1 Самуэля 17 глава

Першая кніга Самуэля
Пераклад Чарняўскага 2017 → Cовременный перевод WBTC

І філістынцы сабралі войскі свае на вайну, і размясціліся ў Соха, што ў Юдэі, ды расклалі лагер між Соха і Азэкаю ў Афэсдаміме.

Филистимляне собрали свои войска для войны. Они собрались в Сокхофе в Иудее и разбили свой лагерь между Сокхофом и Азеком, в Ефес-Даммиме.

Тым часам Саўл і ваяры ізраэльскія сабраліся, і прыйшлі ў даліну Тэрэбінітаў, і выстраіліся на бой супраць філістынцаў.

А Саул и израильтяне собрались и разбили свой лагерь в долине Дуба. Они выстроились и приготовились к войне с филистимлянами.

Філістынцы стаялі на схіле гары з аднаго боку, а ізраэльцы — на схіле гары з другога боку; і раздзяляла іх даліна.

Филистимляне стали на одном холме, израильтяне стали на другом, а между ними была долина.

І з лагера філістынцаў выйшаў асілак на імя Галіят з Гета, вышынёю ў шэсць локцяў і адну пядзь.

И выступил из филистимского лагеря единоборец из Гефа, которого звали Голиаф. Ростом он был шести локтей и одна пяди.

І на галаве ён меў медны шлем, і адзеты быў у лускаваты медны панцыр; а вага панцыра яго — пяць тысяч сікляў медзі.

На голове у него был бронзовый шлем, и одет он был в чешуйчатую броню. Броня эта была из бронзы и весила около пяти тысяч сиклей.

І на нагах меў ён медныя накаленнікі і медную дзіду за плячамі сваімі.

На ногах его были бронзовые наколенники, и за плечами у него было бронзовое копьё.

А дрэўка дзіды яго было як навой ткацкі, а вастрыё дзіды яго важыла шэсцьсот сікляў жалеза; і перад ім ішоў яго збраяносец.

Древко его копья было такое длинное, как навой у ткачей, а само копьё весило шестьсот сиклей железа. Оруженосец Голиафа шёл впереди, неся его щит.

І стаў ён насупраць войска Ізраэля, і крычаў, і казаў ім: «Чаго вы прыйшлі, падрыхтаваўшыся да бою? Ці ж я не філістынец, а вы ці не паслугачы Саўла? Выберыце з вас некага, і хай ён уступіць у бой са мной!

Голиаф стоял и кричал израильским полкам: "Зачем выстроились вы все к битве? Я — филистимлянин, а вы — рабы Саула. Выберите человека, и пусть он сойдёт сразиться со мной.

Калі зможа ён ваяваць са мной і заб’е мяне, мы будзем нявольнікамі вашымі; а калі я перамагу і заб’ю яго, вы будзеце нявольнікамі і будзеце нам служыць».

Если он убьёт меня, филистимляне станут вашими рабами, а если я убью его, то вы станете нашими рабами и будете служить нам".

І паўтараў філістынец: «Я зневажаю сёння дружыны ізраэльцаў: дайце мне чалавека, і хай ён уступіць у бой са мною!»

И ещё филистимлянин сказал: "Сегодня я посрамлю израильские полки! Дайте мне человека, и мы сразимся с ним!"

Чуючы ж такія словы філістынца, Саўл і ўсе ізраэльцы аслупянелі і моцна напалохаліся.

Услышав слова филистимлянина, Саул и все израильтяне очень испугались.

А Давід быў сынам эфратца, аб якім гаварылася раней, з Бэтлехэма юдэйскага, імя якога было Ясэй; ён меў восем сыноў і ў часы Саўла быў ужо чалавекам старым і ўмудроным гадамі сярод людзей.

Давид же был сыном Иессея Ефрафянина из Вифлеема Иудейского. У Иессея было восемь сыновей, и во времена Саула он был уже старым человеком.

А тры старэйшыя яго сыны пайшлі з Саўлам ваяваць; і імёны трох сыноў яго, што пайшлі ваяваць, былі: найстарэйшы Эліяб, а другі — Абінадаб і трэці — Сама.

Три старших сына Иессея пошли с Саулом на войну. Старшего сына звали Елиав, второго сына звали Аминадав, а третьего — Самма.

Давід жа быў найменшым; дык, калі тры старэйшыя пайшлі за Саўлам,

Давид был младшим сыном. Трое старших пошли с Саулом,

Давід прыходзіў да Саўла і адыходзіў, каб пасвіць статак бацькі свайго ў Бэтлехэме.

а Давид возвратился от Саула, чтобы пасти овец своего отца в Вифлееме.

Філістынец жа выходзіў раніцай і вечарам і выступаў гэтак сорак дзён.

