Deuteronomy 1 глава

Deuteronomy
New Living Translation → Пераклад Антонія Бокуна

These are the words that Moses spoke to all the people of Israel while they were in the wilderness east of the Jordan River. They were camped in the Jordan Valleya near Suph, between Paran on one side and Tophel, Laban, Hazeroth, and Di-zahab on the other.

Вось словы, якія прамовіў Майсей да ўсяго Ізраіля за Ярданам у пустыні, у Арабе насупраць Суфу, паміж Паранам, Тафэлем, Лябанам, Хацэротам і Дызагабам,

Normally it takes only eleven days to travel from Mount Sinaib to Kadesh-barnea, going by way of Mount Seir.

на адлегласьці ў адзінаццаць дзён [дарогі] ад Харэву праз горы Сэір да Кадэш-Барнэа.

But forty years after the Israelites left Egypt, on the first day of the eleventh month,c Moses addressed the people of Israel, telling them everything the LORD had commanded him to say.

І сталася ў саракавым годзе, у адзінаццатым месяцы, у першы [дзень] месяца прамовіў Майсей да сыноў Ізраіля ўсё, што яму ГОСПАД загадаў сказаць ім.

This took place after he had defeated King Sihon of the Amorites, who ruled in Heshbon, and at Edrei had defeated King Og of Bashan, who ruled in Ashtaroth.

Пасьля перамогі над Сыгонам, валадаром Амарэйцаў, які жыў у Хешбоне, і Огам, валадаром Башану, які жыў у Аштароце ў Эдрэі,

While the Israelites were in the land of Moab east of the Jordan River, Moses carefully explained the LORD’s instructions as follows.

за Ярданам, у зямлі Мааў, пачаў Майсей тлумачыць закон гэты, кажучы:

“When we were at Mount Sinai, the LORD our God said to us, ‘You have stayed at this mountain long enough.

«ГОСПАД, Бог наш, прамовіў да нас на Харэве, кажучы: “Досыць ужо вам быць на гэтай гары.

It is time to break camp and move on. Go to the hill country of the Amorites and to all the neighboring regions — the Jordan Valley, the hill country, the western foothills,d the Negev, and the coastal plain. Go to the land of the Canaanites and to Lebanon, and all the way to the great Euphrates River.

Павярніцеся і выйдзіце, і ідзіце на гару Амарэйцаў і да ўсіх суседзяў іхніх, у Арабу, у горы і ў даліны, і ў Нэгеў, і на бераг мора, у зямлю Хананейцаў, і ў Лібан, аж да ракі вялікай, ракі Эўфрат.

Look, I am giving all this land to you! Go in and occupy it, for it is the land the LORD swore to give to your ancestors Abraham, Isaac, and Jacob, and to all their descendants.’”

Глядзіце, Я даў вам гэтую зямлю. Увайдзіце, вазьміце на ўласнасьць зямлю гэтую, якую запрысяг ГОСПАД даць Абрагаму, Ісааку і Якубу, і насеньню іхняму пасьля іх”.

Moses continued, “At that time I told you, ‘You are too great a burden for me to carry all by myself.

І сказаў я вам у той час: “Не магу я адзін весьці вас;

The LORD your God has increased your population, making you as numerous as the stars!

ГОСПАД, Бог ваш, памножыў вас, і вось, сёньня вы шматлікія, як зоркі ў небе.

And may the LORD, the God of your ancestors, multiply you a thousand times more and bless you as he promised!

ГОСПАД, Бог бацькоў вашых, няхай павялічыць вас у тысячу разоў і дабраславіць вас, як Ён гаварыў вам.

But you are such a heavy load to carry! How can I deal with all your problems and bickering?

Як я адзін панясу патрэбы вашыя, цяжары вашыя і спрэчкі вашыя?

Choose some well-respected men from each tribe who are known for their wisdom and understanding, and I will appoint them as your leaders.’

Выберыце сабе ў каленах вашых людзей мудрых, разумных і выспрабаваных, і я пастаўлю іх начальнікамі вашымі”.

“Then you responded, ‘Your plan is a good one.’

І адказалі вы мне, і сказалі: “Добрая гэта рэч, якую ты кажаш зрабіць”.

So I took the wise and respected men you had selected from your tribes and appointed them to serve as judges and officials over you. Some were responsible for a thousand people, some for a hundred, some for fifty, and some for ten.

І выбраў я тады з начальнікаў каленаў вашых мужоў справядлівых і выспрабаваных, і паставіў іх начальнікамі над вамі: тысячнікамі, сотнікамі, пяцідзясятнікамі, дзясятнікамі і загадчыкамі працы для каленаў вашых.

