2 Самуэля 13 глава

Другая кніга Самуэля
Пераклад Антонія Бокуна → Елизаветинская Библия

І сталася пасьля таго. Абсалом, сын Давіда, меў прыгожую сястру імем Тамар. І закахаўся ў яе Амнон, сын Давіда.

И҆ бы́сть по си́хъ, и҆ ѹ҆ а҆вессалѡ́ма сы́на даві́дова бѣ̀ сестра̀ добра̀ взо́ромъ ѕѣлѡ̀, и҆́мѧ же є҆́й ѳама́рь, и҆ возлюбѝ ю҆̀ а҆мнѡ́нъ сы́нъ даві́довъ:

І так мучыўся гэтым Амнон, што аж захварэў з прычыны сястры сваёй Тамар. А была яна [яшчэ] дзяўчынай, і было цяжкім у вачах Амнона зрабіць штосьці з ёю.

и҆ скорбѧ́ше а҆мнѡ́нъ, ѩ҆́кѡ и҆ разболѣ́тисѧ (є҆мѹ̀) сестры̀ своеѧ̀ ра́ди ѳама́ры, занѐ дѣ́ва бѧ́ше сїѧ̀, и҆ не ѹ҆до́бно бѣ̀ пред̾ ѻ҆чи́ма а҆мнѡ́нима что̀ сотвори́ти є҆́й.

І меў Амнон сябра імем Ёнадаў, сына Шаммы, брата Давіда. Ёнадаў быў чалавек вельмі хітры.

И҆ бѣ̀ а҆мнѡ́нѹ дрѹ́гъ, и҆́мѧ же є҆мѹ̀ ї҆ѡнада́въ, сы́нъ самаа̀ бра́та даві́дова, и҆ ї҆ѡнада́въ мѹ́жъ мѹ́дръ ѕѣлѡ̀.

І ён сказаў яму: «Чаму ты худнееш з вечару да вечару, сыне валадара? Ці не паведаміш мне [пра гэта]?» І Амнон сказаў яму: «Я кахаю Тамар, сястру Абсалома, брата майго».

И҆ речѐ є҆мѹ̀ (ї҆ѡнада́въ): что́ ти, ѩ҆́кѡ ты̀ та́кѡ боли́ши, сы́не царе́въ, ѹ҆́трѡ ѹ҆́трѡ; и҆ не возвѣща́еши мѝ; И҆ речѐ є҆мѹ̀ а҆мнѡ́нъ: ѳама́рѹ сестрѹ̀ а҆вессалѡ́ма бра́та моегѡ̀ а҆́зъ люблю̀.

І сказаў яму Ёнадаў: «Ляж у ложак і ўдавай хворага. І прыйдзе бацька твой адведаць цябе, і ты скажы яму: “Няхай прыйдзе, прашу, сястра мая Тамар і пакорміць мяне хлебам, і на вачах маіх зробіць пасілак, каб я бачыў гэта і еў з рук ейных”».

И҆ речѐ є҆мѹ̀ ї҆ѡнада́въ: лѧ́зи на посте́ли твое́й и҆ разболи́сѧ, и҆ вни́детъ ѻ҆те́цъ тво́й ви́дѣти тѧ̀, и҆ рече́ши къ немѹ̀: да прїи́детъ нн҃ѣ ѳама́рь сестра̀ моѧ̀, и҆ да мѝ да́стъ ѩ҆́сти, и҆ да сотвори́тъ пред̾ ѻ҆чи́ма мои́ма снѣ́дь, да ѹ҆ви́ждѹ и҆ вкѹшѹ̀ ѿ рѹ́къ є҆ѧ̀.

І Амнон лёг, і ўдаваў хворага. І прыйшоў валадар, каб адведаць яго, і Амнон сказаў валадару: «Няхай прыйдзе, прашу, Тамар, сястра мая, і няхай на вачах маіх сьпячэ дзьве аладкі, і я прыйму ежу з рук ейных».