Сорок дней, утром и вечером, филистимлянин выходил и стоял перед израильтянами.

Ясэй жа сказаў сыну свайму Давіду: «Вазьмі для братоў сваіх эфу пражаных зярнят і дзесяць гэтых хлябоў і занясі хутка братам сваім у лагер!

Однажды Иессей сказал своему сыну Давиду: "Возьми для братьев своих ефу жареных зёрен и десять хлебов и отнеси это к ним в лагерь.

Занясі таксама гэтых дзесяць кавалкаў сыру для тысячніка, і наведай братоў сваіх, ці добра ім там, і даведайся пра патрэбы іх».

Возьми также десять кусков сыра и отнеси их тысячнику твоих братьев. Узнай, что делают твои братья, и принеси мне какое-либо доказательство того, что у них всё в порядке.

А Саўл, і яны, і ўсе сыны Ізраэля змагаліся супраць філістынцаў у даліне Тэрэбінітаў.

Братья твои с Саулом и со всей израильской армией находятся в Долине Дуба и готовятся к сражению с филистимлянами".

Такім чынам, устаў Давід рана, і статак даручыў вартаўніку, і, нагружаны, пайшоў, як загадаў яму Ясэй. І прыйшоў ён да ўмацавання, калі войска выходзіла на бой з баявым крыкам.

Рано утром Давид встал, поручил овец другому пастуху и, взяв ношу, пошёл туда, куда сказал ему Иессей. Он добрался до лагеря, когда войско заняло боевые позиции и с боевыми криками готовилось к сражению.

І выстраіліся ізраэльцы і філістынцы адны супраць другіх.

Израильтяне и филистимляне выстроились друг против друга.

А Давід, пакінуўшы ношу, якую прынёс, у руках варты ў абозе, пабег да месца бою і запытаўся, ці ўсё добра ў братоў яго.

Давид оставил свою ношу сторожу, который охранял обоз, и побежал туда, где стояли воины, чтобы узнать о братьях.

І ў час размовы з імі выйшаў з лагера той асілак на імя Галіят, філістынец з Гета, і пачуў Давід, калі ён гаварыў тыя самыя словы.

Пока он разговаривал со своими братьями, Голиаф, филистимский единоборец из Гефа, выступил из своих рядов и стал выкрикивать те слова, и Давид услышал это.

А ўсе ваяры ізраэльскія, убачыўшы гэтага чалавека, уцякалі з вачэй яго з вельмі вялікім страхам.

Увидев этого человека, израильтяне убегали от него в великом страхе.

І сказаў адзін з ізраэльцаў: «Ці бачыце вы чалавека гэтага, які выходзіць? Ён выходзіць, каб зневажаць Ізраэль. Дык чалавека, які б забіў яго, цар узнагародзіў бы вялікімі багаццямі, і дачку сваю даў бы яму за жонку, і дом бацькі яго вызваліў бы ад падатку ў Ізраэлі».

Один израильтянин сказал: "Видите этого человека? Он выходит и в который раз поносит Израиль. Большое богатство получил бы от царя Саула тот, кто убил бы этого человека. Саул выдал бы за него свою дочь и сделал бы семью отца его свободной в Израиле".

І спытаўся Давід у людзей, што стаялі з ім, кажучы: «Што дадуць чалавеку, які заб’е гэтага філістынца і здыме ганьбу з Ізраэля? Бо хто ён, гэты неабрэзаны філістынец, што так зняважыў войска Бога жывога?»

Давид спросил стоящих возле него людей: "Что сделают тому, кто убьёт этого филистимлянина и снимет позор с Израиля? Кто этот необрезанный филистимлянин, чтобы так поносить войско Бога живого?"

А людзі паўтарылі тыя самыя словы, кажучы: «Гэта і гэта дадуць таму чалавеку, які заб’е яго».

И они повторили сказанное ему и добавили: "Вот что будет сделано тому, кто убьёт его".

Калі пачуў Эліяб, старэйшы брат яго, як ён гаварыў аб гэтым з іншымі, загневаўся на Давіда і сказаў: «Чаго ты прыйшоў і каму пакінуў тых нешматлікіх авечак у пустыні? Я ведаю пыху тваю і ліхоту сэрца твайго, бо прыйшоў ты, каб паглядзець на вайну».

Елиав, старший брат Давида, услышав, что он разговаривает с солдатами, рассердился на него. Он спросил Давида: "Зачем ты пришёл сюда и на кого ты оставил немногих овец тех в пустыне? Я знаю твоё высокомерие и твоё злое сердце. Ты пришёл сюда только для того, чтобы посмотреть на сражение".

І Давід сказаў яму: «Што я зрабіў? Ці ж няможна пра гэта гаварыць?»

Давид сказал: "Что я сделал? Я не сделал ничего плохого. Я просто разговаривал!"

