сі́лѹ въ бе́рїю: и҆̀же пришє́дша, и҆до́ста въ собо́ръ ї҆ѹде́йскїй.

Тутэйшыя былі больш прыхільныя, чым у Тэсалоніках, яны прынялі слова з усёй ахвотай і кожны дзень даследавалі Пісанне, ці так яно ёсць.

Сі́и же бѧ́хѹ благоро́днѣйши живѹ́щихъ въ солѹ́ни, и҆̀же прїѧ́ша сло́во со всѣ́мъ ѹ҆се́рдїемъ, по всѧ҄ дни҄ разсѹжда́юще писа҄нїѧ, а҆́ще сѹ́ть сїѧ҄ та́кѡ.

Многія з іх паверылі — і з грэцкіх знатных жанчын, і з мужчын нямала.

Мно́зи ѹ҆̀бо ѿ ни́хъ вѣ́роваша, и҆ ѿ є҆́ллинскихъ же́нъ благоѡбра́зныхъ и҆ мѹже́й не ма́лѡ.

Калі ж даведаліся тэсаланікійскія юдэі, што і ў Бэрэі Павел прапаведуе Божае слова, прыйшлі таксама туды ды падбухторвалі і бунтавалі натоўп.

И҆ ѩ҆́кѡ ѹ҆вѣ́даша и҆̀же ѿ солѹ́нѧ ї҆ѹде́є, ѩ҆́кѡ и҆ въ бе́рїи проповѣ́дасѧ ѿ па́ѵла сло́во бж҃їе, прїидо́ша и҆ та́мѡ дви́жѹще и҆ смѹща́юще наро́ды.

Тады браты адразу ж адправілі Паўла, каб ён пайшоў да самага мора, а Сіла і Цімафей засталіся.

А҆́бїе же тогда̀ бра́тїѧ ѿпѹсти́ша па́ѵла и҆тѝ на помо́рїе: ѡ҆ста́ста же сі́ла и҆ тїмоѳе́й та́мѡ.

Тыя, хто спадарожнічаў Паўлу, правялі яго аж да Атэн. Атрымаўшы наказ для Сілы і Цімафея, каб як мага хутчэй прыйшлі да яго, вярнуліся.

Провожда́ющїи же па́ѵла ведо́ша є҆го̀ да́же до а҆ѳи́нъ, и҆ прїе́мше за́повѣдь къ сі́лѣ и҆ тїмоѳе́ю, да ѩ҆́кѡ скорѣ́е прїи́дѹтъ къ немѹ̀, и҆зыдо́ша.

Калі Павел чакаў іх у Атэнах, яго дух абураўся на від горада, перапоўненага ідаламі.

(За҄ 40.) Во а҆ѳи́нѣхъ же ждѹ́щѹ и҆́хъ па́ѵлѹ, раздража́шесѧ дѹ́хъ є҆гѡ̀ въ не́мъ зрѧ́щемъ їдѡлъ по́лнъ сѹ́щь гра́дъ.

Ён размаўляў у сінагозе з юдэямі і з тымі, хто баіцца Бога, і штодня з сустрэчнымі на рынку.

Стѧза́шесѧ же ѹ҆̀бо на со́нмищи со ї҆ѹдє́и и҆ съ чести́выми, и҆ на то́ржищи по всѧ҄ дни҄ съ приключа́ющимисѧ.

Спрачаліся з ім некаторыя філосафы з эпікурэйцаў і стоікаў. Адны казалі: «Што хоча сказаць гэты пустаслоў?» Іншыя: «Здаецца, ён прапаведуе чужых багоў», — таму што ён прапаведаваў ім Езуса і ўваскрасенне.

Нѣ́цыи же ѿ є҆пїкѹ́ръ и҆ ѿ стѡ́їкъ фїлосѡ́фъ стѧза́хѹсѧ съ ни́мъ: и҆ нѣ́цыи глаго́лахѹ: что̀ ѹ҆́бѡ хо́щетъ сѹесло́вивый се́й глаго́лати; И҆ні́и же: чѹжди́хъ богѡ́въ мни́тсѧ проповѣ́дникъ бы́ти: ѩ҆́кѡ ї҆и҃са и҆ воскр҇нїе благовѣствова́ше и҆̀мъ.

Яны ўзялі яго і прывялі на Арэапаг, кажучы: «Ці можам даведацца, што гэта за новае вучэнне, якое ты абвяшчаеш?

(За҄.) Пое́мше же є҆го̀, ведо́ша на а҆реопа́гъ, глаго́люще: мо́жемъ ли разѹмѣ́ти, что̀ но́вое сїѐ глаго́лемое тобо́ю ѹ҆ч҃нїе;

Бо нешта дзіўнае ўкладаеш нам у вушы. Мы хочам ведаць, што гэта азначае?»

стра҄нна бо нѣ҄каѧ влага́еши во ѹ҆шеса̀ на҄ша: хо́щемъ ѹ҆̀бо разѹмѣ́ти, что̀ хотѧ́тъ сїѧ҄ бы́ти;

А ўсе атэнцы ды іншаземцы, якія жылі там, нічым так ахвотна не займаліся, як расказваннем або слуханнем чагосьці новага.

А҆ѳине́є же всѝ и҆ приходѧ́щїи стра́ннїи ни во что́же и҆́но ѹ҆пражнѧ́хѹсѧ, ра́звѣ глаго́лати что̀ и҆лѝ слы́шати но́вое.

Павел стаў пасярод Арэапагу і сказаў: «Атэнцы, я бачу, што ва ўсім вы вельмі рэлігійныя.

