1 Царств 17 глава

Первая книга Царств
Синодальный перевод → Пераклад Яна Станкевіча

Филистимляне собрали войска свои для войны и собрались в Сокхофе, что в Иудее, и расположились станом между Сокхофом и Азеком в Ефес-Даммиме.

І зьберлі Пілішчане войскі свае на вайну, і зьберліся ў Соко, каторы ў Юдэі, і разьлягліся табарам памеж Сока і Азэку ў Ефес-Даміме.

А Саул и Израильтяне собрались и расположились станом в долине дуба и приготовились к войне против Филистимлян.

Саўла ж а мужы Ізраельскія зьберліся, і разьлягліся табарам у даліне ля дуба, і прыгатаваліся да вайны наўпярэймы Пілішчанам.

И стали Филистимляне на горе с одной стороны, и Израильтяне на горе с другой стороны, а между ними была долина.

І стаялі Пілішчане на гары з аднаго боку, а Ізраелцы на гары з другога боку, а даліна памеж іх.

И выступил из стана Филистимского единоборец, по имени Голиаф, из Гефа; ростом он — шести локтей и пяди.

І вышаў із табараў Пілісцкіх дужэль, імям Ґоляф, з Ґафу; ростам ён — шэсьць локцяў і пядзя.

Медный шлем на голове его; и одет он был в чешуйчатую броню, и вес брони его — пять тысяч сиклей меди;

І шолам мядзяны на галаве ў яго; і адзеўшыся ён быў у колцавы панцыр, і вага панцыра ягонага — пяць тысячаў сыкляў медзі.

медные наколенники на ногах его, и медный щит за плечами его;

І мядзяныя повязкі на нагах у яго, і мядзяная дзіда на мяжыкрылах ягоных.

и древко копья его, как навой у ткачей; а самое копьё его в шестьсот сиклей железа, и пред ним шёл оруженосец.

І дзяржаньне дзіды ягонае, як навой у ткачоў; а лязо дзіды ягонае шасьцьсот сыкляў зялеза. І шчытаноша йшоў перад ім.

И стал он и кричал к полкам Израильским, говоря им: зачем вышли вы воевать? Не Филистимлянин ли я, а вы рабы Сауловы? Выберите у себя человека, и пусть сойдёт ко мне;

І стаў, і крычэў да радоў Ізраельскіх, і сказаў ім: «Нашто вышлі вы ваяваць? Ці не Пілішчанін я, а вы ня слугі Саўлавы? Абярыце сабе чалавека, і хай зыйдзе да мяне.

если он может сразиться со мною и убьёт меня, то мы будем вашими рабами; если же я одолею его и убью его, то вы будете нашими рабами и будете служить нам.

Калі ён зможа біцца з імною й заб’ець мяне, то мы будзем слугамі вашымі; калі ж я здолею яго й заб’ю яго, то вы будзеце слугамі нашымі, і будзеце служыць нам».

И сказал Филистимлянин: сегодня я посрамлю полки Израильские; дайте мне человека, и мы сразимся вдвоём.

І сказаў Пілішчанін: «Я паганбіў рады Ізраельскія сядні; дайце імне чалавека, і мы будзем біцца ў двубою».

И услышали Саул и все Израильтяне эти слова Филистимлянина, и очень испугались и ужаснулись.

І пачулі Саўла а ўвесь Ізраель гэтыя словы Пілішчаніна, і спалохаліся а вельмі баяліся.

Давид же был сын Ефрафянина из Вифлеема Иудина, по имени Иессея, у которого было восемь сыновей. Этот человек во дни Саула достиг старости и был старший между мужами.

Давід жа — сын Ефрафяніна таго з Бэтлеему Юдзінага, і імя ягонае Есэ, у каторага было восьмі сыноў. І муж гэты за дзён Саўлавых быў старшы меж людзёў.