І адышоў трохі ад яго да іншага і зноў спытаў тое самае; і людзі адказалі яму, як раней.

И, повернувшись к другим людям, задал им тот же вопрос, и они отвечали ему как прежде.

Пачулі ж тыя словы, што гаварыў Давід, і пераказалі Саўлу. Калі Давіда прывялі да яго,

Сказанное Давидом было услышано и пересказано Саулу, и тот послал за ним.

ён сказаў яму: «Хай ніхто не падае духам дзеля яго; я, паслугач твой, пайду і буду ваяваць супраць гэтага філістынца».

И сказал Давид Саулу: "Пусть народ не падает духом из-за этого филистимлянина. Раб твой пойдёт и сразится с ним!"

І сказаў Саўл Давіду: «Не можаш ты ісці супраць гэтага філістынца і ваяваць супраць яго, бо ты юнак; а ён — ваяр з маладосці сваёй».

Саул ответил: "Ты не можешь выйти против этого филистимлянина и сразиться с ним. Ты всего лишь мальчик! А Голиаф — воин с ранних лет".

І сказаў Давід Саўлу: «Паслугач твой пасвіў статак бацькі свайго, і прыходзіў леў ці мядзведзь і хапаў барана са статка.

Но Давид сказал Саулу: "Я, раб твой, пас овец у отца своего, и когда приходил лев или медведь и уносил овцу из стада,

І я даганяў іх, і ўдараў, і вырываў з пашчаў іх; і яны выходзілі на мяне, і я хапаў іх за загрывак, і ўдараў, і забіваў іх.

то я гнался за ним, нападал на него и отнимал овцу из его пасти. И если он набрасывался на меня, я хватал его за гриву, дрался с ним и убивал.

Бо і льва, і мядзведзя забіваў паслугач твой; дык і гэты неабрэзаны філістынец як адзін з іх, бо ён асмеліўся ганьбіць войска Бога жывога!»

И льва, и медведя убивал раб твой! То же будет и с этим необрезанным филистимлянином, который насмехался над войском Бога живого.

І сказаў Давід: «Госпад, Які выратаваў мяне з кіпцюроў ільва і з кіпцюроў мядзведзя, Сам ухавае мяне і ад рук філістынца гэтага». Дык сказаў Саўл Давіду: «Ідзі, і хай Госпад будзе з табою».

Господь, Который спас меня ото льва и медведя, спасёт меня и от руки этого филистимлянина". Тогда Саул сказал Давиду: "Иди, и да будет с тобой Господь".

І апрануў Саўл Давіда ў адзенне сваё, і даў медны шлем яму на галаву, і апрануў яго ў панцыр.

Саул одел Давида в свои одежды, надел на него броню и на голову его возложил бронзовый шлем.

І, падперазаўшыся мечам яго паверх адзення, Давід пачаў спрабаваць, ці можа ён хадзіць, узброены, бо не быў яшчэ спрактыкаваны. І сказаў Давід Саўлу: «Не магу я так хадзіць, бо звычкі не маю». І скінуў Давід усё з сябе,

Давид опоясался мечом и попробовал пройтись. Но он не привык к такому тяжёлому вооружению. Он сказал Саулу: "Я не могу ходить в этом. Я не привык", и снял с себя всё это.

і ўзяў ён у руку сваю палку сваю; і выбраў сабе пяць гладкіх камянёў з ручая, і ўклаў іх у торбу пастухоўскую, якую выкарыстоўваў замест мяшочкаў для камянёў, і ўзяў прашчу ў руку, і накіраваўся да філістынца.

Давид взял в руку свой посох, нашёл в ручье пять гладких камней, положил их в пастушью сумку и с пращой в руке вышел навстречу филистимлянину.

А філістынец, ідучы, ішоў і набліжаўся да Давіда, і збраяносец яго перад ім.

Между тем филистимлянин медленно приближался к Давиду. Оруженосец Голиафа шёл впереди него, неся щит.

І, калі глянуў філістынец і ўбачыў Давіда, ён пагардзіў ім; бо быў ён яшчэ хлопец, руды і прыгожы абліччам.

Голиаф с презрением смотрел на Давида, потому что тот был очень молод, красив и полон здоровья.

І сказаў філістынец Давіду: «Ці ж я сабака, што ты ідзеш да мяне з кіем?» І пракляў філістынец Давіда сваімі багамі,

Он сказал Давиду: "Что ты идёшь на меня с палкой? Разве я собака?", и проклял Давида своими богами.

і сказаў ён Давіду: «Хадзі да мяне, а я аддам цела тваё птушкам паднебным і звярам зямным».

Затем Голиаф сказал Давиду: "Подойди сюда, и я отдам твоё тело птицам небесным и диким зверям!"