И҆ лѧ́же а҆мнѡ́нъ и҆ разболѣ́сѧ: и҆ вни́де ца́рь ви́дѣти є҆го̀. И҆ речѐ а҆мнѡ́нъ къ царю̀: да прїи́детъ нн҃ѣ ѳама́рь сестра̀ моѧ̀ ко мнѣ̀ и҆ да и҆спече́тъ два̀ прѧ҄жма пред̾ ѻ҆чи́ма мои́ма, и҆ и҆́мамъ ѩ҆́сти ѿ рѹкѹ̀ є҆ѧ̀.

І паслаў Давід у дом да Тамар, кажучы: «Схадзі, калі ласка, у дом Амнона, брата твайго, і сьпячы яму аладкі».

И҆ посла̀ даві́дъ къ ѳама́рѣ въ до́мъ, глаго́лѧ: и҆дѝ нн҃ѣ въ до́мъ а҆мнѡ́на бра́та твоегѡ̀ и҆ сотворѝ є҆мѹ̀ снѣ́дь.

І пайшла Тамар у дом брата свайго Амнона, а ён ляжаў. І ўзяла яна цеста, і замясіла, і зрабіла аладкі на вачах ягоных, і сьпякла аладкі.

И҆ и҆́де ѳама́рь въ до́мъ а҆мнѡ́на бра́та своегѡ̀, и҆ то́й лежа́ше. И҆ взѧ̀ тѣ́сто, и҆ смѣсѝ, и҆ ѹ҆стро́и пред̾ ѻ҆чи́ма є҆гѡ̀, и҆ и҆спечѐ прѧ҄жма:

І ўзяла яна патэльню, і выклала перад ім, але ён не хацеў есьці. І сказаў Амнон: «Няхай усе выйдуць ад мяне». І ўсе людзі выйшлі ад яго.

и҆ взѧ̀ сковрадѹ̀ и҆ и҆зложѝ пред̾ него̀, и҆ не восхотѣ̀ ѩ҆́сти. И҆ речѐ а҆мнѡ́нъ: и҆зжени́те всѧ҄ мѹ́жы ѿ менє̀. И҆ и҆згна́ша всѧ҄ мѹ́жы ѿ негѡ̀.

І Амнон сказаў Тамар: «Прынясі пасілак у спальню, і я зьем яго з рукі тваёй». І ўзяла Тамар аладкі, што зрабіла, і прынесла Амнону, брату свайму, у спальню.

И҆ речѐ а҆мнѡ́нъ къ ѳама́рѣ: внеси́ ми снѣ́дь во внѹ́треннюю хра́минѹ, и҆ ѩ҆́мъ ѿ рѹкѹ̀ твоє́ю. И҆ взѧ̀ ѳама́рь прѧ҄жма, ѩ҆̀же и҆спечѐ, и҆ внесѐ а҆мнѡ́нѹ бра́тѹ своемѹ̀ во внѹ́треннюю хра́минѹ,

І дала яму, каб ён еў, але ён схапіў яе і сказаў: «Хадзі, ляж са мною, сястра мая».

и҆ предста́ви є҆мѹ̀ да ѩ҆́стъ. И҆ ѩ҆́тъ ю҆̀, и҆ речѐ є҆́й: грѧдѝ, лѧ́зи со мно́ю, сестро̀ моѧ̀.

Яна сказала яму: «Не, брат мой, ня гвалць мяне, бо так у Ізраілі ня робіцца. Не рабі гэтай дурасьці.

И҆ речѐ є҆мѹ̀: нѝ, бра́те мо́й, не ѡ҆брѹга́й менѐ, поне́же не сотвори́тсѧ та́кѡ во ї҆и҃ли, не сотворѝ безѹ́мїѧ сегѡ̀:

Куды я дзенуся са зьнявагай сваёй? А ты станеш адным з мярзотнікаў у Ізраілі! Ты пагавары, калі ласка, з валадаром, бо ён не адмовіць [даць] мяне табе».