Три старших сына Иессеевы пошли с Саулом на войну; имена трёх сыновей его, пошедших на войну: старший — Елиав, второй за ним — Аминадав, и третий — Самма;

І пайшлі тры старшыя сыны Есавы, пайшлі за Саўлам на вайну; імёны трох сыноў тых, што пайшлі на вайну: старшы Еляў, другі за ім — Авінадаў, а трэйці — Шама.

Давид же был меньший. Трое старших пошли с Саулом,

Давід жа быў найменшы. А тры старшыя пайшлі за Саўлам;

а Давид возвратился от Саула, чтобы пасти овец отца своего в Вифлееме.

А Давід пайшоў і зьвярнуўся ад Саўлы, пасьціць авечкі айца свайго ў Бэтлееме.

И выступал Филистимлянин тот утром и вечером и выставлял себя сорок дней.

І дабліжаўся Пілішчанін тый нараніцы і ўвечары, і выстаўляў сябе сорак дзён.

И сказал Иессей Давиду, сыну своему: возьми для братьев своих ефу сушёных зёрен и десять этих хлебов и отнеси поскорее в стан к твоим братьям;

І сказаў Есэ Давіду, сыну свайму: «Вазьмі ж братом сваім ефу сушаных зярнят а дзесяць гэтых букаткаў хлеба і пабяжы да табару да братоў сваіх;

а эти десять сыров отнеси тысяченачальнику и наведайся о здоровье братьев и узнай о нуждах их.

А гэтыя дзесяць сыраў занясі тысячніку, і даведайся ў братоў сваіх, як яны маюцца, і знакі іхныя возьмеш».

Саул и они и все Израильтяне находились в долине дуба и готовились к сражению с Филистимлянами.

Саўла ж а яны а ўсі мужы Ізраельскія былі ў даліне дуба і ваявалі зь Пілішчанмі.

И встал Давид рано утром, и поручил овец сторожу, и, взяв ношу, пошёл, как приказал ему Иессей, и пришёл к обозу, когда войско выведено было в строй и с криком готовилось к сражению.

І ўстаў Давід рана нараніцы, і паручыў авечкі вартаўніку, і падняўся, і пайшоў, як расказаў яму Есэ, і прышоў на месца цялежак. А войска вышла ў баявыя рады і крычэла да бітвы.

И расположили Израильтяне и Филистимляне строй против строя.

І зладзілі Ізраелцы й Пілішчане лады, лад супроці ладу.

Давид оставил свою ношу обозному сторожу и побежал в ряды и, придя, спросил братьев своих о здоровье.

І ськінуў Давід свае рэчы ізь сябе на руку вартаўніку рэчаў, і пабег да ладу, і прышоў, і папытаўся ў братоў сваіх, як маюцца.

И вот, когда он разговаривал с ними, единоборец, по имени Голиаф, Филистимлянин из Гефа, выступает из рядов Филистимских и говорит те слова, и Давид услышал их.

І як ён гукаў ізь імі, і вось, аднадолец наймя Голяф, Пілішчанін із Ґафу, узышоў з ладу Пілісцкага, і гукаў падобна да тых словаў, і Давід пачуў.

И все Израильтяне, увидев этого человека, убегали от него и весьма боялись.

І ўсі Ізраелцы, абачыўшы гэтага чалавека, уцяклі ад яго, і надта баяліся.

И говорили Израильтяне: видите этого выступающего человека? Он выступает, чтобы поносить Израиля. Если бы кто убил его, одарил бы того царь великим богатством, и дочь свою выдал бы за него, и дом отца его сделал бы свободным в Израиле.

І сказалі Ізраелцы: «Бачыце гэтага чалавека, што ўзышоў? Бо ганьбіць Ізраеля ён узышоў. І будзе, што мужа, каторы заб’ець яго, забагаціць кароль вялікім багацьцям, і дачку сваю выдасьць за яго, і дом айца ягонага зробе вольным у Ізраелю».

