1 Самуйлава 17 глава

Першая кніга Самуйлава
Пераклад Яна Станкевіча → Cовременный перевод WBTC

І зьберлі Пілішчане войскі свае на вайну, і зьберліся ў Соко, каторы ў Юдэі, і разьлягліся табарам памеж Сока і Азэку ў Ефес-Даміме.

Филистимляне собрали свои войска для войны. Они собрались в Сокхофе в Иудее и разбили свой лагерь между Сокхофом и Азеком, в Ефес-Даммиме.

Саўла ж а мужы Ізраельскія зьберліся, і разьлягліся табарам у даліне ля дуба, і прыгатаваліся да вайны наўпярэймы Пілішчанам.

А Саул и израильтяне собрались и разбили свой лагерь в долине Дуба. Они выстроились и приготовились к войне с филистимлянами.

І стаялі Пілішчане на гары з аднаго боку, а Ізраелцы на гары з другога боку, а даліна памеж іх.

Филистимляне стали на одном холме, израильтяне стали на другом, а между ними была долина.

І вышаў із табараў Пілісцкіх дужэль, імям Ґоляф, з Ґафу; ростам ён — шэсьць локцяў і пядзя.

И выступил из филистимского лагеря единоборец из Гефа, которого звали Голиаф. Ростом он был шести локтей и одна пяди.

І шолам мядзяны на галаве ў яго; і адзеўшыся ён быў у колцавы панцыр, і вага панцыра ягонага — пяць тысячаў сыкляў медзі.

На голове у него был бронзовый шлем, и одет он был в чешуйчатую броню. Броня эта была из бронзы и весила около пяти тысяч сиклей.

І мядзяныя повязкі на нагах у яго, і мядзяная дзіда на мяжыкрылах ягоных.

На ногах его были бронзовые наколенники, и за плечами у него было бронзовое копьё.

І дзяржаньне дзіды ягонае, як навой у ткачоў; а лязо дзіды ягонае шасьцьсот сыкляў зялеза. І шчытаноша йшоў перад ім.

Древко его копья было такое длинное, как навой у ткачей, а само копьё весило шестьсот сиклей железа. Оруженосец Голиафа шёл впереди, неся его щит.

І стаў, і крычэў да радоў Ізраельскіх, і сказаў ім: «Нашто вышлі вы ваяваць? Ці не Пілішчанін я, а вы ня слугі Саўлавы? Абярыце сабе чалавека, і хай зыйдзе да мяне.

Голиаф стоял и кричал израильским полкам: "Зачем выстроились вы все к битве? Я — филистимлянин, а вы — рабы Саула. Выберите человека, и пусть он сойдёт сразиться со мной.

Калі ён зможа біцца з імною й заб’ець мяне, то мы будзем слугамі вашымі; калі ж я здолею яго й заб’ю яго, то вы будзеце слугамі нашымі, і будзеце служыць нам».

Если он убьёт меня, филистимляне станут вашими рабами, а если я убью его, то вы станете нашими рабами и будете служить нам".

І сказаў Пілішчанін: «Я паганбіў рады Ізраельскія сядні; дайце імне чалавека, і мы будзем біцца ў двубою».

И ещё филистимлянин сказал: "Сегодня я посрамлю израильские полки! Дайте мне человека, и мы сразимся с ним!"

І пачулі Саўла а ўвесь Ізраель гэтыя словы Пілішчаніна, і спалохаліся а вельмі баяліся.

Услышав слова филистимлянина, Саул и все израильтяне очень испугались.

Давід жа — сын Ефрафяніна таго з Бэтлеему Юдзінага, і імя ягонае Есэ, у каторага было восьмі сыноў. І муж гэты за дзён Саўлавых быў старшы меж людзёў.

Давид же был сыном Иессея Ефрафянина из Вифлеема Иудейского. У Иессея было восемь сыновей, и во времена Саула он был уже старым человеком.

І пайшлі тры старшыя сыны Есавы, пайшлі за Саўлам на вайну; імёны трох сыноў тых, што пайшлі на вайну: старшы Еляў, другі за ім — Авінадаў, а трэйці — Шама.

Три старших сына Иессея пошли с Саулом на войну. Старшего сына звали Елиав, второго сына звали Аминадав, а третьего — Самма.

Давід жа быў найменшы. А тры старшыя пайшлі за Саўлам;

Давид был младшим сыном. Трое старших пошли с Саулом,

А Давід пайшоў і зьвярнуўся ад Саўлы, пасьціць авечкі айца свайго ў Бэтлееме.

а Давид возвратился от Саула, чтобы пасти овец своего отца в Вифлееме.

І дабліжаўся Пілішчанін тый нараніцы і ўвечары, і выстаўляў сябе сорак дзён.

Сорок дней, утром и вечером, филистимлянин выходил и стоял перед израильтянами.