А Давід сказаў філістынцу: «Ты ідзеш на мяне з мечам, і дзідай, і шчытом; а я іду на цябе ў імя Госпада Магуццяў, Бога войскаў Ізраэля, Якога ты зневажаў.

Давид ответил филистимлянину: "Ты вышел против меня с мечом, копьём и щитом, а я иду против тебя во имя Господа Всемогущего, Бога войска израильского, над Которым ты смеялся.

Сёння аддасць цябе Госпад у рукі мае, і я заб’ю цябе, і адсяку табе галаву; і аддам труп твой і трупы лагера філістынцаў сёння птушкам паднебным і звярам зямным, каб ведала ўся зямля, што ёсць Бог у Ізраэля

Сегодня Господь предаст тебя в мои руки. Я убью тебя и сниму с тебя голову, и отдам трупы филистимлян на съедение птицам небесным и зверям земным. И узнает вся земля, что есть Бог в Израиле!

і каб ведала ўся гэтая грамада, што Госпад не мечам і дзідай ратуе: бо гэта вайна Госпада, і Ён выдасць вас у рукі нашы».

И узнают все люди, собравшиеся здесь, что не мечом и копьём спасает Господь. Это война Господа, и Он предаст вас в наши руки".

І калі філістынец устаў, і пайшоў, і наблізіўся да Давіда, Давід паспяшаўся і пабег на бой супраць філістынца.

Когда филистимлянин стал приближаться, чтобы сразиться с Давидом, Давид быстро побежал ему навстречу.

І ўсунуў ён руку сваю ў торбу, і выняў адзін камень, і пусціў яго прашчай; і ўдарыў ім філістынца ў лоб, і засеў той камень у лбе яго, і ён упаў тварам на зямлю.

Он достал камень из сумки и метнул его из пращи. Камень попал Голиафу прямо в лоб и вонзился в него, и филистимлянин упал лицом на землю.

І перамог Давід філістынца прашчай і каменем, і, паколькі меча не было ў руцэ Давіда,

Так Давид одолел филистимлянина пращой и камнем. Он поразил и убил его без меча.

падбег ён і стаў каля філістынца; і ўзяў меч яго, і выцягнуў яго з ножан яго, і забіў яго, і адсек галаву яго. А філістынцы, бачачы, што найдужэйшы з іх мёртвы, кінуліся ўцякаць.

Давид подбежал и стал над ним. Он взял меч филистимлянина, вынул его из ножен и этим мечом отсёк филистимлянину голову. Увидев, что их герой умер, филистимляне повернулись и побежали.

І ваяры Ізраэля і Юды падняліся, і закрычалі, і кінуліся ў пагоню за філістынцамі, і гналі іх аж да Гета і да брамы Акарона. І параненыя філістынцы ляжалі па дарозе ад Саарыма аж да Гета і да Акарона.

И поднялись народ израильский и иудейский, и с криками погнались за филистимлянами, и преследовали их до входа в долину и до самых ворот Аккарона. Вся Шааримская дорога была усыпана телами филистимлян, до Гефа и до Аккарона.

І, вяртаючыся пасля пагоні за філістынцамі, сыны Ізраэля абрабавалі лагер іх.

После погони израильтяне вернулись в лагерь филистимлян и разграбили его.

А Давід, узяўшы галаву філістынца, занёс яе ў Ерузалім; а зброю яго склаў у сваёй палатцы.

Давид взял голову филистимлянина и отнёс её в Иерусалим, а оружие его положил в свой шатёр.

У той жа час, калі Саўл убачыў Давіда, які выходзіць супраць філістынца, спытаў Абнэра, кіраўніка войска: «Абнэр, з якога роду паходзіць гэты юнак?» І сказаў Абнэр: «Жыве душа твая, валадару, не ведаю».

Когда Саул увидел Давида, выходившего против филистимлянина, он спросил у Авенира, начальника войска: "Авенир, чей сын этот юноша?" Авенир ответил: "Клянусь твоей жизнью, царь мой, я не знаю".

І сказаў цар: «Запытайся, чый ён сын, юнак гэты».

И сказал царь: "Тогда узнай, кто отец его".

І калі па забойстве філістынца Давід вярнуўся, несучы галаву філістынца ў руцэ, узяў яго Абнэр і прывёў да Саўла.

Когда Давид вернулся после поражения филистимлянина, Авенир взял его и привёл к Саулу, и голова Голиафа ещё была в руках Давида.

І спытаўся ў яго Саўл: «З якога ты роду, юнача?» І Давід адказаў: «Я сын паслугача твайго Ясэя з Бэтлехэма».

Саул спросил его: "Чей ты сын, юноша?" Давид ответил: "Я сын раба твоего, Иессея из Вифлеема".

« 16 глава 18 глава »