1 Цароў 1 глава

Першая кніга Цароў
Пераклад Чарняўскага 2017 → Синода́льный перево́д

 
 

І цар Давід састарэўся і меў вельмі шмат гадоў; і не мог ён сагрэцца, хоць накрывалі яго коўдрамі.
 
Когда́ царь Дави́д соста́рился, вошёл в прекло́нные лета́, то покрыва́ли его́ оде́ждами, но не мог он согре́ться.

І сказалі паслугачы яго: «Трэба знайсці гаспадару нашаму, цару, маладую дзяўчыну, і хай яна стане перад царом, і клапоціцца аб ім, і хай спіць на яго грудзях, і грэе гаспадара нашага, цара».
 
И сказа́ли ему́ слу́ги его́: пусть пои́щут для господи́на на́шего, царя́, молоду́ю деви́цу, чтоб она́ предстоя́ла царю́ и ходи́ла за ним и лежа́ла с ним, — и бу́дет тепло́ господи́ну на́шему, царю́.

І шукалі прыгожую маладую дзяўчыну па ўсёй зямлі Ізраэльскай, і знайшлі Абісаг, сунаміцянку, і прывялі яе да цара.
 
И иска́ли краси́вой деви́цы во всех преде́лах Изра́ильских, и нашли́ Ависа́гу Сунамитя́нку, и привели́ её к царю́.

Дзяўчына ж была вельмі прыгожая; і яна апекавалася над царом і паслугавала яму, але цар не дакрануўся да яе.
 
Деви́ца была́ о́чень краси́ва, и ходи́ла она́ за царём и прислу́живала ему́; но царь не позна́л её.

А Адонія, сын Хагіт, узганарыўся і казаў: «Я буду цараваць!» І займеў ён сабе калясніцу, і коннікаў, і пяцьдзесят чалавек, што беглі перад ім.
 
Адо́ния, сын Агги́фы, возгорди́вшись, говори́л: я бу́ду царём. И завёл себе́ колесни́цы и вса́дников и пятьдеся́т челове́к скорохо́дов.

І бацька яго ніколі з ім не сварыўся, кажучы: «Нашто ты гэта зрабіў?» А быў ён і сам вельмі прыгожы, другі сын па Абсаломе.
 
Оте́ц же никогда́ не стесня́л его́ вопро́сом: для чего́ ты э́то де́лаешь? Он же был о́чень краси́в и роди́лся ему́ по́сле Авессало́ма.

Ён дамовіўся з Ёабам, сынам Сэруі, і з Абіятарам, святаром, якія дапамагалі Адоніі.
 
И сове́товался он с Иоа́вом, сы́ном Сару́иным, и с Авиафа́ром свяще́нником, и они́ помога́ли Адо́нии.

Але Садок, святар, і Баная, сын Ёяды, і Натан, прарок, і Сямэй, і Рэй, і моцнае войска Давіда не былі на баку Адоніі.
 
Но свяще́нник Садо́к и Ване́я, сын Иода́ев, и проро́к Нафа́н, и Семе́й, и Ри́сий, и си́льные Дави́довы не́ бы́ли на стороне́ Адо́нии.

Так, Адонія, забіўшы авечак, і цялят, і тлустую жывёлу каля каменя Загэлет, які быў блізка каля крыніцы Рагель, запрасіў усіх братоў сваіх, сыноў цара, і ўсіх людзей юдэйскіх, паслугачоў цара;
 
И заколо́л Адо́ния ове́ц и воло́в и тельцо́в у ка́мня Зохеле́т, что у исто́чника Роге́ль, и пригласи́л всех бра́тьев свои́х, сынове́й царя́, со все́ми Иудея́нами, служи́вшими у царя́.

а прарока Натана, і Банаю, і ўсіх ваяроў, і свайго брата Саламона не запрасіў.
 
Проро́ка же Нафа́на и Ване́ю, и тех си́льных, и Соломо́на, бра́та своего́, не пригласи́л.

Дык сказаў Натан Бэтсэбе, маці Саламона: «Ці ты не чула, што царуе Адонія, сын Хагіт, і што гаспадар наш Давід гэтага не ведае?
 
