Матэуша 27 Паводле Матэуша 27 раздзел

1 Сангэдрын зьбіраецца на другое паседжаньне днём, бо ўначы ня можна было выдаваць прысудаў сьмерці.

2 Намесьнікам рымскага цэзара ў Юдэі і Самарыі быў Понцый Пілат, які ўрадаваў ад 26 да 37 году па Нарадж. Хрыста. Ведамы быў з сваей срогасьці, упорыстасьці і разам слабавольнасьці.

3 Юдаш мусіць не спадзяваўся, што жыды выдадуць Хрыстуса на сьмерць.

5 Гэтакі быў канец здрадніка, якога нават выракліся тыя, каторыя давалі яму грошы. Жаль яго быў няпоўны, бо не аднасіўся да Бога, але да спраў людзкіх, дый Юдаш ня меў надзеі на адпушчэньне, ня меў веры і любові, а дзеля гэтага папаў у роспач і кончыў самагубствам.

Пілат жыў у Цэзарэі над Міжземным морам, а толькі на сьвята прыязджаў у Ерузалім, каб асабіста даглядзець парадку ў гэтым неспакойным горадзе.

11 З гэтага відаць, што галоўным закідам проціў Езуса было тое, што ён называў сябе жыдоўскім каралём. Перад Пілатам жыды не вінавацяць Езуса у справах рэлігійных, якія для Пілата, як рымляніна, ня мелі ніякага значэньня, а вінавацяць у справах палітычных, прадстаўляюць Езуса як палітычнага праступніка.

14 Хрыстус маўчаў, бо ведаў, што ўсе скаргі і закіды жыдоўскія выплывалі з ненавісьці і злой волі і што не было ў гэтых закідах і крошкі праўды. Баронячыся Хрыстус усё адно жыдоў не праканаў-бы ў сваей нявіннасьці, а Пілат і так быў пракананы, што Хрыстус нявінны.

15 Жыды абходзілі Пасху на памятку выбаўленьня з эгіпецкай няволі і з гэтай прычыны ўвялі звычай выпушчаць на кожную Пасху аднаго вязня. Гэты звычай прасьцярагалі ў Юдэі і рымляне.

17 Барабба быў забойцам. Ужо само зраўнаньне нявіннга Езуса з Бараббам было ннесправядлівым і для Езуса вельмі крыўдным.

24 Праз цэрэмонію абмыцьця рук хацеў Пілат паказаць, што ён не вінаваты ў праліцьці крыві Хрыстовай. Пілат, будучы пракананы аб нявінасьці Хрыста і разам з гэтым падпісваючы сьмяротны прысуд, выдаў прысуд і на самога сябе.

25 Адказнасьць за кроў Хрыстову жыды ўзялі на сябе і на сваё патомства. Гісторыя сьведчыць, што кроў Хрыста зацяжыла на гэтым народзе.

26 Бічаваньне было страшнай караю, якую тады дапускала права рымскае. Чалавека, адданага на бічаваньне, разьдзявалі, прывязвалі да стаўпа і білі бічамі, маючымі алавяныя або жалезнвя кулькі. Зараз пасьля першых удараў прабівалася на чалавеку скура і лілася кроў. Такія бічы ня толькі калечылі цела, але даставалі да касьці і пасьля такога бічаваньня чалавек быў зусім зьняможаны. Праз бічаваньне Пілат хацеў дагадзіць жыдом.

28 У чырвоных плашчох хадзілі даўней каралі. Хрыста на зьдзекі і пагарду адзелі ў гэтакі стары плашч.

32 Паводле рымскага права асуджаныя на крыжавую сьмерць муселі самі для сябе нясьці крыж. Хрыстус, змучаны бічаваньнем, ня мог несьці і дзеля гэтага прымусілі да гэтага аднаго чалавека, Сымона з гораду Кірэны.

Сьмяротны паход адбываўся ў такім парадку: наперадзе ішоў вестаўнічы, які абвяшчаў народу імя, паходжаньне і віну асуджаных, потым ішлі прадстаўнікі Сангэдрыну, якія выдалі Езуса на сьмерць, а за імі Хрыстус разам з двама разбойнікамі. Асуджаныя былі акружаны чатырма рымскімі жаўнерамі, якія спаўнялі ролю катаў. Уканцы ішоў канвой, зложаны з цэлай сотні рымскіх жаўнераў з сотнікам на чале. Па боках і ззаду ішла грамада цікавых і спагадаючых.

33 Кальварыя або Галгота была туж за горадам. Быў гэта невялікі ўзгорак, падобны з выгляду да трупнога чэрапа. Там звычайна было месца казьні для ўсіх праступнікаў.

34 Віно з жоўцяй, або, інакш кажучы, з горкай міррай. Гэты напітак адбіраў часткова ад чалавека сьведамасьць і рабіў нячулым на боль. Права рымскае дазваляла на даваньне асуджанаму гэтага напітку. Езус піць не хацеў, каб памерці з поўнай сьведамасьцяй.

