1 Самуэля 17 глава

Першая кніга Самуэля
Пераклад Антонія Бокуна → Перевод Десницкого

І сабралі Філістынцы войскі свае на вайну, і сабраліся ў Соха, што ў Юдэі, і разлажыліся табарам між Соха і Азэкаю ў Эфэс-Даміме.

Филистимляне собрали войско для битвы и выступили к Сохо, что в Иудее. Их лагерь был между Сохо и Азекой в Эфес-Даммиме.

А Саўл і ваяры Ізраільскія сабраліся і разлажыліся табарам у лагчыне Эла, і пашыхтаваліся да бою супраць Філістынцаў.

Саул и собравшиеся к нему израильтяне встали лагерем в долине Эла и готовились к битве с филистимлянами.

Філістынцы стаялі на схіле гары з аднаго боку, а Ізраільцяне — на схіле гары з другога боку, і разьдзяляла іх лагчына.

Фислистимляне стояли на холме с одной стороны, израильтяне — на холме с другой стороны, а между ними была долина.

І выйшаў з шыхтоў Філістынцаў чалавек на імя Галіят з Гату, а быў ён вышынёю ў шэсьць локцяў і адну пядзю.

Выступил из филистимского лагеря единоборец по имени Голиаф из Гата, ростом в шесть локтей и пядь.

На галаве ён меў мядзяны шалом, адзеты быў у лускаты мядзяны панцыр у пяць тысячаў сыкляў вагі,

На голове у него был медный шлем, он был одет в доспех из бронзы весом в пять тысячей шекелей.

а на нагах меў ён мядзяныя накаленьнікі, і мядзяны меч за плячыма.

На ногах у него были бронзовые поножи, а за плечами — дротик с бронзовым наконечником.

Тронак дзіды ягонай быў як навой ткацкі, а вострыва дзіды ягонай важыла шэсьцьсот сыкляў жалеза. Перад ім ішоў [збраяносец], несучы шчыт.

Древко его копья было как вал ткацкого станка, а наконечник был железный, весом в шестьсот шекелей. Перед ним выступал щитоносец.

І стаў ён насупраць шыхтоў Ізраіля, і крычаў, і казаў ім: «Чаго вы прыйшлі падрыхтаваныя да бою? Ці ж я не Філістынец, і вы — ці ня слугі Саўла? Выберыце спаміж сябе некага, і няхай ён зыйдзе да мяне!

Он остановился и стал вызывать израильский строй: «Отчего бы одному из вас не выйти на поединок? Я филистимлянин, а вы рабы Саула. Выберите у себя кого-нибудь, и пусть он выйдет сюда.

Калі зможа ён ваяваць са мною і пераможа мяне, мы будзем нявольнікамі вашымі. А калі я перамагу, і заб’ю яго, вы будзеце нявольнікамі і будзеце нам служыць».

Если он одержит верх в бою со мной и сразит меня, мы станем вашими рабами, а если я его одолею и сражу, то вы станете нашими рабами, будете служить нам».

І сказаў Філістынец: «Вось, я зьневажаю сёньня дружыны Ізраіля. Дайце мне чалавека, і мы будзем біцца!»

Филистимлянин говорил: «Посрамлю я сегодня войско израильское, только дайте мне кого-нибудь для поединка!»

І чулі гэтыя словы Філістынца Саўл і ўвесь Ізраіль, і напалохаліся, і вельмі баяліся.

Саул и все израильтяне слушали слова того филистимлянина в большом страхе и трепете.

А Давід быў сынам Эфрацяніна з Бэтлеему Юдэйскага, імя ягонае — Есэй. Ён меў восем сыноў і ў часы Саўла быў ужо старым і ў гадах пажылых.

Давид был сыном эфратянина из Вифлеема в Иудее, которого звали Ишай и у которого было восемь сыновей. Во дни Саула он был уже стар, было ему много лет.

Тры старэйшыя сыны ягоныя пайшлі з Саўлам ваяваць. Імёны тых трох сыноў ягоных, якія пайшлі на вайну, былі: першародны Эліяў, другі — Абінадаў, а трэці — Шамма.

Три старших сына Ишая отправились с Саулом на войну. Трех сыновей, ушедших на войну, звали: первенец Элиав, второй — Авинадав и третий — Шамма.

Давід жа быў найменшым. А тры старэйшыя пайшлі за Саўлам.

Давид был самым младшим. Трое старших ушли с Саулом на войну,

Давід прыходзіў да Саўла і адыходзіў, каб пасьвіць авечак бацькі свайго ў Бэтлееме.

а Давид вернулся от Саула, чтобы пасти отары своего отца в Вифлееме.

А Філістынец выходзіў раніцаю і ўвечары, і выходзіў гэтак сорак дзён.