и҆ а҆́зъ ка́мѡ скры́ю безче́стїе моѐ; и҆ ты̀ бѹ́деши ѩ҆́кѡ є҆ди́нъ ѿ безѹ́мныхъ во ї҆и҃ли: и҆ нн҃ѣ глаго́ли къ царю̀, да не ѿлѹчи́тъ менѐ ѿ тебє̀.

Але ён не хацеў слухаць голасу яе. І быў ён мацнейшы за яе, і апаганіў яе, і ляжаў з ёю.

И҆ не восхотѣ̀ а҆мнѡ́нъ послѹ́шати гла́са є҆ѧ̀, и҆ преѡдолѣ̀ є҆́й, и҆ смирѝ ю҆̀, и҆ преспа̀ съ не́ю.

І зьненавідзеў яе Амнон нянавісьцю вялікай, і нянавісьць гэтая была большай, чым каханьне, якім кахаў яе. І сказаў ёй Амнон: «Уставай і ідзі [адсюль]».

И҆ возненави́дѣ ю҆̀ а҆мнѡ́нъ не́навистїю вели́кою ѕѣлѡ̀, ѩ҆́кѡ ве́лїимъ ненавидѣ́нїемъ возненави́дѣ ю҆̀ па́че любвѐ, є҆́юже люблѧ́ше ю҆̀, и҆ речѐ є҆́й а҆мнѡ́нъ: воста́ни и҆ ѿидѝ.

Яна сказала яму: «Не рабі, выганяючы ад сябе, мне яшчэ большай крыўды ад той, якую мне зрабіў». Але ён не хацеў слухаць яе.

И҆ речѐ є҆мѹ̀ ѳама́рь: (нѝ, бра́те,) ѩ҆́кѡ ѕло́ба бо́лши є҆́сть послѣ́днѧѧ па́че пе́рвыѧ, ю҆́же сотвори́лъ є҆сѝ со мно́ю, є҆́же ѿсла́ти менѐ. И҆ не восхотѣ̀ а҆мнѡ́нъ слы́шати гла́са є҆ѧ̀.

І паклікаў прыдзьверніка, які паслугаваў яму, і сказаў: «Выгані яе ад мяне на вуліцу і зачыні за ёю дзьверы».

И҆ призва̀ ѻ҆́трока своего̀, приста́вника до́мѹ своегѡ̀, и҆ речѐ є҆мѹ̀: ѿслѝ нн҃ѣ сїю̀ ѿ менє̀ во́нъ, и҆ заключѝ двє́ри в̾слѣ́дъ є҆ѧ̀.

Яна была апранутая ў сукню доўгую, бо так апраналіся дочкі валадарскія, дзяўчыны. І вывеў яе паслугач на вуліцу, і замкнуў за ёю дзьверы.

И҆ бѣ̀ ри́за на не́й и҆спещре́на, поне́же та́кѡ ѡ҆блача́хѹсѧ дщє́ри царє́вы, сѹ́щыѧ дѣви҄цы, во ѻ҆дє́жды своѧ҄. И҆ и҆зведѐ ю҆̀ во́нъ слѹга̀ є҆гѡ̀ и҆ затворѝ двє́ри в̾слѣ́дъ є҆ѧ̀.

І Тамар пасыпала сабе галаву попелам, разадрала сукню сваю доўгую, палажыла рукі на галаву сваю, і пайшла, і галасіла.

И҆ взѧ̀ ѳама́рь пе́пелъ, и҆ насы́па на главѹ̀ свою̀, и҆ ѻ҆де́ждѹ и҆спещре́ннѹю растерза̀ на себѣ̀, и҆ возложѝ рѹ́цѣ своѝ на главѹ̀ свою̀, и҆ и҆дѹ́щи и҆дѧ́ше и҆ вопїѧ́ше.

І сказаў ёй Абсалом, брат ейны: «Ці Амнон, брат твой, быў з табою? Цяпер сястра мая, супакойся, бо ён — брат твой. Не бяры гэтага да сэрца свайго». І засталася збалелая Тамар у доме Абсалома, брата свайго.