Тогда́ Нафа́н сказа́л Вирса́вии, ма́тери Соломо́на, говоря́: слы́шала ли ты, что Адо́ния, сын Агги́фин, сде́лался царём, а господи́н наш Дави́д не зна́ет о том?

Дык хачу табе параіць, каб захавала ты жыццё сваё і сына свайго Саламона.
 
Тепе́рь, вот, я сове́тую тебе́: спаса́й жизнь твою́ и жизнь сы́на твоего́ Соломо́на.

І ідзі, і ўвайдзі да цара Давіда, і скажы яму: “Гаспадару мой, цар, ці не прысягнуў ты мне, паслугачцы тваёй, кажучы: “Саламон, сын твой, будзе па мне цараваць, і ён будзе сядзець на маім пасадзе?” Дык чаму царуе Адонія?”
 
Иди́ и войди́ к царю́ Дави́ду и скажи́ ему́: не кля́лся ли ты, господи́н мой, царь, рабе́ твое́й, говоря́: «сын твой Соломо́н бу́дет царём по́сле меня́ и он ся́дет на престо́ле моём»? Почему́ же воцари́лся Адо́ния?

І калі ты яшчэ будзеш размаўляць там з царом, за табою прыйду я і падтрымаю словы твае».
 
И вот, когда́ ты ещё бу́дешь говори́ть там с царём, войду́ и я вслед за тобо́ю и допо́лню слова́ твои́.

Тады Бэтсэба ўвайшла да цара ў спальню; цар жа быў надта стары, і сунаміцянка Абісаг паслугавала яму.
 
Вирса́вия пошла́ к царю́ в спа́льню; царь был о́чень стар, и Ависа́га Сунамитя́нка прислу́живала царю́;

І ўкленчыла Бэтсэба, і пакланілася цару; а цар звярнуўся да яе: «Чаго ты хочаш сабе?»
 
и наклони́лась Вирса́вия и поклони́лась царю́; и сказа́л царь: что тебе́?

Яна адказала яму: «Гаспадару мой, ты прысягнуў Госпадам, Богам тваім, паслугачцы тваёй: “Саламон, сын твой, будзе цараваць пасля мяне і ён будзе сядзець на пасадзе маім”,
 
Она́ сказа́ла ему́: господи́н мой, царь! ты кля́лся рабе́ твое́й Го́сподом, Бо́гом твои́м: «сын твой Соломо́н бу́дет ца́рствовать по́сле меня́, и он ся́дет на престо́ле моём».

а вось цяпер Адонія царуе, калі ты, гаспадар мой, цар, не ведаеш пра гэта.
 
А тепе́рь, вот, Адо́ния воцари́лся, и ты, господи́н мой, царь, не зна́ешь о том.

Забіў ён валоў, і ўсю тлустую жывёлу, і мноства авечак, і запрасіў усіх сыноў цара, таксама Абіятара, святара, і Ёаба, кіраўніка войска; а Саламона, паслугача твайго, не паклікаў.
 
И заколо́л он мно́жество воло́в, тельцо́в и ове́ц, и пригласи́л всех сынове́й ца́рских и свяще́нника Авиафа́ра, и военача́льника Иоа́ва; Соломо́на же, раба́ твоего́, не пригласи́л.

Але ты, гаспадару мой, — цар, на цябе звернуты вочы ўсяго Ізраэля, каб ты яму аб’явіў, хто па табе, гаспадар мой, цар, павінен сядзець на тваім пасадзе!
 
Но ты, господи́н мой, — царь, и глаза́ всех Израильтя́н устремлены́ на тебя́, что́бы ты объяви́л им, кто ся́дет на престо́ле господи́на моего́, царя́, по́сле него́;

Інакш, калі ты, гаспадар мой, цар, заснеш з бацькамі сваімі, на мяне і на сына майго Саламона спадзе абвінавачванне».
 
ина́че, когда́ господи́н мой, царь, почи́ет с отца́ми свои́ми, падёт обвине́ние на меня́ и на сы́на моего́ Соломо́на.

Калі яна яшчэ гаварыла з царом, прыйшоў і прарок Натан.
 