Тот филистимлянин выходил по утрам и вечерам и бросал вызов сорок дней.

І сказаў Есэй сыну свайму Давіду: «Вазьмі для братоў тваіх эфу пражаных зярнят і дзесяць хлябоў, і занясі хутка братам тваім у табар!

Ишай тогда как раз сказал Давиду: «Отнеси-ка своим братьям эфу жареного зерна и десять хлебов. Поспеши в лагерь к братьям!

І занясі дзесяць кавалкаў сыру для тысячніка, і адведай братоў тваіх, як маюцца, і даведайся патрэбы іхнія».

А эти десять сыров отнеси начальнику их тысячи. Узнай, всё ли благополучно у братьев и принеси весточку от них.

А Саўл і яны, і ўсе сыны Ізраіля ваявалі з Філістынцамі ў лагчыне Эла.

Саул и все израильтяне находятся теперь в долине Эла, чтобы сразиться с филистимлянами».

І ўстаў Давід раніцаю, і даручыў авечак вартаўніку, і забраў [пасілкі], і пайшоў, як загадаў яму Есэй. І прыйшоў ён у табар, і войска выходзіла ў шыхтах з баявым крыкам.

Давид, как и велел ему Ишай, поднялся следующим утром, оставил овец на одного из сторожей, взял поклажу и отправился в путь. Он подошел к лагерю как раз когда из него с боевым кличем выходило войско.

І сталі ў шыхт Ізраільцяне і Філістынцы адны супраць другіх.

Израильтяне и филистимляне выстроились для боя друг против друга.

Давід, скінуўшы з сябе ношу і аддаўшы яе варце ў табары, пабег да дружынаў. І прыбег, і прывітаў братоў сваіх.

Давид оставил свою поклажу с обозным сторожем и поспешил к войску. Найдя братьев, он приветствовал их,

Калі ён размаўляў з імі, вось, выйшаў з шыхтоў той чалавек на імя Галіят, Філістынец з Гату, і гаварыў тыя самыя словы. І пачуў [гэта] Давід.

и пока они разговаривали, выступил из рядов филистимских тот самый филистимский единоборец по имени Голиаф из Гата, и стал говорить, что и прежде, так что Давид услышал его.

А ўсе ваяры Ізраільскія, убачыўшы яго, уцякалі ад яго са страхам вялікім.

И кто бы из израильтян ни встречался с филистимлянином взглядом, в большом страхе отступал перед ним.

І сказаў адзін з Ізраільцянаў: «Ці бачыце вы чалавека гэтага, які выходзіць? Ён выходзіць, каб зьневажаць Ізраіля. Дык чалавека, які заб’е яго, валадар узнагародзіць багацьцямі вялікімі, і дачку сваю дасьць за жонку, а дом бацькі ягонага вызваліць [ад падатку] ў Ізраілі».

Израильтяне говорили: «Видите, кто это вышел на единоборство? Он вышел на позор Израилю. Если бы кто его сразил, то царь богато наградил бы такого, выдал бы за него дочь и освободил бы его отеческий род от податей в Израиле».

І сказаў Давід людзям, што стаялі каля яго, кажучы: «Што дадуць чалавеку, які заб’е Філістынца гэтага і здыме ганьбу з Ізраіля? Бо хто ён, гэты неабрэзаны Філістынец, што так насьміхаецца з войска Бога Жывога?»

Давид спросил тех, кто был поблизости: «Как же поступят с тем, кто сразит этого филистимлянина и снимет позор с Израиля? Да и кто такой этот необрезанный, чтобы позорить воинство Бога Живого!»

І сказалі людзі тыя самыя словы, кажучы: «Так зробіць [валадар] чалавеку, які заб’е яго».

Народ пересказал ему всё то же самое, разъяснив, как наградят победителя.

І пачуў Эліяў, старэйшы брат ягоны, як ён гаварыў пра гэта з іншымі, і загневаўся Эліяў на Давіда, і сказаў: «Навошта ты прыйшоў і каму пакінуў той малы статак у пустыні ? Я ведаю пыху тваю і ліхоту сэрца твайго, бо ты прыйшоў сюды, каб паглядзець на вайну».

Старший его брат Элиав слышал, как Давид разговаривал с народом, и разгневался на него Элиав. Он сказал: «Зачем же ты явился сюда, и на кого бросил ты немногочисленную отару в степи? Знаю я твою заносчивость и дурной твой замысел: ты явился посмотреть на битву».

І сказаў Давід: «Што я такога зрабіў? Ці ж няможна пра гэта гаварыць?»

А Давид ответил: «Но что же я сделал? Это был просто разговор!»

І адвярнуўся ад яго да іншага, і спытаў тое самае. І людзі адказалі яму тыя словы, што і раней.

Отвернувшись от брата, он стал разговаривать с другим человеком, и спросил его о том же самом, и получил прежний ответ.