И сказал Давид людям, стоящим с ним: что сделают тому, кто убьёт этого Филистимлянина и снимет поношение с Израиля? ибо кто этот необрезанный Филистимлянин, что так поносит воинство Бога живого?

І сказаў Давід людзём, што стаялі зь ім, кажучы: «Што зробяць таму, хто заб’ець гэтага Пілішчаніна й здыйме ганьбу з Ізраеля? бо хто Пілішчанін неабрэзаны гэты, што ганьбе лад Бога жывога?»

И сказал ему народ те же слова, говоря: вот что сделано будет тому человеку, который убьёт его.

І сказаў яму люд подле тога слова, кажучы: «Во, што зробяць таму чалавеку, каторы заб’ець яго».

И услышал Елиав, старший брат Давида, что говорил он с людьми, и рассердился Елиав на Давида и сказал: зачем ты сюда пришёл и на кого оставил немногих овец тех в пустыне? Я знаю высокомерие твоё и дурное сердце твоё, ты пришёл посмотреть на сражение.

І пачуў Еляў, старшы брат Давідаў, як гукаў ён ізь людзьмі, і зазлаваўся Еляў на Давіда, і сказаў: «Чаго ты зышоў сюды, і на каго пакінуў гэную крыху авец на пустыні? Я ведаю благія замеры твае й злосьць сэрца твайго; бо ты зышоў, каб паглядзець на бітву».

И сказал Давид: что же я сделал? не слова ли это?

І сказаў Давід: «Што ж я зрабіў цяпер? Ці ня словы гэта?»

И отворотился от него к другому и говорил те же слова, и отвечал ему народ по-прежнему.

І адвярнуўся ад яго насупроці другога, і сказаў подле слова гэтага, і адказаў яму люд словам, як уперад.

И услышали слова, которые говорил Давид, и пересказали Саулу, и тот призвал его.

І пачулі словы, каторыя гукаў Давід, і сказалі Саўлу, і тый узяў яго.

И сказал Давид Саулу: пусть никто не падает духом из-за него; раб твой пойдёт и сразится с этим Филистимлянином.

І сказаў Давід Саўлу: «Няхай не лякаецца нічые сэрца з прычыны яго: слуга твой пойдзе й будде біцца з гэтым Пілішчанінам».

И сказал Саул Давиду: не можешь ты идти против этого Филистимлянина, чтобы сразиться с ним, ибо ты ещё юноша, а он воин от юности своей.

І сказаў Саўла Давіду: «Ня можаш ты йсьці да гэтага Пілішчаніна, каб біцца зь ім, бо ты маладзёнак, а ён воін із маленства свайго».

И сказал Давид Саулу: раб твой пас овец у отца своего, и когда, бывало, приходил лев или медведь и уносил овцу из стада,

І сказаў Давід Саўлу: «Пастухом авец быў слуга твой у вайца свайго, і як, бывала, прыходзіў леў альбо мядзьведзь і хапаў казянё із стады,

то я гнался за ним и нападал на него и отнимал из пасти его; а если он бросался на меня, то я брал его за космы и поражал его и умерщвлял его;

То я выходзіў за ім, і біў яго, і ратаваў зь ляпы ягонае; а калі ён кідаўся на мяне, то я хапаў яго за бараду, і біў яго, і забіваў яго.

и льва и медведя убивал раб твой, и с этим Филистимлянином необрезанным будет то же, что с ними, потому что так поносит воинство Бога живого.

І лява, і медзьвядзя біваў слуга твой, і будзе гэты Пілішчанін неабрэзаны, як кажны ізь іх, бо ён ганьбе лады Бога жывога».

И сказал Давид: Господь, Который избавлял меня от льва и медведя, избавит меня и от руки этого Филистимлянина. И сказал Саул Давиду: иди, и да будет Господь с тобою.

І сказаў Давід: «СПАДАР, Каторы выбаўляў мяне ад лапы лява і ад лапы медзьвядзя, выбаве мяне й ад рукі гэтага Пілішчаніна». І сказаў Саўла Давіду: «Ідзі, і хай будзе СПАДАР із табою».