І сказаў Есэ Давіду, сыну свайму: «Вазьмі ж братом сваім ефу сушаных зярнят а дзесяць гэтых букаткаў хлеба і пабяжы да табару да братоў сваіх;

Однажды Иессей сказал своему сыну Давиду: "Возьми для братьев своих ефу жареных зёрен и десять хлебов и отнеси это к ним в лагерь.

А гэтыя дзесяць сыраў занясі тысячніку, і даведайся ў братоў сваіх, як яны маюцца, і знакі іхныя возьмеш».

Возьми также десять кусков сыра и отнеси их тысячнику твоих братьев. Узнай, что делают твои братья, и принеси мне какое-либо доказательство того, что у них всё в порядке.

Саўла ж а яны а ўсі мужы Ізраельскія былі ў даліне дуба і ваявалі зь Пілішчанмі.

Братья твои с Саулом и со всей израильской армией находятся в Долине Дуба и готовятся к сражению с филистимлянами".

І ўстаў Давід рана нараніцы, і паручыў авечкі вартаўніку, і падняўся, і пайшоў, як расказаў яму Есэ, і прышоў на месца цялежак. А войска вышла ў баявыя рады і крычэла да бітвы.

Рано утром Давид встал, поручил овец другому пастуху и, взяв ношу, пошёл туда, куда сказал ему Иессей. Он добрался до лагеря, когда войско заняло боевые позиции и с боевыми криками готовилось к сражению.

І зладзілі Ізраелцы й Пілішчане лады, лад супроці ладу.

Израильтяне и филистимляне выстроились друг против друга.

І ськінуў Давід свае рэчы ізь сябе на руку вартаўніку рэчаў, і пабег да ладу, і прышоў, і папытаўся ў братоў сваіх, як маюцца.

Давид оставил свою ношу сторожу, который охранял обоз, и побежал туда, где стояли воины, чтобы узнать о братьях.

І як ён гукаў ізь імі, і вось, аднадолец наймя Голяф, Пілішчанін із Ґафу, узышоў з ладу Пілісцкага, і гукаў падобна да тых словаў, і Давід пачуў.

Пока он разговаривал со своими братьями, Голиаф, филистимский единоборец из Гефа, выступил из своих рядов и стал выкрикивать те слова, и Давид услышал это.

І ўсі Ізраелцы, абачыўшы гэтага чалавека, уцяклі ад яго, і надта баяліся.

Увидев этого человека, израильтяне убегали от него в великом страхе.

І сказалі Ізраелцы: «Бачыце гэтага чалавека, што ўзышоў? Бо ганьбіць Ізраеля ён узышоў. І будзе, што мужа, каторы заб’ець яго, забагаціць кароль вялікім багацьцям, і дачку сваю выдасьць за яго, і дом айца ягонага зробе вольным у Ізраелю».

Один израильтянин сказал: "Видите этого человека? Он выходит и в который раз поносит Израиль. Большое богатство получил бы от царя Саула тот, кто убил бы этого человека. Саул выдал бы за него свою дочь и сделал бы семью отца его свободной в Израиле".

І сказаў Давід людзём, што стаялі зь ім, кажучы: «Што зробяць таму, хто заб’ець гэтага Пілішчаніна й здыйме ганьбу з Ізраеля? бо хто Пілішчанін неабрэзаны гэты, што ганьбе лад Бога жывога?»

Давид спросил стоящих возле него людей: "Что сделают тому, кто убьёт этого филистимлянина и снимет позор с Израиля? Кто этот необрезанный филистимлянин, чтобы так поносить войско Бога живого?"

І сказаў яму люд подле тога слова, кажучы: «Во, што зробяць таму чалавеку, каторы заб’ець яго».

И они повторили сказанное ему и добавили: "Вот что будет сделано тому, кто убьёт его".

І пачуў Еляў, старшы брат Давідаў, як гукаў ён ізь людзьмі, і зазлаваўся Еляў на Давіда, і сказаў: «Чаго ты зышоў сюды, і на каго пакінуў гэную крыху авец на пустыні? Я ведаю благія замеры твае й злосьць сэрца твайго; бо ты зышоў, каб паглядзець на бітву».

Елиав, старший брат Давида, услышав, что он разговаривает с солдатами, рассердился на него. Он спросил Давида: "Зачем ты пришёл сюда и на кого ты оставил немногих овец тех в пустыне? Я знаю твоё высокомерие и твоё злое сердце. Ты пришёл сюда только для того, чтобы посмотреть на сражение".

І сказаў Давід: «Што ж я зрабіў цяпер? Ці ня словы гэта?»

Давид сказал: "Что я сделал? Я не сделал ничего плохого. Я просто разговаривал!"

І адвярнуўся ад яго насупроці другога, і сказаў подле слова гэтага, і адказаў яму люд словам, як уперад.