І пачулі словы, якія гаварыў Давід, і пераказалі Саўлу, і ён паклікаў яго.

Разговоры, которые вел Давид, не остались незамеченными, их пересказали Саулу, и тогда тот приказал привести его.

І сказаў Давід Саўлу: «Няхай ніхто ня падае сэрцам з прычыны [Філістынца]. Слуга твой пойдзе і будзе змагацца супраць Філістынца гэтага».

А Давид сказал Саулу: «Пусть никто не унывает из-за этого филистимлянина. Твой раб пойдет и сразится с ним!»

І сказаў Саўл Давіду: «Ня можаш ты ісьці супраць Філістынца гэтага і змагацца супраць яго, бо ты — юнак, а ён — ваяр ад маладосьці сваёй».

Саул ответил Давиду: «Но ты же не можешь пойти и сразиться с этим филистимлянином, ведь ты еще мальчик, а он воин с юности своей».

І сказаў Давід Саўлу: «Слуга твой пасьвіў авечак бацькі свайго, і прыходзіў леў ці мядзьведзь, і хапаў барана спаміж статку,

Давид сказал Саулу: «Твой раб был пастухом при отаре своего отца. И бывало, что приходил лев или медведь и уносил овцу из отары.

а я даганяў яго, біў і вырываў [авечку] з пашчы ягонай. А калі ён выходзіў на мяне, я хапаў яго за сківіцу, і перамагаў яго, і забіваў яго.

Тогда я гнался за ним, разил его и спасал овцу из его пасти, а если он нападал на меня, то я хватал его за гриву и разил насмерть.

Нават льва і мядзьведзя перамагаў слуга твой. І гэты неабрэзаны Філістынец [будзе] як адзін з іх, бо ён насьміхаецца з войска Бога Жывога!»

И со львом, и с медведем справлялся твой раб, и с этим филистимлянином будет то же, что и с одним из них, ведь он поносил воинство Бога Живого».

І сказаў Давід: «ГОСПАД, Які выратаваў мяне з кіпцюроў льва і мядзьведзя, выратуе мяне і ад рукі Філістынца гэтага». І сказаў Саўл Давіду: «Ідзі, і няхай ГОСПАД будзе з табою».

И добавил Давид: «Господь, Избавлявший меня от лапы льва и от лапы медведя, избавит меня и от руки этого филистимлянина». Тогда Саул сказал Давиду: «Ступай, и да будет с тобою Господь!».

І апрануў Саўл Давіда ў адзеньне сваё, і даў мядзяны шалом на галаву ягоную, і адзеў у панцыр.

Саул одел Давида в свои одежды, возложил ему на голову бронзовый шлем и надел на него доспехи.

І падперазаўся Давід мячом ягоным кругом адзеньня, і паспрабаваў хадзіць, бо ня меў [яшчэ] спрактыкаванасьці. І сказаў Давід Саўлу: «Не магу я хадзіць у гэтым, бо нязвыкла мне». І скінуў Давід [усё] з сябе.

Поверх всего Давид опоясался мечом Саула, но в этом непривычном вооружении он не смог ходить. Давид сказал Саулу: «Я не могу во всём этом ходить, я не привык!» — и снял с себя вооружение.

І ўзяў ён у руку сваю кій свой, і выбраў сабе пяць гладкіх камянёў з ручая, і ўлажыў іх у торбу пастуха, якую меў замест кішэняў, і з пушчалкай у руцэ сваёй накіраваўся да Філістынца.

Он взял с собой посох, и выбрал пять гладких камней из пересохшего речного русла, положив их в свою пастушью сумку. С этой сумкой и с пращой он вышел против филистимлянина.

А Філістынец ішоў і набліжаўся да Давіда, і збраяносец нёс шчыт перад ім.

Навстречу ему выступил филистимлянин, и пока он шел на Давида, перед ним был щитоносец.

І глянуў Філістынец, і ўбачыў Давіда, і пагардзіў ім, бо быў ён яшчэ хлопец, руды і прыгожы тварам.

Присмотревшись к Давиду, филистимлянин увидел молодого и румяного красавца, и отнесся к нему с презрением.

І сказаў Філістынец Давіду: «Ці ж я сабака, што ты ідзеш да мяне з кіем?» І пракляў Філістынец Давіда багамі сваімі.

И спросил филистимлянин Давида: «Что я, собака, что ты вышел против меня с палками?» И проклял филистимлянин Давида своими богами.

І сказаў Філістынец Давіду: «Хадзі да мяне, і я аддам цела тваё птушкам паднебным і зьвярам палявым».

Потом филистимлянин сказал Давиду: «Подойди сюда — и я брошу твое тело птицам небесным и зверям полевым!»

