Deuteronomy 1 глава

Deuteronomy
New Living Translation → Пераклад Васіля Сёмухі

These are the words that Moses spoke to all the people of Israel while they were in the wilderness east of the Jordan River. They were camped in the Jordan Valleya near Suph, between Paran on one side and Tophel, Laban, Hazeroth, and Di-zahab on the other.

І вось словы, якія казаў Майсей усяму Ізраілю за Ярданам у пустыні на раўніне насупраць Суфа, паміж Фаранам і Тафэлем, і Лаванам і Асіротам і Дызагавам,

Normally it takes only eleven days to travel from Mount Sinaib to Kadesh-barnea, going by way of Mount Seir.

на адлегласьці ў адзінаццаць дзён дарогі ад Харыва, па дарозе ад гары Сэір да Кадэс-Варні.

But forty years after the Israelites left Egypt, on the first day of the eleventh month,c Moses addressed the people of Israel, telling them everything the LORD had commanded him to say.

Саракавога году, адзінаццатага месяца, першага дня месяца, казаў Майсей сынам Ізраілевым усё, што наказаў яму Гасподзь пра іх.

This took place after he had defeated King Sihon of the Amorites, who ruled in Heshbon, and at Edrei had defeated King Og of Bashan, who ruled in Ashtaroth.

Пасьля таго, як забіў ён Сігона, цара Амарэйскага, які жыў у Эсэвоне, і Ога, цара Васанскага, які жыў у Амтэроце ў Эдрэі,

While the Israelites were in the land of Moab east of the Jordan River, Moses carefully explained the LORD’s instructions as follows.

за Ярданам, у зямлі Маавіцкай, пачаў Майсей тлумачыць закон гэты і сказаў:

“When we were at Mount Sinai, the LORD our God said to us, ‘You have stayed at this mountain long enough.

Гасподзь, Бог наш, гаварыў нам у Харыве і сказаў: годзе вам жыць на гары гэтай!

It is time to break camp and move on. Go to the hill country of the Amorites and to all the neighboring regions — the Jordan Valley, the hill country, the western foothills,d the Negev, and the coastal plain. Go to the land of the Canaanites and to Lebanon, and all the way to the great Euphrates River.

павярнецеся, выпраўцеся ў дарогу і йдзеце на гару Амарэяў і да ўсіх суседзяў іхніх, на раўніну, на гару, на нізкія мясьціны і на паўднёвы край і да берагоў мора, у зямлю Ханаанскую і да Лівана, нават да ракі вялікай, ракі Еўфрата;

Look, I am giving all this land to you! Go in and occupy it, for it is the land the LORD swore to give to your ancestors Abraham, Isaac, and Jacob, and to all their descendants.’”

вось, Я даю вам зямлю гэтую, ідзеце, вазьмеце ў спадчыну зямлю, якую Гасподзь з клятваю абяцаў даць бацькам вашым, Абрагаму, Ісааку і Якаву, ім і нашчадкам іхнім.

Moses continued, “At that time I told you, ‘You are too great a burden for me to carry all by myself.

І я сказаў вам у той час: не магу адзін вадзіць вас;

The LORD your God has increased your population, making you as numerous as the stars!

Гасподзь, Бог ваш, памножыў вас, і вось, вы сёньня шматлікія, як зоркі нябесныя;

And may the LORD, the God of your ancestors, multiply you a thousand times more and bless you as he promised!

Гасподзь, Бог бацькоў вашых, хай памножыць вас у тысячу разоў ад таго, колькі вас сёньня, і хай дабраславіць вас, як ён казаў вам:

But you are such a heavy load to carry! How can I deal with all your problems and bickering?

як жа мне аднаму насіць цяжары вашыя, ношкі вашыя і раздоры вашыя?

Choose some well-respected men from each tribe who are known for their wisdom and understanding, and I will appoint them as your leaders.’

выберыце сабе па плямёнах вашых мужоў мудрых, разумных і выпрабаваных, і я пастаўлю іх правадырамі вашымі.

“Then you responded, ‘Your plan is a good one.’

Вы адказвалі мне і сказалі: добрую дзею загадваеш ты ўчыніць.

So I took the wise and respected men you had selected from your tribes and appointed them to serve as judges and officials over you. Some were responsible for a thousand people, some for a hundred, some for fifty, and some for ten.