И, повернувшись к другим людям, задал им тот же вопрос, и они отвечали ему как прежде.

І пачулі словы, каторыя гукаў Давід, і сказалі Саўлу, і тый узяў яго.

Сказанное Давидом было услышано и пересказано Саулу, и тот послал за ним.

І сказаў Давід Саўлу: «Няхай не лякаецца нічые сэрца з прычыны яго: слуга твой пойдзе й будде біцца з гэтым Пілішчанінам».

И сказал Давид Саулу: "Пусть народ не падает духом из-за этого филистимлянина. Раб твой пойдёт и сразится с ним!"

І сказаў Саўла Давіду: «Ня можаш ты йсьці да гэтага Пілішчаніна, каб біцца зь ім, бо ты маладзёнак, а ён воін із маленства свайго».

Саул ответил: "Ты не можешь выйти против этого филистимлянина и сразиться с ним. Ты всего лишь мальчик! А Голиаф — воин с ранних лет".

І сказаў Давід Саўлу: «Пастухом авец быў слуга твой у вайца свайго, і як, бывала, прыходзіў леў альбо мядзьведзь і хапаў казянё із стады,

Но Давид сказал Саулу: "Я, раб твой, пас овец у отца своего, и когда приходил лев или медведь и уносил овцу из стада,

То я выходзіў за ім, і біў яго, і ратаваў зь ляпы ягонае; а калі ён кідаўся на мяне, то я хапаў яго за бараду, і біў яго, і забіваў яго.

то я гнался за ним, нападал на него и отнимал овцу из его пасти. И если он набрасывался на меня, я хватал его за гриву, дрался с ним и убивал.

І лява, і медзьвядзя біваў слуга твой, і будзе гэты Пілішчанін неабрэзаны, як кажны ізь іх, бо ён ганьбе лады Бога жывога».

И льва, и медведя убивал раб твой! То же будет и с этим необрезанным филистимлянином, который насмехался над войском Бога живого.

І сказаў Давід: «СПАДАР, Каторы выбаўляў мяне ад лапы лява і ад лапы медзьвядзя, выбаве мяне й ад рукі гэтага Пілішчаніна». І сказаў Саўла Давіду: «Ідзі, і хай будзе СПАДАР із табою».

Господь, Который спас меня ото льва и медведя, спасёт меня и от руки этого филистимлянина". Тогда Саул сказал Давиду: "Иди, и да будет с тобой Господь".

І адзеў Саўла Давіда ў свае адзецьці, і ўзлажыў мядзяны шолам на галаву ягоную, і надзеў на яго панцыр.

Саул одел Давида в свои одежды, надел на него броню и на голову его возложил бронзовый шлем.

І паперазаўся Давід мячом ягоным па адзецьцю, і хацеў хадзіць, бо ён яшчэ не прабаваў. І сказаў Давід Саўлу: «,Я не магу хадзіць у гэтым, я ня прывыкшы». І ськінуў іх Давід ізь сябе.

Давид опоясался мечом и попробовал пройтись. Но он не привык к такому тяжёлому вооружению. Он сказал Саулу: "Я не могу ходить в этом. Я не привык", и снял с себя всё это.

І ўзяў кій свой у руку сваю, і выбраў сабе пяць гладкіх каменчыкаў з ручая, і палажыў іх у пастускі капшук, што быў зь ім; і хатуль, і пушчала ў руццэ ў яго, і дабліжыўся да Пілішчаніна.

Давид взял в руку свой посох, нашёл в ручье пять гладких камней, положил их в пастушью сумку и с пращой в руке вышел навстречу филистимлянину.

І крануўся Пілішчанін, ідучы а бліжачыся да Давіда, і чалавек нёс шчыт сьпераду яго.

Между тем филистимлянин медленно приближался к Давиду. Оруженосец Голиафа шёл впереди него, неся щит.

І прыгледзеўся Пілішчанін, і абачыўшы Давіда, пагрэбаваў ім, бо ён быў малец, і румены, з пазорным відам.

Голиаф с презрением смотрел на Давида, потому что тот был очень молод, красив и полон здоровья.

І сказаў Пілішчанін Давіду: «Ці сабака я, што ты прышоў на мяне зь кіям?» І праклінаў Пілішчанін Давіда сваімі багамі.

Он сказал Давиду: "Что ты идёшь на меня с палкой? Разве я собака?", и проклял Давида своими богами.

І сказаў Пілішчанін Давіду: «Падыйдзі да мяне, і я аддам цела твае птуству нябёснаму і жывёле палявой».

Затем Голиаф сказал Давиду: "Подойди сюда, и я отдам твоё тело птицам небесным и диким зверям!"

А Давід сказаў Пілішчаніну: «Ты прышоў на мяне зь мячом а зь дзідаю а шчытом, я ж прышоў на цябе ў імя СПАДАРА войскаў, Бога ладоў Ізраельскіх, каторыя ты ганьбіў.