И҆ речѐ къ не́й а҆вессалѡ́мъ бра́тъ є҆ѧ̀: є҆да̀ а҆мнѡ́нъ бра́тъ тво́й бы́сть съ тобо́ю; и҆ нн҃ѣ, сестро̀ моѧ̀, ѹ҆молчѝ, ѩ҆́кѡ бра́тъ тво́й є҆́сть: не полага́й на се́рдцы твое́мъ є҆́же глаго́лати сло́во сїѐ. И҆ сѣ́де ѳама́рь вдо́вствѹющи въ домѹ̀ а҆вессалѡ́ма бра́та своегѡ̀.

І пачуў пра ўсё гэта валадар Давід, і вельмі ўзлаваўся.

И҆ слы́ша ца́рь даві́дъ всѧ҄ словеса̀ сїѧ҄, и҆ разгнѣ́васѧ ѕѣлѡ̀, и҆ не ѡ҆печа́ли дѹ́ха а҆мнѡ́на сы́на своегѡ̀, поне́же люблѧ́ше є҆го̀, ѩ҆́кѡ пе́рвенецъ бѣ̀ є҆мѹ̀.

А Абсалом не гаварыў Амнону ані добрага, ані ліхога, бо зьненавідзеў Абсалом Амнона за тое, што ён зьняважыў Тамар, сястру ягоную.

И҆ не глаго́ла а҆вессалѡ́мъ со а҆мнѡ́номъ ни ѡ҆ добрѣ̀, ни ѡ҆ ѕлѣ̀, поне́же возненави́дѣ а҆вессалѡ́мъ а҆мнѡ́на тогѡ̀ ра́ди, поне́же ѳама́рѹ сестрѹ̀ є҆гѡ̀ ѡ҆брѹга́лъ.

І сталася праз два гады, што Абсалом стрыг [авечак] у Баал-Хацоры, недалёка Эфраіма, і запрасіў Абсалом усіх сыноў валадара.

И҆ бы́сть по двѹ́хъ лѣ́тѣхъ дні́й, и҆ бѣ́ша стригѹ́ще (ѻ҆́вцы) а҆вессалѡ́мѡвы (рабѝ) въ веласѡ́рѣ бли́з̾ є҆фре́ма: и҆ призва̀ а҆вессалѡ́мъ всѧ҄ сы́ны царє́вы.

І прыйшоў Абсалом да валадара, і сказаў: «Вось, стрыгуць [авечак] у слугі твайго. Няхай прыйдзе валадар са слугамі сваімі да слугі свайго».

И҆ прїи́де а҆вессалѡ́мъ ко царю̀ и҆ речѐ: сѐ, нн҃ѣ стригѹ́тъ рабѹ̀ твоемѹ̀, да и҆́детъ ѹ҆̀бо ца́рь и҆ ѻ҆́троцы є҆гѡ̀ съ рабо́мъ твои́мъ.

І сказаў валадар Абсалому: «Не, сыне мой, ня прыйдзем мы ўсе да цябе і ня будзем абцяжарваць цябе». І ён вельмі прасіў яго, а той не хацеў ісьці, але дабраславіў яго.

И҆ речѐ ца́рь ко а҆вессалѡ́мѹ: нѝ, сы́не мо́й, да не по́йдемъ всѝ мы̀, и҆ да не ѡ҆тѧготи́мъ тѧ̀. И҆ нѹжда́ше є҆го̀: и҆ не восхотѣ̀ (ца́рь) и҆тѝ, и҆ благословѝ є҆го̀.

І сказаў Абсалом: «Калі ня [прыйдзеш], няхай прыйдзе, прашу, Амнон, брат мой». І сказаў яму валадар: «Навошта ён меў бы ісьці да цябе?»