Ста́въ же па́ѵелъ посредѣ̀ а҆реопа́га, речѐ: мѹ́жїе а҆ѳине́йстїи, по всемѹ̀ зрю̀ вы̀ а҆́ки благочести҄выѧ:

Бо, калі я праходзіў і аглядаў вашыя святыні, я знайшоў таксама алтар, на якім было напісана: “Невядомаму Богу”. Таго, каму вы, не ведаючы, пакланяецеся, я абвяшчаю вам.

проходѧ́ бо и҆ соглѧ́даѧ чествова҄нїѧ ва҄ша, ѡ҆брѣто́хъ и҆ ка́пище, на не́мже бѣ̀ напи́сано: невѣ́домомѹ бг҃ѹ. Є҆го́же ѹ҆̀бо не вѣ́дѹще (благолѣ́пнѣ) чтетѐ, сего̀ а҆́зъ проповѣ́дѹю ва́мъ.

Бог, які стварыў свет і ўсё, што ў ім, будучы Панам неба і зямлі, жыве не ў святынях, збудаваных рукамі,

Бг҃ъ сотвори́вый мі́ръ и҆ всѧ҄, ѩ҆̀же въ не́мъ, се́й нб҃сѐ и҆ землѝ гд҇ь сы́й, не въ рѹкотворе́нныхъ хра́мѣхъ живе́тъ,

і не з рук чалавечых прымае служэнне, быццам бы маючы ў нечым патрэбу. Ён сам дае ўсяму жыццё, дыханне і ўсё.

ни ѿ рѹ́къ человѣ́ческихъ ѹ҆гождє́нїѧ прїе́млетъ, тре́бѹѧ что̀, са́мъ даѧ̀ всѣ҄мъ живо́тъ и҆ дыха́нїе и҆ всѧ҄:

Ён учыніў з аднаго ўвесь род чалавечы, каб рассяліўся ён па ўсёй зямлі. Прызначыў устаноўленыя часы і межы іх рассялення,

сотвори́лъ же є҆́сть ѿ є҆ди́ныѧ кро́ве ве́сь ѩ҆зы́къ человѣ́чь, жи́ти по всемѹ̀ лицѹ̀ земно́мѹ, ѹ҆ста́вивъ пред̾ѹчинє́наѧ времена̀ и҆ предѣ́лы селе́нїѧ и҆́хъ,

каб яны шукалі Бога. Можа намацаюць і знойдуць Яго, бо Ён недалёка ад кожнага з нас.

взыска́ти гд҇а, да понѐ ѡ҆сѧ́жѹтъ є҆го̀ и҆ ѡ҆брѧ́щѹтъ, ѩ҆́кѡ не дале́че ѿ є҆ди́нагѡ коегѡ́ждо на́съ сѹ́ща:

Бо ў Ім мы жывём, рухаемся і існуём, як некаторыя з вашых паэтаў сказалі: “І мы род Ягоны”.

ѡ҆ не́мъ бо живе́мъ и҆ дви́жемсѧ и҆ є҆смы̀, ѩ҆́коже и҆ нѣ́цыи ѿ ва́шихъ кни҄жникъ реко́ша: сегѡ́ бо и҆ ро́дъ є҆смы̀.

Дык калі мы належым да Божага роду, то не павінны думаць, што боства падобна да золата ці срэбра, ці каменя, да выявы мастацтва і чалавечай фантазіі.

Ро́дъ ѹ҆̀бо сѹ́ще бж҃їй, не до́лжни є҆смы̀ непщева́ти подо́бно бы́ти бж҇тво̀ зла́тѹ, и҆лѝ сребрѹ̀, и҆лѝ ка́меню хѹдо́жнѣ начерта́нѹ, и҆ смышле́нїю человѣ́чѹ:

Не зважаючы на часы няведання, Бог цяпер наказвае людзям, каб усе і паўсюль каяліся,

лѣ҄та ѹ҆̀бо невѣ́дѣнїѧ презира́ѧ бг҃ъ, нн҃ѣ повелѣва́етъ человѣ́кѡмъ всѣ҄мъ всю́дѹ пока́ѧтисѧ:

бо Ён вызначыў дзень, калі будзе справядліва судзіць свет праз Чалавека, якога прызначыў, і даў доказ усім, уваскрасіўшы Яго».

занѐ ѹ҆ста́вилъ є҆́сть де́нь, въ ѻ҆́ньже хо́щетъ сѹди́ти вселе́ннѣй въ пра́вдѣ, ѡ҆ мѹ́жи, є҆го́же пред̾ѹста́ви, вѣ́рѹ подаѧ̀ всѣ҄мъ, воскр҃си́въ є҆го̀ ѿ ме́ртвыхъ.

Калі пачулі пра ўваскрасенне, адныя насміхаліся, а другія казалі: «Паслухаем цябе пра гэта іншым разам».

Слы́шавше же воскр҇нїе ме́ртвыхъ, ѻ҆́вїи ѹ҆́бѡ рѹга́хѹсѧ, ѻ҆́вїи же рѣ́ша: да слы́шимъ тѧ̀ па́ки ѡ҆ се́мѣ.

Так Павел выйшаў ад іх.

И҆ та́кѡ па́ѵелъ и҆зы́де ѿ среды̀ и҆́хъ.

Але некаторыя людзі далучыліся да яго і паверылі. Сярод іх быў Дыянізій Арэапагіт, жанчына па імені Дамарыс ды іншыя разам з імі.

Нѣ́цыи же мѹ́жїе прилѣпи́вшесѧ є҆мѹ̀, вѣ́роваша: въ ни́хже бѣ̀ и҆ дїонѵ́сїй а҆реопагі́тскїй, и҆ жена̀ и҆́менемъ да́марь, и҆ дрѹзі́и съ ни́ми.

« 16 глава 18 глава »