И одел Саул Давида в свои одежды, и возложил на голову его медный шлем, и надел на него броню.

І адзеў Саўла Давіда ў свае адзецьці, і ўзлажыў мядзяны шолам на галаву ягоную, і надзеў на яго панцыр.

И опоясался Давид мечом его сверх одежды и начал ходить, ибо не привык к такому вооружению; потом сказал Давид Саулу: я не могу ходить в этом, я не привык. И снял Давид всё это с себя.

І паперазаўся Давід мячом ягоным па адзецьцю, і хацеў хадзіць, бо ён яшчэ не прабаваў. І сказаў Давід Саўлу: «,Я не магу хадзіць у гэтым, я ня прывыкшы». І ськінуў іх Давід ізь сябе.

И взял посох свой в руку свою, и выбрал себе пять гладких камней из ручья, и положил их в пастушескую сумку, которая была с ним; и с сумкою и с пращею в руке своей выступил против Филистимлянина.

І ўзяў кій свой у руку сваю, і выбраў сабе пяць гладкіх каменчыкаў з ручая, і палажыў іх у пастускі капшук, што быў зь ім; і хатуль, і пушчала ў руццэ ў яго, і дабліжыўся да Пілішчаніна.

Выступил и Филистимлянин, идя и приближаясь к Давиду, и оруженосец шёл впереди его.

І крануўся Пілішчанін, ідучы а бліжачыся да Давіда, і чалавек нёс шчыт сьпераду яго.

И взглянул Филистимлянин и, увидев Давида, с презрением посмотрел на него, ибо он был молод, белокур и красив лицом.

І прыгледзеўся Пілішчанін, і абачыўшы Давіда, пагрэбаваў ім, бо ён быў малец, і румены, з пазорным відам.

И сказал Филистимлянин Давиду: что ты идёшь на меня с палкою? разве я собака? И проклял Филистимлянин Давида своими богами.

І сказаў Пілішчанін Давіду: «Ці сабака я, што ты прышоў на мяне зь кіям?» І праклінаў Пілішчанін Давіда сваімі багамі.

И сказал Филистимлянин Давиду: подойди ко мне, и я отдам тело твоё птицам небесным и зверям полевым.

І сказаў Пілішчанін Давіду: «Падыйдзі да мяне, і я аддам цела твае птуству нябёснаму і жывёле палявой».

А Давид отвечал Филистимлянину: ты идёшь против меня с мечом и копьём и щитом, а я иду против тебя во имя Господа Саваофа, Бога воинств Израильских, которые ты поносил;

А Давід сказаў Пілішчаніну: «Ты прышоў на мяне зь мячом а зь дзідаю а шчытом, я ж прышоў на цябе ў імя СПАДАРА войскаў, Бога ладоў Ізраельскіх, каторыя ты ганьбіў.

ныне предаст тебя Господь в руку мою, и я убью тебя, и сниму с тебя голову твою, и отдам трупы войска Филистимского птицам небесным и зверям земным, и узнает вся земля, что есть Бог в Израиле;

Сядні аддасьць цябе СПАДАР у руку маю, і я заб’ю цябе, і здыйму зь цябе галаву тваю, і аддам труп войска Пілісцкага птуству нябёснаму і зьверу земнаму, і пазнае ўся зямля, што ё Бог у Ізраелю.

и узнает весь этот сонм, что не мечом и копьём спасает Господь, ибо это война Господа, и Он предаст вас в руки наши.

І пазнае ўся гэта грамада, што не мячом а дзідаю выбаўляе СПАДАР, бо СПАДАРОВА вайна, і Ён аддасьць вас у рукі нашы».

Когда Филистимлянин поднялся и стал подходить и приближаться навстречу Давиду, Давид поспешно побежал к строю навстречу Филистимлянину.