“At that time I instructed the judges, ‘You must hear the cases of your fellow Israelites and the foreigners living among you. Be perfectly fair in your decisions

І загадаў я судзьдзям вашым, кажучы: “Слухайце справу братоў вашых і судзіце справядліва між чалавекам і братам ягоным, і прыхаднем.

and impartial in your judgments. Hear the cases of those who are poor as well as those who are rich. Don’t be afraid of anyone’s anger, for the decision you make is God’s decision. Bring me any cases that are too difficult for you, and I will handle them.’

Не глядзіце на аблічча ў судзе, выслухайце як малога, так і вялікага. Ня бойцеся аблічча чалавека, бо гэта суд Божы. А справу, якая для вас будзе цяжкай, прынясіце да мяне, і я выслухаю яе”.

“At that time I gave you instructions about everything you were to do.

І я загадаў вам пра ўсе рэчы, якія вы маеце рабіць.

“Then, just as the LORD our God commanded us, we left Mount Sinai and traveled through the great and terrifying wilderness, as you yourselves remember, and headed toward the hill country of the Amorites. When we arrived at Kadesh-barnea,

І вырушылі мы ад Харэву і прайшлі ўсю пустыню гэтую, вялікую і страшную, якую вы бачылі, па шляху да гор Амарэйскіх, як загадаў нам ГОСПАД, Бог наш, і прыйшлі ў Кадэш-Барнэа.

I said to you, ‘You have now reached the hill country of the Amorites that the LORD our God is giving us.

І я сказаў вам: “Вы прыйшлі да гор Амарэйскіх, якія ГОСПАД, Бог наш, дае нам.

Look! He has placed the land in front of you. Go and occupy it as the LORD, the God of your ancestors, has promised you. Don’t be afraid! Don’t be discouraged!’

Глядзі, ГОСПАД, Бог ваш, даў зямлю перад абліччам вашым, увайдзі і вазьмі яе ў валоданьне, як сказаў табе ГОСПАД, Бог бацькоў тваіх; ня бойся і не палохайся”.

“But you all came to me and said, ‘First, let’s send out scouts to explore the land for us. They will advise us on the best route to take and which towns we should enter.’

І падыйшлі вы ўсе да мяне, і сказалі: “Пашлём людзей перад абліччам нашым, каб агледзелі зямлю і паведамілі пра дарогу, якою маем ісьці, і пра гарады, у якія маем увайсьці”.

“This seemed like a good idea to me, so I chose twelve scouts, one from each of your tribes.

І было добрым у вачах маіх слова гэтае, і я выбраў спаміж вас дванаццаць мужоў, па адным з кожнага калена.

They headed for the hill country and came to the valley of Eshcol and explored it.

І яны выйшлі, і скіраваліся ў горы, і дайшлі да даліны Эшколь, і агледзелі яе.

They picked some of its fruit and brought it back to us. And they reported, ‘The land the LORD our God has given us is indeed a good land.’

І ўзялі яны ў рукі свае плады той зямлі, і прынесьлі нам, і паведамілі нам, і сказалі: “Добрая тая зямля, якую дае нам ГОСПАД, Бог наш”.

“But you rebelled against the command of the LORD your God and refused to go in.

Але вы не хацелі ісьці і не паслухалі слова ГОСПАДА, Бога нашага.

You complained in your tents and said, ‘The LORD must hate us. That’s why he has brought us here from Egypt — to hand us over to the Amorites to be slaughtered.

І наракалі ў намётах сваіх, і казалі: “З нянавісьці да нас вывеў нас ГОСПАД з зямлі Эгіпецкай, каб выдаць нас у рукі Амарэйцаў на загубу.

Where can we go? Our brothers have demoralized us with their report. They tell us, “The people of the land are taller and more powerful than we are, and their towns are large, with walls rising high into the sky! We even saw giants there — the descendants of Anak!”’

Куды пойдзем? Браты нашыя напалохалі сэрцы нашыя, кажучы: “Народ той шматлікі і большы за нас, гарады там вялікія і аж у неба ўмацаваныя; і бачылі мы таксама там сыноў Анака”.

“But I said to you, ‘Don’t be shocked or afraid of them!

І сказаў я вам: “Не дрыжыце і ня бойцеся іх.

The LORD your God is going ahead of you. He will fight for you, just as you saw him do in Egypt.