Когда́ она́ ещё говори́ла с царём, пришёл и проро́к Нафа́н.

І паведамілі аб гэтым цару, кажучы: «Вось, Натан, прарок». І калі ўвайшоў ён перад аблічча цара, і пакланіўся яму нізка да зямлі,
 
И сказа́ли царю́, говоря́: вот Нафа́н проро́к. И вошёл он к царю́ и поклони́лся царю́ лицо́м до земли́.

сказаў Натан: «Гаспадару мой, цар, ці ты сказаў: “Адонія хай царуе пасля мяне, і хай ён сядзе на пасад мой?”
 
И сказа́л Нафа́н: господи́н мой, царь! сказа́л ли ты: «Адо́ния бу́дет ца́рствовать по́сле меня́ и он ся́дет на престо́ле моём»?

Таму што сёння ён пайшоў і забіў у ахвяру валоў, і тлустую жывёлу, і мноства авечак, і запрасіў усіх сыноў царскіх, і начальнікаў войска, і святара Абіятара, і яны разам з ім ядуць, і п’юць, і гамоняць: “Хай жыве цар Адонія!”
 
Потому́ что он ны́не сошёл и заколо́л мно́жество воло́в, тельцо́в и ове́ц, и пригласи́л всех сынове́й ца́рских и военача́льников и свяще́нника Авиафа́ра, и вот, они́ едя́т и пьют у него́ и говоря́т: «да живёт царь Адо́ния!»

А мяне, твайго паслугача, і святара Садока, і Банаю, сына Ёяды, і Саламона, паслугача твайго, ён не запрасіў.
 
А меня́, раба́ твоего́, и свяще́нника Садо́ка, и Ване́ю, сы́на Иода́ева, и Соломо́на, раба́ твоего́, не пригласи́л.

Ці не сталася гэта па волі гаспадара майго, цара, і чаму ты не аб’явіў мне, слузе твайму, хто будзе сядзець на пасадзе гаспадара майго, цара, пасля яго?»
 
Не ста́лось ли э́то по во́ле господи́на моего́, царя́, и для чего́ ты не откры́л рабу́ твоему́, кто ся́дет на престо́ле господи́на моего́, царя́, по́сле него́?

І ў адказ сказаў цар Давід: «Паклічце да мяне Бэтсэбу». Калі ўвайшла яна да цара і стала перад ім,
 
И отвеча́л царь Дави́д и сказа́л: позови́те ко мне Вирса́вию. И вошла́ она́ и ста́ла пред царём.

пакляўся цар і сказаў: «Жыве Госпад, Які выратаваў душу маю з усялякае бяды, бо,
 
И кля́лся царь и сказа́л: жив Госпо́дь, избавля́вший ду́шу мою́ от вся́кой беды́!

як я пакляўся табе Госпадам, Богам Ізраэля, кажучы: “Саламон, сын твой, будзе цараваць пасля мяне, і ён сядзе на мой пасад замест мяне”, — так сёння і зраблю».
 
Как я кля́лся тебе́ Го́сподом, Бо́гом Изра́илевым, говоря́, что Соломо́н, сын твой, бу́дет ца́рствовать по́сле меня́ и он ся́дет на престо́ле моём вме́сто меня́, так я и сде́лаю э́то сего́дня.

І Бэтсэба, упаўшы тварам на зямлю, пакланілася цару і сказала: «Няхай жыве, гаспадар мой, цар Давід, вечна!»
 
И наклони́лась Вирса́вия лицо́м до земли́, и поклони́лась царю́, и сказа́ла: да живёт господи́н мой, царь Дави́д, вове́ки!

І загадаў цар Давід: «Паклічце да мяне Садока, святара, і Натана, прарока, і Банаю, сына Ёяды». Калі яны з’явіліся перад царом,
 
И сказа́л царь Дави́д: позови́те ко мне свяще́нника Садо́ка и проро́ка Нафа́на и Ване́ю, сы́на Иода́ева. И вошли́ они́ к царю́.