І сталася, як паўстаў Пілішчанін, і йшоў, і бліжыўся наўпярэймы Давіду, то пабарзьдзіў Давід і пабег да ладу наўпярэймы Пілішчаніну.

И опустил Давид руку свою в сумку и взял оттуда камень, и бросил из пращи и поразил Филистимлянина в лоб, так что камень вонзился в лоб его, и он упал лицом на землю.

І засунуў Давід руку сваю ў капшук, і ўзяў стуль камень, і пусьціў пушчалам, і выцяў Пілішчаніна ў лоб, ажно камень унізаўся ў лоб ягоны, і ён паваліўся відам на зямлю.

Так одолел Давид Филистимлянина пращею и камнем, и поразил Филистимлянина и убил его; меча же не было в руках Давида.

Дык Давід быў дужшы за Пілішчаніна пушчалам а каменям, і выцяў Пілішчаніна, і забіў яго, мяча ж ня было ў руццэ ў Давіда.

Тогда Давид подбежал и, наступив на Филистимлянина, взял меч его и вынул его из ножен, ударил его и отсёк им голову его; Филистимляне, увидев, что силач их умер, побежали.

Тады Давід падбег і стаў на Пілішчаніна, узяў меч ягоны, і агаліў, і забіў яго, і адцяў ім галаву ягоную; і абачылі Пілішчане, што памер асілак іхны, і ўцякалі.

И поднялись мужи Израильские и Иудейские, и воскликнули и гнали Филистимлян до входа в долину и до ворот Аккарона. И падали поражаемые Филистимляне по дороге Шааримской до Гефа и до Аккарона.

І ўсталі мужы Ізраельскія а Юды, і крычэлі, і гналі Пілішчан, аж пакуль ты ўходзіш у даліну й аж да брамы Екрону. І падалі цятыя Пілішчане па дарозе Шаараімскай, аж да Ґафу й аж да Екрону.

И возвратились сыны Израилевы из погони за Филистимлянами и разграбили стан их.

І зьвярнуліся сынове Ізраелявы з пагону за Пілішчанмі, і разглабалі табары іхныя.

И взял Давид голову Филистимлянина и отнёс её в Иерусалим, а оружие его положил в шатре своём.

І ўзяў Давід галаву Пілішчаніна, і занёс яе да Ерузаліму, а зброю ягоную палажыў у будане сваім.

Когда Саул увидел Давида, выходившего против Филистимлянина, то сказал Авениру, начальнику войска: Авенир, чей сын этот юноша? Авенир сказал: да живёт душа твоя, царь; я не знаю.

Як абачыў Саўла Давіда, каторы выходзіў супроці Пілішчаніна, то сказаў Аўніру, вайводцу: «Аўніру, чый сын гэты малец?» Аўнір сказаў: «Хай жывець душа твая, каролю, ня ведаю».

И сказал царь: так спроси, чей сын этот юноша?

І сказаў кароль: «Дык папытайся, чый сын гэты дзяцюк».

Когда же Давид возвращался после поражения Филистимлянина, то Авенир взял его и привёл к Саулу, и голова Филистимлянина была в руке его.

А як Давід зварачаўся па забіцьцю Пілішчаніна, то Аўнір узяў яго й прывёў да Саўлы, і галава Пілішчаніна была ў руццэ ў яго.

И спросил его Саул: чей ты сын, юноша? И отвечал Давид: сын раба твоего Иессея из Вифлеема.

І сказаў яму Саўла: «Чый сын ты, мальча?» І сказаў Давід: «Сын слугі твайго Еса Бэтлеемляніна».

Примечания:

Синодальный перевод

17 ефа — наиболее употребительная мера для хлебных, сыпучих или жидких веществ, равная примерно 22-м литрам. Согласно Иосифу Флавию соответствует примерно 36-ти литрам.

47 сонм — собрание, сборище; толпа; множество.

« 16 глава 18 глава »