И҆ речѐ а҆вессалѡ́мъ къ немѹ̀: а҆́ще же нѝ, понѐ да и҆́детъ съ на́ми а҆мнѡ́нъ бра́тъ мо́й. И҆ речѐ є҆мѹ̀ ца́рь: почто̀ и҆́детъ съ тобо́ю а҆мнѡ́нъ;

Але Абсалом вельмі прасіў яго, і ён паслаў з ім Амнона і ўсіх сыноў валадарскіх.

И҆ принѹ́ди є҆го̀ а҆вессалѡ́мъ, и҆ ѿпѹстѝ съ ни́мъ а҆мнѡ́на и҆ всѧ҄ сы́ны царє́вы. И҆ сотворѝ а҆вессалѡ́мъ пи́ръ, ѩ҆́коже твори́тъ пи́ръ ца́рь.

І загадаў Абсалом слугам сваім, кажучы: «Глядзіце, калі сэрца Амнона павесялее ад віна, я скажу вам: “Ударце Амнона”, і вы забіце яго! Ня бойцеся, бо гэта я загадваю вам. Набярыцеся сілы і будзьце адважнымі».

И҆ заповѣ́да а҆вессалѡ́мъ ѻ҆трокѡ́мъ свои҄мъ, глаго́лѧ: ви́дите є҆гда̀ возблажа́етъ се́рдце а҆мнѡ́не ѿ вїна̀, и҆ рекѹ̀ ва́мъ: порази́те а҆мнѡ́на, и҆ ѹ҆мертви́те є҆го̀: не ѹ҆бо́йтесѧ, ѩ҆́кѡ не а҆́зъ ли є҆́смь повелѣва́ѧй ва́мъ; мѹжа́йтесѧ и҆ бѹ́дите въ сы́ны си́лы.

І зрабілі юнакі Абсалома Амнону так, як ім загадаў Абсалом. А ўсе сыны валадара ўскочылі, і сеў кожны на мула свайго, і ўцяклі.

И҆ сотвори́ша ѻ҆́троцы а҆вессалѡ́мли а҆мнѡ́нѹ, ѩ҆́коже заповѣ́да и҆̀мъ а҆вессалѡ́мъ. И҆ воста́ша всѝ сы́нове царє́вы, и҆ всѣ́де кі́йждо на мска̀ своего̀, и҆ бѣжа́ша.

А калі яны былі яшчэ ў дарозе, дайшла да Давіда вестка, кажучы: «Абсалом забіў усіх сыноў валадара, і не пакінуў з іх аніводнага».

И҆ бы́сть, сѹ́щымъ и҆̀мъ на пѹтѝ, и҆ слѹ́хъ до́йде до даві́да, глаго́лѧ: и҆збѝ а҆вессалѡ́мъ всѧ҄ сы́ны царє́вы, и҆ не и҆збы́сть ѿ ни́хъ ни є҆ди́нъ.

І ўстаў валадар, і разьдзёр адзеньне сваё, і ўпаў на зямлю, і ўсе слугі ягоныя, якія стаялі [там], разьдзёрлі адзеньне сваё.

И҆ воста̀ ца́рь, и҆ растерза̀ ри҄зы своѧ҄, и҆ лѧ́же на землѝ, и҆ всѝ ѻ҆́троцы є҆гѡ̀ предстоѧ́щїи є҆мѹ̀ растерза́ша ри҄зы своѧ҄.

І адказаў Ёнадаў, сын Шаммы, брата Давіда, і сказаў: «Няхай ня кажа гаспадар мой, што ўсе юнакі, сыны валадара, забітыя. Толькі Амнон забіты, бо ў Абсалома на вуснах быў намер гэты з таго дня, як [Амнон] зьняважыў Тамар, сястру ягоную.