І ўзяў я галоўных з плямёнаў вашых, мужоў мудрых і выпрабаваных, і зрабіў іх правадырамі над вамі, тысячнікамі, сотнікамі, пяцідзясяцкімі, дзясятнікамі і наглядчыкамі паводле плямёнаў вашых.

“At that time I instructed the judges, ‘You must hear the cases of your fellow Israelites and the foreigners living among you. Be perfectly fair in your decisions

І даў я загад судзьдзям вашым у той час, кажучы: выслухвайце братоў вашых і судзеце справядліва як брата з братам, так і прыхадня ягонага;

and impartial in your judgments. Hear the cases of those who are poor as well as those who are rich. Don’t be afraid of anyone’s anger, for the decision you make is God’s decision. Bring me any cases that are too difficult for you, and I will handle them.’

ня вырозьнівайце асобаў на судзе, як малога, так і вялікага выслухоўвайце: ня бойцеся аблічча чалавечага, бо суд — дзея Божая; а справу, якая вам цяжкая, даводзьце да мяне, і я выслухаю яе.

“At that time I gave you instructions about everything you were to do.

І даў я вам у той час загады пра ўсё, што трэба вам рабіць.

“Then, just as the LORD our God commanded us, we left Mount Sinai and traveled through the great and terrifying wilderness, as you yourselves remember, and headed toward the hill country of the Amorites. When we arrived at Kadesh-barnea,

І выправіліся мы ад Гарыва, і йшлі па ўсёй гэтай вялікай і страшнай пустыні, якую вы бачылі па дарозе да гары Амарэйскай, як загадаў Гасподзь, Бог наш, і прыйшлі ў Кадэс-Варні.

I said to you, ‘You have now reached the hill country of the Amorites that the LORD our God is giving us.

І сказаў я вам: вы прыйшлі да гары Амарэйскай, якую Гасподзь, Бог наш, дае вам;

Look! He has placed the land in front of you. Go and occupy it as the LORD, the God of your ancestors, has promised you. Don’t be afraid! Don’t be discouraged!’

вось, Гасподзь, Бог твой, аддае табе зямлю гэтую, ідзі, вазьмі яе ў валоданьне, як казаў табе Гасподзь, Бог бацькоў тваіх, ня бойся і не жахайся.

“But you all came to me and said, ‘First, let’s send out scouts to explore the land for us. They will advise us on the best route to take and which towns we should enter.’

Але вы ўсе падышлі да мяне і сказалі: пашлём перад сабою людзей, каб яны нагледзелі нам зямлю і прынесьлі нам вестку пра дарогу, па якой нам ісьці, і пра гарады, у якія нам ісьці.

“This seemed like a good idea to me, so I chose twelve scouts, one from each of your tribes.

Слова гэтае мне спадабалася, і я ўзяў з вас дванаццаць чалавек, па адным чалавеку ад племя.

They headed for the hill country and came to the valley of Eshcol and explored it.

Яны пайшлі, узышлі на гару і дайшлі да даліны Эсхол і агледзелі яе;

They picked some of its fruit and brought it back to us. And they reported, ‘The land the LORD our God has given us is indeed a good land.’

і ўзялі ў рукі свае пладоў зямлі й прынесьлі нам, і прынесьлі нам вестку і сказалі: добрая зямля, якую Гасподзь, Бог наш, дае нам.

“But you rebelled against the command of the LORD your God and refused to go in.

Але вы не захацелі йсьці і ўсупрацівіліся загаду Госпада, Бога вашага,

You complained in your tents and said, ‘The LORD must hate us. That’s why he has brought us here from Egypt — to hand us over to the Amorites to be slaughtered.

і наракалі ў намётах вашых і казалі: Гасподзь, зь нянавісьці да нас, вывеў нас зь зямлі Егіпецкай, каб аддаць нас у рукі Амарэяў, і зьнішчыць нас;

Where can we go? Our brothers have demoralized us with their report. They tell us, “The people of the land are taller and more powerful than we are, and their towns are large, with walls rising high into the sky! We even saw giants there — the descendants of Anak!”’

куды мы пойдзем? браты нашыя расслабілі сэрца наша, кажучы: народ той большы і вышэйшы за нас, гарады там большыя і з умацаваньнямі да нябёсаў, ды й сыноў Энакавых бачылі мы там.

“But I said to you, ‘Don’t be shocked or afraid of them!

І я сказаў вам: не палохайцеся і ня бойцеся іх,

The LORD your God is going ahead of you. He will fight for you, just as you saw him do in Egypt.