35 Крыж меў каля 3 мэтраў вышыні. Крыжаваньне адбывалася звычайна дваякім спосабам: або прыбівалі ці прывязвалі асуджанага да крыжа і потым крыж паднімалі і ставілі ў прыгатаваную яму, або спачатку ставілі крыж у яму, а потым на крыж усьцягівалі асуджанага і прывязывалі або прыбівалі яго ногі і рукі да крыжа гваздамі. Каб прыбіты да крыжа пад цяжарам свайго цела не сарваўся, былі ўстроены дзьве падстаўкі, на аднэй з іх асуджаны мог прысесьці, а на другой абапёрці свае ногі. Ногі Хрыста былі прыбіты праўдападобна па аднэй, адна каля другой. Перад укрыжаваньнем асуджанага разьдзявалі і адзежа пераходзіла на ўласнасьць тых чатырох жаўнераў, якія крыжавалі. Над адзежай кідалі лёс (жэраб), каму якая часьць мае дастацца.

37 Напіс віны няслі перад асуджаным, каб усе ведалі, у чым ён правініўся, а потым гэты напіс прыбівалі да крыжа над яго галавою. Была гэта невялікая, белая таблічка.

38 Пасярэдзіне памясьцілі Езуса, як-бы найбольшага злачынца.

39 Кальварыя ляжала блізка дарогі, так што праходзячыя тудою людзі заходзілі на Кальварыю, каб насьмяхацца з Езуса.

44 Паводле старадаўнага пераказу, разбойнік, які вісеў па правай руцэ Езуса, называўся Дызма, гэта ён перастаў блюзьніць і навярнуўся.

45 Панашаму — ад гадзіны 12 да гадзіны 3 па паўдні. Гэта было не астранамічнае (прыроднае) зацьменьне сонца, а цудоўнае, якое магло быць толькі ў адным краі (Юдэі) або ў адным горадзе (Ерузаліме).

46 Слова «пакінуў» азнача тут ня толькі пакіданьне Хрыста, Сына Божага, на такую страшную муку і зьдзекі, але так-жа апусьценьне духовае, якое Хрыстус адчуў у Садзе Аліўным і цяпер на крыжы. Хрыстус, як чалавек, не адчуваў тады тэй радасьці, якую адчуваў заўсёды праз агляданьне Бога, выплываючае з злучэньня натуры чалавечай Хрыста з натурай Божай у асобе Слова — Сына Божага. Бог Айцец дапусьціў гэтае, каб Сын Ягоны праз цярпеньне і мукі свайго цела і душы адпакутаваў за грахі ўсяго чалавецтва.

47 Жыды перакруцілі словы Хрыстуса «Элі» на «Эліа», а Гальляша (Ільлю) тады прызывалі ў розных няшчасьцях.

50 Хрыстус аддаў сваю людзкую душу Богу болей як па трох гадзінах вісеньня і мукі на крыжы (памёр каля гадзіны 3 па пал.).

Уміраючы, Хрыстус даў доказ, што ён, як Бог-чалавек, ёсьць панам сваей сьмерці, бо ўмірае ня з фізычнага бязсільля, але па сваей волі, калі хоча. Гэтага доказам, паводле сьв. Айцоў, ёсьць сільны голас, якім закрычаў Езус прад скананьнем. На гэта зьвярнуў увагу нават сотнік.

51 Заслона гэта дзяліла месца Сьвятое ад Сьвятога сьвятых у Ерузалімскай сьвятыні. Гэта мела значыць, што разам з сьмерцяй Хрыстуса доступ у нябеснае Сьвятое сьвятых ужо быў адчынены.

52 Грабы ў Палестыне зачыняліся вялікімі і круглымі (падобнымі да млынавых) каменьнямі, якія прыкочвалі да ўходу ў гроб. Гэтыя каменьні з прычыны трасеньня зямлі адсунуліся і дзеля гэтага адчыніліся грабы.

54 Сотнік быў паганцам, але бачачы цуды, якія дзеяліся пры сьмерці Хрыста, уверыў, аднак ня ўверылі прадстаўнікі Сангэдрыну.

56 Марыя называлася Магдаленай з тэй прычыны, што паходзіла з мястэчка Магдалі, што ляжыць над Галілейскім возерам.

57 Язэп быў родам з Арыматэі, але жыў у Ерузаліме, дзе меў нават свой гроб. Быў ён сябрам Сангэдрыну, але быў проціў асуджэньня Езуса на сьмерць. Права рымскае дазваляла аддаваць целы казненых знаёмым або сваяком дзеля паховін.

60 Было гэта яшчэ перад захадам сонца. Грабы ў жыдоў былі высяканыя ў скале і мелі нізкі ўваход, да якога прывальвалі круглы, цяжкі камень, каб часам які зьвер ня ўлез у гроб і не нарушыў цела.

62-63 Прыгатаваньне было ў пятніцу, дык «на заўтрашні дзень» значыць у суботу. Праз усю пятніцу старшыя жыдоўскія былі заняты асуджэньнем Хрыста на сьмерць, а ў суботу прыпамінаюць яшчэ і гэтую справу, зьвязаную са славамі Хрыстуса.

Хрыстус ускрос на трэці дзень пасьля сваей сьмерці і паховін г. зн. ляжаў у гробе канец пятніцы, усю суботу і пачатак нядзелі, бо ўскрос перад сьветам.