А Давід сказаў Філістынцу: «Ты ідзеш на мяне з мячом, і дзідай, і шчытом, а я іду на цябе ў імя ГОСПАДА Магуцьцяў, Бога войска Ізраіля, з якога ты насьміхаўся.

Ответил филистимлянину Давид: «Ты идешь на меня с мечом, копьем и дротиком, а я выхожу против тебя с именем Господа Воинств, Бога ополчений израильских, которые ты поносил.

Сёньня аддасьць цябе ГОСПАД у рукі мае, і я перамагу цябе, і адсяку табе галаву тваю, і аддам трупы табару Філістынцаў сёньня птушкам паднебным і зьвярам зямным, і няхай ведае ўся зямля, што ёсьць Бог у Ізраіля.

Сегодня предаст тебя Господь в мои руки: сражу тебя, отсеку голову твою — и в этот самый день я отдам трупы войска филистимского птицам небесным и зверям полевым, и будет знать вся земля, что есть у Израиля Бог!

Няхай ведае ўся царква, што ГОСПАД не мячом і дзідай ратуе, бо гэта вайна ГОСПАДА, і Ён выдасьць вас у рукі нашыя».

И узнают все, кто собрался здесь, что не мечом и не копьем спасает Господь, ибо битва эта — Господня, и Он предаст всех вас в наши руки».

І калі Філістынец устаў, і пайшоў, і набліжаўся да Давіда, Давід хутка пабег на бой насустрач Філістынцу.

И вот филистимлянин подходил к Давиду, а Давид спешно побежал прямо на вражеский строй, навстречу филистимлянину.

І ўсунуў Давід руку сваю ў торбу, і ўзяў адтуль камень, і пусьціў яго [пушчалкай], і ўдарыў ім Філістынца ў лоб. І засеў той камень паміж вачэй [Філістынца], і ён упаў абліччам на зямлю.

Он взял камень, метнул его из пращи и попал филистимлянину в лоб так, что проломил череп, и филистимлянин упал лицом наземь.

І перамог Давід Філістынца пушчалкай і камянём, і ўдарыў Філістынца, і забіў яго, і мяча не было ў руцэ Давіда.

Так Давид одолел филистимлянина, сразил его и убил, и не было в руках у Давида меча.

І падбег Давід, і стаў каля Філістынца, і ўзяў меч ягоны, і выцягнуў яго з похваў, і забіў яго, і адсек галаву яму. І ўбачылі Філістынцы, што волат іхні мёртвы, і кінуліся ўцякаць.

Давид подбежал к филистимлянину, наступил на него и, вытащив из ножен его собственный меч, добил его, отсек ему голову. А филистимляне, увидев, что пал их богатырь, обратились в бегство.

А ваяры Ізраіля і Юды падняліся, і ўзьнялі гармідар ваенны, і кінуліся ў пагоню за Філістынцамі аж да ўваходу ў даліну і да брамы Экрону. І трупы Філістынцаў ляжалі па дарозе ад Шаараіму аж да Гату і Экрону.

Мужи израильские и иудейские стали тогда с боевым кличем преследовать филистимлян до входа в Гат и до ворот Экрона.

І вярнуліся сыны Ізраіля пасьля пагоні за Філістынцамі, і абрабавалі табар іхні.

Сыны Израилевы возвратились из погони за филистимлянами и разграбили их лагерь.

А Давід узяў галаву Філістынца і занёс яе ў Ерусалім, а зброю ягоную палажыў у намёце сваім.

А Давид взял голову филистимлянина и принес ее в Иерусалим, но его оружие сохранил в своем шатре.

Калі Саўл убачыў Давіда, які выходзіў насустрач Філістынцу, ён сказаў Абнэру, начальніку войска: «Абнэр, чый сын юнак гэты?» І сказаў Абнэр: «Як жывая душа твая, валадару, ня ведаю».

Когда Саул увидел, как Давид идет навстречу филистимлянину, он спросил своего полководца Авнера: «чей сын этот юноша, Авнер?» Но Авнер ответил: «Да живет душа твоя, царь — я не знаю».

І сказаў валадар: «Запытайся, чый сын юнак гэты».

Тогда царь велел ему разузнать, чей сын этот юноша.

І калі, забіўшы Філістынца, Давід вярнуўся, узяў яго Абнэр, і прывёў да Саўла, і галава Філістынца [была] ў руцэ ягонай.

И когда Давид, сразив филистимлянина, возвращался назад, Авнер взял его и подвел к Саулу — голову филистимлянина он нес в руке.

І сказаў яму Саўл: «Чый ты сын, юнача?» І Давід сказаў: «Я — сын слугі твайго Есэя з Бэтлеему».

Саул спросил его: «Чей ты сын, юноша?» И Давид ответил: «Сын твоего раба Ишая из Вифлеема».

« 16 глава 18 глава »