И҆ речѐ ї҆ѡнада́въ, сы́нъ самаа̀ бра́та даві́дова, и҆ речѐ: да не рече́тъ господи́нъ мо́й ца́рь, ѩ҆́кѡ всѧ҄ ѻ҆́троки сы́ны царє́вы ѹ҆бѝ, но а҆мнѡ́нъ є҆́сть є҆ди́нъ ѹ҆бїе́нъ, ѩ҆́кѡ то́й и҆з̾ ѹ҆́стъ а҆вессалѡ́мѹ не и҆схожда́ше, ѿне́лѣже ѡ҆брѹга̀ сестрѹ̀ є҆гѡ̀ ѳама́рѹ:

І цяпер няхай не бярэ сабе гаспадар мой, валадар, гэтага да сэрца свайго, кажучы, што ўсе сыны валадара загінулі. Бо загінуў толькі Амнон.

и҆ нн҃ѣ да не полага́етъ господи́нъ мо́й ца́рь словесѐ на се́рдцы свое́мъ, глаго́лѧ: всѝ сы́нове царє́вы ѹ҆мро́ша: ѩ҆́кѡ а҆мнѡ́нъ є҆ди́нъ ѹ҆́мре.

А Абсалом уцёк». А юнак, які вартаваў, узьняў вочы свае, і ўбачыў, і вось, мноства [людзей], якія зыходзяць па схілу гары.

И҆ побѣжѐ а҆вессалѡ́мъ. И҆ воздви́же ѻ҆́трокъ стра́жъ ѻ҆чеса̀ своѧ҄ и҆ ви́дѣ: и҆ сѐ, лю́дїе мно́зи и҆дѹ́ще пѹте́мъ в̾слѣ́дъ є҆гѡ̀ со страны̀ го́ръ въ низхожде́нїе. И҆ прїи́де стра́жъ и҆ возвѣстѝ царю̀ и҆ речѐ: мѹ́жы ви́дѣхъ ѿ пѹтѝ ѡ҆ро́нска со страны̀ горы̀.

І сказаў Ёнадаў валадару: «Вось, ідуць сыны валадара! Так сталася, як слуга твой гаварыў».

И҆ речѐ ї҆ѡнада́въ ко царю̀: сѐ, сы́нове царє́вы прихо́дѧтъ: по словесѝ раба̀ твоегѡ̀, та́кѡ бы́сть.

І калі скончыў ён гаварыць, вось, прышлі сыны валадара, і яны ўзьнялі голас свой, і плакалі. Таксама валадар і ўсе слугі ягоныя плакалі плачам вельмі вялікім.

И҆ бы́сть є҆гда̀ сконча̀ глаго́лѧ, и҆ сѐ, сы́нове царє́вы прїидо́ша и҆ воздвиго́ша гла́съ сво́й и҆ пла́каша: и҆ са́мъ ца́рь и҆ всѝ ѻ҆́троцы є҆гѡ̀ пла́каша пла́чемъ вели́кимъ ѕѣлѡ̀.

А Абсалом уцёк і пайшоў да Тальмая, сына Аміхуда, валадара Гешуру. І [Давід] быў у жалобе па сыне сваім усе дні.

И҆ а҆вессалѡ́мъ ѹ҆бѣжѐ, и҆ прїи́де ко ѳо́лмѹ сы́нѹ є҆мїѹ́да, царю̀ гедсѹ́рскѹ, въ зе́млю хамааха́дскѹ. И҆ пла́каше даві́дъ ца́рь ѡ҆ сы́нѣ свое́мъ всѧ҄ дни҄.

А Абсалом уцёк і пайшоў у Гешур, і быў там тры гады.

И҆ а҆вессалѡ́мъ ѹ҆бѣжѐ, и҆ и҆́де въ гедсѹ́ръ, и҆ бѣ̀ та́мѡ трѝ лѣ҄та.

І перастаў валадар Давід гневацца на Абсалома, бо ўжо супакоіўся пасьля сьмерці Амнона.

И҆ ѡ҆ста́ви ца́рь даві́дъ и҆зы́ти в̾слѣ́дъ а҆вессалѡ́ма, ѩ҆́кѡ ѹ҆тѣ́шисѧ ѡ҆ а҆мнѡ́нѣ, ѩ҆́кѡ ѹ҆́мре.

« 12 глава 14 глава »