сказаў ён ім: «Вазьміце з сабою паслугачоў гаспадара вашага і пасадзіце Саламона, сына майго, на мула майго, і вядзіце яго ў Гіхон,
 
И сказа́л им царь: возьми́те с собо́ю слуг господи́на ва́шего и посади́те Соломо́на, сы́на моего́, на му́ла моего́, и сведи́те его́ к Гио́ну,

і хай там святар Садок і прарок Натан намасцяць яго на цара Ізраэля, і затрубіце ў рог, і абвясціце: “Хай жыве цар Саламон!”
 
и да пома́жет его́ там Садо́к свяще́нник и Нафа́н проро́к в царя́ над Изра́илем, и затруби́те трубо́ю и возгласи́те: «да живёт царь Соломо́н!»

І пойдзеце за ім, і прыйдзе ён, і сядзе на пасад мой, і будзе цараваць замест мяне; і я загадаю яму, каб быў ён валадаром над Ізраэлем і над Юдэяй».
 
Пото́м проводи́те его́ наза́д, и он придёт и ся́дет на престо́ле моём; он бу́дет ца́рствовать вме́сто меня́; ему́ завеща́л я быть вождём Изра́иля и Иу́ды.

І ў адказ Баная, сын Ёяды, сказаў цару: «Амін, хай скажа гэтак Госпад, Бог гаспадара майго, цара!
 
И отвеча́л Ване́я, сын Иода́ев, царю́ и сказа́л: ами́нь, — да ска́жет так Госпо́дь, Бог господи́на моего́, царя́!

Як быў Госпад з гаспадаром маім царом, так няхай будзе Ён з Саламонам і хай узвялічыць пасад яго больш за пасад гаспадара майго, цара Давіда!»
 
Как был Госпо́дь, Бог, с господи́ном мои́м, царём, так да бу́дет Он с Соломо́ном и да возвели́чит престо́л его́ бо́лее престо́ла господи́на моего́, царя́ Дави́да!

І пайшоў Садок, святар, і Натан, прарок, і Баная, сын Ёяды, і херэты, і фелеты, і пасадзілі Саламона на мула цара Давіда і прывязлі яго ў Гіхон.
 
И пошли́ Садо́к свяще́нник и Нафа́н проро́к и Ване́я, сын Иода́я, и Хелефе́и и Фелефе́и, и посади́ли Соломо́на на му́ла царя́ Дави́да, и повели́ его́ к Гио́ну.

Там святар Садок узяў рог алею са скініі, і памазаў Саламона; і затрубіў у рог, і закрычаў увесь народ: «Хай жыве цар Саламон!»
 
И взял Садо́к свяще́нник рог с еле́ем из ски́нии и пома́зал Соломо́на. И затруби́ли трубо́ю, и весь наро́д восклица́л: да живёт царь Соломо́н!

І увесь народ праводзіў Саламона, і граў народ на флейтах, і радаваўся вялікай радасцю, і зямля шумела ад іх гомана.
 
И весь наро́д провожа́л Соломо́на, и игра́л наро́д на свире́лях, и весьма́ ра́довался, так что земля́ расседа́лась от кри́ков его́.

І пачуў Адонія і ўсе запрошаныя ім; і ўжо застолле было скончана. Але і Ёаб, пачуўшы гук трубы, сказаў: «Што гэта за гоман узрушанага горада?»
 
И услы́шал Адо́ния и все приглашённые им, как то́лько переста́ли есть; а Иоа́в, услы́шав звук трубы́, сказа́л: отчего́ э́тот шум волну́ющегося го́рода?

Калі ён яшчэ гаварыў, прыйшоў Ёнатан, сын Абіятара, святара; сказаў яму Адонія: «Увайдзі, бо ты чалавек дастойны і добрае нам абвяшчаеш».
 
Ещё он говори́л, как пришёл Ионафа́н, сын свяще́нника Авиафа́ра. И сказа́л Адо́ния: войди́; ты — че́стный челове́к и несёшь до́брую весть.