Давид ответил филистимлянину: "Ты вышел против меня с мечом, копьём и щитом, а я иду против тебя во имя Господа Всемогущего, Бога войска израильского, над Которым ты смеялся.

Сядні аддасьць цябе СПАДАР у руку маю, і я заб’ю цябе, і здыйму зь цябе галаву тваю, і аддам труп войска Пілісцкага птуству нябёснаму і зьверу земнаму, і пазнае ўся зямля, што ё Бог у Ізраелю.

Сегодня Господь предаст тебя в мои руки. Я убью тебя и сниму с тебя голову, и отдам трупы филистимлян на съедение птицам небесным и зверям земным. И узнает вся земля, что есть Бог в Израиле!

І пазнае ўся гэта грамада, што не мячом а дзідаю выбаўляе СПАДАР, бо СПАДАРОВА вайна, і Ён аддасьць вас у рукі нашы».

И узнают все люди, собравшиеся здесь, что не мечом и копьём спасает Господь. Это война Господа, и Он предаст вас в наши руки".

І сталася, як паўстаў Пілішчанін, і йшоў, і бліжыўся наўпярэймы Давіду, то пабарзьдзіў Давід і пабег да ладу наўпярэймы Пілішчаніну.

Когда филистимлянин стал приближаться, чтобы сразиться с Давидом, Давид быстро побежал ему навстречу.

І засунуў Давід руку сваю ў капшук, і ўзяў стуль камень, і пусьціў пушчалам, і выцяў Пілішчаніна ў лоб, ажно камень унізаўся ў лоб ягоны, і ён паваліўся відам на зямлю.

Он достал камень из сумки и метнул его из пращи. Камень попал Голиафу прямо в лоб и вонзился в него, и филистимлянин упал лицом на землю.

Дык Давід быў дужшы за Пілішчаніна пушчалам а каменям, і выцяў Пілішчаніна, і забіў яго, мяча ж ня было ў руццэ ў Давіда.

Так Давид одолел филистимлянина пращой и камнем. Он поразил и убил его без меча.

Тады Давід падбег і стаў на Пілішчаніна, узяў меч ягоны, і агаліў, і забіў яго, і адцяў ім галаву ягоную; і абачылі Пілішчане, што памер асілак іхны, і ўцякалі.

Давид подбежал и стал над ним. Он взял меч филистимлянина, вынул его из ножен и этим мечом отсёк филистимлянину голову. Увидев, что их герой умер, филистимляне повернулись и побежали.

І ўсталі мужы Ізраельскія а Юды, і крычэлі, і гналі Пілішчан, аж пакуль ты ўходзіш у даліну й аж да брамы Екрону. І падалі цятыя Пілішчане па дарозе Шаараімскай, аж да Ґафу й аж да Екрону.

И поднялись народ израильский и иудейский, и с криками погнались за филистимлянами, и преследовали их до входа в долину и до самых ворот Аккарона. Вся Шааримская дорога была усыпана телами филистимлян, до Гефа и до Аккарона.

І зьвярнуліся сынове Ізраелявы з пагону за Пілішчанмі, і разглабалі табары іхныя.

После погони израильтяне вернулись в лагерь филистимлян и разграбили его.

І ўзяў Давід галаву Пілішчаніна, і занёс яе да Ерузаліму, а зброю ягоную палажыў у будане сваім.

Давид взял голову филистимлянина и отнёс её в Иерусалим, а оружие его положил в свой шатёр.

Як абачыў Саўла Давіда, каторы выходзіў супроці Пілішчаніна, то сказаў Аўніру, вайводцу: «Аўніру, чый сын гэты малец?» Аўнір сказаў: «Хай жывець душа твая, каролю, ня ведаю».

Когда Саул увидел Давида, выходившего против филистимлянина, он спросил у Авенира, начальника войска: "Авенир, чей сын этот юноша?" Авенир ответил: "Клянусь твоей жизнью, царь мой, я не знаю".

І сказаў кароль: «Дык папытайся, чый сын гэты дзяцюк».

И сказал царь: "Тогда узнай, кто отец его".

А як Давід зварачаўся па забіцьцю Пілішчаніна, то Аўнір узяў яго й прывёў да Саўлы, і галава Пілішчаніна была ў руццэ ў яго.

Когда Давид вернулся после поражения филистимлянина, Авенир взял его и привёл к Саулу, и голова Голиафа ещё была в руках Давида.

І сказаў яму Саўла: «Чый сын ты, мальча?» І сказаў Давід: «Сын слугі твайго Еса Бэтлеемляніна».

Саул спросил его: "Чей ты сын, юноша?" Давид ответил: "Я сын раба твоего, Иессея из Вифлеема".

« 16 глава 18 глава »