Гасподзь, Бог ваш, ідзе перад вамі; Ён будзе біцца за вас, як Ён зрабіў з вамі ў Егіпце, перад вачыма вашымі,

And you saw how the LORD your God cared for you all along the way as you traveled through the wilderness, just as a father cares for his child. Now he has brought you to this place.’

і ў пустыні той, дзе, як ты бачыў, Гасподзь, Бог твой, насіў цябе, як чалавек носіць сына свайго, на ўсім шляху, які вы праходзілі, да прыходу вашага на гэта месца.

“But even after all he did, you refused to trust the LORD your God,

Але і пры гэтым вы ня верыце Госпаду, Богу вашаму,

who goes before you looking for the best places to camp, guiding you with a pillar of fire by night and a pillar of cloud by day.

Які йшоў прад вамі дарогаю шукаць вам месца, дзе спыніцца вам, уначы ў агні, каб паказваць вам дарогу, па якой ісьці, а ўдзень у воблаку.

“When the LORD heard your complaining, he became very angry. So he solemnly swore,

І Гасподзь пачуў словы вашыя, і разгневаўся, і запрысягнуўся, кажучы:

‘Not one of you from this wicked generation will live to see the good land I swore to give your ancestors,

ніхто зь людзей гэтых, з гэтага ліхога роду, не пабачыць добрай зямлі, якую Я прысягнуўся даць бацькам вашым;

except Caleb son of Jephunneh. He will see this land because he has followed the LORD completely. I will give to him and his descendants some of the very land he explored during his scouting mission.’

Толькі Халеў, сын Ефаніеў, пабачыць яе; яму дам Я зямлю, па якой ён праходзіў, і сынам ягоным, за тое, што ён слухаўся Госпада.

“And the LORD was also angry with me because of you. He said to me, ‘Moses, not even you will enter the Promised Land!

І на мяне ўгневаўся Гасподзь за вас, кажучы: і ты ня ўвойдзеш туды;

Instead, your assistant, Joshua son of Nun, will lead the people into the land. Encourage him, for he will lead Israel as they take possession of it.

Ісус, сын Наваў, які пры табе, ён увойдзе туды; яго ўмацуй, бо ён увядзе Ізраіля ў валоданьне ёю;

I will give the land to your little ones — your innocent children. You were afraid they would be captured, but they will be the ones who occupy it.

дзеці вашыя, пра якіх вы казалі, што яны дастануцца здабычаю ворагам, і сыны вашыя, якія ня ведаюць сёньня ні дабра, ні ліха, яны ўвойдуць туды, ім дам яе, і яны авалодаюць ёю;

As for you, turn around now and go on back through the wilderness toward the Red Sea.e’

а вы павярнецеся і выпраўцеся ў пустыню па дарозе да Чэрмнага мора.

“Then you confessed, ‘We have sinned against the LORD! We will go into the land and fight for it, as the LORD our God has commanded us.’ So your men strapped on their weapons, thinking it would be easy to attack the hill country.

І вы адказвалі тады і сказалі мне: зграшылі мы прад Госпадам, пойдзем і будзем біцца, як загадаў нам Гасподзь, Бог наш. І аперазаліся вы, кожны баявой зброяй сваёю, і неразумна рашыліся ўзысьці на гару.

“But the LORD told me to tell you, ‘Do not attack, for I am not with you. If you go ahead on your own, you will be crushed by your enemies.’

Але Гасподзь сказаў мне: скажы ім: ня ўзыходзьце і ня бецеся, бо няма Мяне сярод вас, каб не пабілі вас ворагі вашыя.

“This is what I told you, but you would not listen. Instead, you again rebelled against the LORD’s command and arrogantly went into the hill country to fight.

І я казаў вам, але вы не паслухаліся і ўсупрацівіліся загаду Гасподняму і з упартасьці сваёй узышлі на гару.

But the Amorites who lived there came out against you like a swarm of bees. They chased and battered you all the way from Seir to Hormah.

І выступіў супроць вас Амарэй, які жыў на гары той, і гналі вас так, як робяць пчолы, і білі вас на Сэіры да самай Хормы.

Then you returned and wept before the LORD, but he refused to listen.

І вярнуліся вы і плакалі прад Госпадам; але Гасподзь не пачуў ляманту вашага і не паслухаў вас.

So you stayed there at Kadesh for a long time.

І прабылі вы ў Кадэсе шмат часу, колькі часу вы там былі.

« 36 глава 2 глава »