І Ёнатан сказаў Адоніі: «Зусім не! Бо гаспадар наш, цар Давід, абвясціў царом Саламона,
 
И отвеча́л Ионафа́н и сказа́л Адо́нии: да, господи́н наш, царь Дави́д, поста́вил Соломо́на царём;

і паслаў з ім Садока, святара, і Натана, прарока, і Банаю, сына Ёяды, і херэтаў, і фелетаў; і яны пасадзілі Саламона на мула цара,
 
и посла́л царь с ним Садо́ка свяще́нника и Нафа́на проро́ка, и Ване́ю, сы́на Иода́я, и Хелефе́ев и Фелефе́ев, и они́ посади́ли его́ на му́ла ца́рского;

і святар Садок і прарок Натан намасцілі яго на цара ў Гіхоне. І адтуль выйшлі яны з радасцю, і горад загаманіў; гэта той гоман, які вы чуеце.
 
и пома́зали его́ Садо́к свяще́нник и Нафа́н проро́к в царя́ в Гио́не, и отту́да отпра́вились с ра́достью, и пришёл в движе́ние го́род. Вот отчего́ шум, кото́рый вы слы́шите.

Але і Саламон сядзеў на пасадзе царскім,
 
И Соломо́н уже́ сел на ца́рском престо́ле.

і царскія паслугачы папрыходзілі дабраславіць гаспадара нашага, цара Давіда, кажучы: “Хай Бог праславіць імя Саламона па-над тваім імем, і ўзвялічыць пасад яго па-над тваім пасадам”. І цар пакланіўся на ложку сваім.
 
И слу́ги царя́ приходи́ли поздра́вить господи́на на́шего, царя́ Дави́да, говоря́: «Бог твой да просла́вит и́мя Соломо́на бо́лее твоего́ и́мени и да возвели́чит престо́л его́ бо́лее твоего́ престо́ла». И поклони́лся царь на ло́же своём,

І, апроч таго, сказаў ён так: “Дабраславёны Госпад, Бог Ізраэля, Які даў сёння вачам маім бачыць таго, хто сядзіць на пасадзе маім”».
 
и сказа́л царь так: «благослове́н Госпо́дь, Бог Изра́илев, Кото́рый сего́дня дал сидя́щего на престо́ле моём, и о́чи мои́ ви́дят э́то!»

Такім чынам, спалохаліся і паўскаквалі ўсе, запрошаныя Адоніем, і кожны з іх пайшоў сваёй дарогаю.
 
Тогда́ испуга́лись и вста́ли все приглашённые, кото́рые бы́ли у Адо́нии, и пошли́ ка́ждый свое́ю доро́гою.

А Адонія, баючыся Саламона, устаў і пайшоў, і ўхапіўся за рогі ахвярніка.
 
Адо́ния же, боя́сь Соломо́на, встал и пошёл и ухвати́лся за ро́ги же́ртвенника.

І паведамілі пра гэта Саламону, кажучы: «Вось, Адонія, баючыся цара Саламона, ухапіўся за рогі ахвярніка, кажучы: “Хай сёння прысягне мне цар Саламон, што не заб’е паслугача свайго мечам”».
 
И донесли́ Соломо́ну, говоря́: вот, Адо́ния бои́тся царя́ Соломо́на, и вот, он де́ржится за ро́ги же́ртвенника, говоря́: «пусть поклянётся мне тепе́рь царь Соломо́н, что он не умертви́т раба́ своего́ мечо́м».

І Саламон сказаў: «Калі ён будзе чалавекам добрым, не ўпадзе на зямлю ніводны волас яго; але калі выявіцца ў ім ліха, то памрэ».
 
И сказа́л Соломо́н: е́сли он бу́дет челове́ком че́стным, то ни оди́н воло́с его́ не упадёт на зе́млю; е́сли же найдётся в нём лука́вство, то умрёт.

І паслаў за ім Саламон, і адвялі яго ад ахвярніка, і ён увайшоў і пакланіўся цару Саламону; і Саламон сказаў яму: «Ідзі дамоў».
 
И посла́л царь Соломо́н, и привели́ его́ от же́ртвенника. И он пришёл и поклони́лся царю́ Соломо́ну; и сказа́л ему́ Соломо́н: иди́ в дом свой.



2007–2024. Зроблена з любоўю для тых, што любяць і шукаюць Бога. Калі ў вас ёсць пытанні ці пажаданні, то пішыце нам: bible-man@mail.ru.