ГОСПАД, Бог наш, Які ідзе перад намі, будзе ваяваць за нас, як зрабіў Ён у Эгіпце на вачах нашых,

And you saw how the LORD your God cared for you all along the way as you traveled through the wilderness, just as a father cares for his child. Now he has brought you to this place.’

і ў пустыні, дзе ты бачыў, як ГОСПАД, Бог твой, насіў цябе, як носіць чалавек сына свайго, на ўсім шляху, якім вы ішлі, аж пакуль не прыйшлі вы ў месца гэтае.

“But even after all he did, you refused to trust the LORD your God,

Але вы так і не паверылі слову ГОСПАДА, Бога вашага,

who goes before you looking for the best places to camp, guiding you with a pillar of fire by night and a pillar of cloud by day.

Які ішоў перад вамі ў дарозе, каб шукаць вам месца для табару вашага — ноччу ў агні, каб асьвятляць вам шлях, якім маеце ісьці, а ўдзень — у воблаку”.

“When the LORD heard your complaining, he became very angry. So he solemnly swore,

І пачуў ГОСПАД голас словаў вашых, і разгневаўся, і прысягнуў, кажучы:

‘Not one of you from this wicked generation will live to see the good land I swore to give your ancestors,

“Ня ўбачыць ніводзін чалавек з гэтага пакаленьня ліхога тую добрую зямлю, якую Я прысягнуў даць бацькам вашым,

except Caleb son of Jephunneh. He will see this land because he has followed the LORD completely. I will give to him and his descendants some of the very land he explored during his scouting mission.’

акрамя Халева, сына Ефунны. Ён яе ўбачыць, яму і сынам яго дам Я зямлю гэтую, па якой ён хадзіў, бо ён спаўняў [слова] ГОСПАДА”.

“And the LORD was also angry with me because of you. He said to me, ‘Moses, not even you will enter the Promised Land!

Таксама на мяне загневаўся ГОСПАД з-за вас, кажучы: “І ты туды ня ўвойдзеш.

Instead, your assistant, Joshua son of Nun, will lead the people into the land. Encourage him, for he will lead Israel as they take possession of it.

Егошуа, сын Нуна, які стаіць перад абліччам тваім, ён туды ўвойдзе. Яго падбадзёрвай, бо ён дасьць Ізраілю ў валоданьне [зямлю].

I will give the land to your little ones — your innocent children. You were afraid they would be captured, but they will be the ones who occupy it.

Дзеці вашыя, пра якіх вы гаварылі, што павядуць іх у палон, і сыны вашыя, якія сёньня не разумеюць, што добрае, а што ліхое, яны ўвойдуць туды; ім Я дам зямлю гэтую, і яны завалодаюць ёю.

As for you, turn around now and go on back through the wilderness toward the Red Sea.e’

А вы павярніце і рушце ў пустыню шляхам да Мора Чырвонага”.

“Then you confessed, ‘We have sinned against the LORD! We will go into the land and fight for it, as the LORD our God has commanded us.’ So your men strapped on their weapons, thinking it would be easy to attack the hill country.

І адказалі вы мне, і сказалі: “Саграшылі мы перад ГОСПАДАМ, мы пойдзем і будзем ваяваць, як загадаў нам ГОСПАД, Бог наш”. І вы перапаясаліся зброяй баявой і адважыліся пайсьці на гару.

“But the LORD told me to tell you, ‘Do not attack, for I am not with you. If you go ahead on your own, you will be crushed by your enemies.’

І сказаў ГОСПАД мне: “Скажы ім: "Не ўзыходзьце і не ваюйце, бо няма Мяне сярод вас, каб не пабілі вас ворагі вашыя"”.

“This is what I told you, but you would not listen. Instead, you again rebelled against the LORD’s command and arrogantly went into the hill country to fight.

І я прамаўляў да вас, і вы не паслухалі, і супрацівіліся слову ГОСПАДА, і, гнаныя пыхаю, узыйшлі на гару.

But the Amorites who lived there came out against you like a swarm of bees. They chased and battered you all the way from Seir to Hormah.

І выйшлі супраць вас Амарэйцы, якія жылі на той гары, і пагналі вас, як робяць пчолы, і білі вас ад Сэіру аж да Хармы.

Then you returned and wept before the LORD, but he refused to listen.

І вярнуліся вы, і плакалі перад абліччам ГОСПАДА, але ГОСПАД ня выслухаў голасу вашага і не прыхіліў вуха да вас.

So you stayed there at Kadesh for a long time.

І былі вы ў Кадэшы шмат дзён, столькі дзён, колькі там заставаліся.

« 36 глава 2 глава »