1 Царств 14 глава

Первая книга Царств
Под редакцией Кулаковых → Пераклад Васіля Сёмухі

И тогда Ионафан, сын Саула, сказал своему слуге-1оруженосцу: «Давай переберемся на ту сторону ущелья, к филистимской страже». Но отцу своему он об этом не сказал.

Аднаго дня сказаў Ёнатан, сын Саўлаў, слузе, збраяносцу свайму: ідзі, пяройдзем да атрада Філістымскага, што па той бок. А бацьку свайму не сказаў пра гэта.

Саул тогда находился на окраине Гивы, под гранатовым деревом, что в Мигроне. Народу с ним было около шестисот человек,

А Саўл быў у навакольлі Гівы, пад гранатавым дрэвам, што ў Мігроне; зь ім было каля шасьцісот чалавек народу

среди них — Ахия, сын Ахитува, брата того самого Ихавода, чьим отцом был Финеес, а дедом — Илий, священник в Силоме, носивший эфод. Народ не знал, куда отправился Ионафан.

і Ахія, сын Ахітува, брата Ёхавэда, сына Фінэеса, сына Ілія, сьвятар Госпада ў Сіломе, які насіў наплечнік. А народ ня ведаў, што Ёнатан пайшоў.

С обеих сторон ущелья, через которое Ионафан решил перебраться к филистимской страже, были острые скалы; одна из них называлась Боцец, а другая — Сенне.

Паміж пераходамі, па якіх Ёнатан спрабаваў прабрацца да атрада Філістымскага, была вострая скала з аднаго боку і вострая скала з другога: адна называлася Бацэц, а другая Сэнэ;

Одна скала возвышалась с северной стороны, со стороны Михмаса, другая — с южной, со стороны Гивы.

адна скала выдавалася з поўначы да Міхмаса, а другая з поўдня да Гівы.

Ионафан сказал слуге-оруженосцу: «Давай подберемся к дозору этих необрезанных. Может быть, ГОСПОДЬ будет за нас, ведь ГОСПОДЬ волен даровать победу любому отряду — и большому, и малому».

І сказаў Ёнатан слузе-збраяносцу свайму: ідзі, пяройдзем да атрада гэтых неабрэзаных; магчыма, Гасподзь дапаможа нам, бо Госпаду няцяжка выратаваць многіх, альбо нямногіх.

«Делай, что сочтешь нужным, — ответил оруженосец, — решай, а я буду с тобой, куда бы ты ни пошел».

І адказаў збраяносец: рабі ўсё, што на сэрцы ў цябе; ідзі, вось я з табою, куды табе заўгодна.

Ионафан сказал: «Мы отправимся к ним открыто.

І сказаў Ёнатан: вось, мы пяройдзем да гэтых людзей і станем на вачах у іх;

Если они скажут: „Подождите, мы сами к вам подойдем!“ — мы будем стоять внизу и не поднимемся к ним.

калі яны так скажуць нам: «спынецеся, пакуль мы пойдзем да вас», дык мы спынімся на сваіх месцах і ня ўзыдзем да іх;

Но если они скажут: „Идите к нам!“ — мы тут же поднимемся, это будет знаком, что ГОСПОДЬ предал их в наши руки».

а калі так скажуць: «падымецеся да нас», дык мы ўзыдзем, бо Гасподзь аддаў іх у рукі нашыя; і гэта будзе знакам нам.

Когда они вдвоем показались филистимской страже, те стали говорить: «Вот и евреи вылезают из нор, в которых прятались!»

Калі абодва яны спыніліся на вачах у атрада Філістымскага, дык Філістымляне сказалі: вось, Габрэі выходзяць зь цясьнінаў, у якіх хаваліся яны.

А стоявшие на страже кричали Ионафану и его оруженосцу: «Поднимайтесь сюда, мы вам кое-что расскажем!» Ионафан приказал своему оруженосцу: «Теперь следуй за мной, ГОСПОДЬ предал их в руки Израиля!»

І закрычалі людзі, якія складалі атрад, да Ёнатана і збраяносца ягонага, кажучы: падымецеся да нас, і мы вам скажам нешта. Тады Ёнатан сказаў збраяносцу свайму: ідзі сьледам за мною, бо Гасподзь аддаў іх у рукі Ізраілю.

Ионафан взобрался на гору, цепляясь руками и ногами, а следом за ним — и оруженосец. Ионафан стал разить филистимлян, а оруженосец добивал их.

І пачаў узыходзіць Ёнатан, чапляючыся рукамі і нагамі, і збраяносец ягоны за ім. І падалі Філістымляне перад Ёнатанам, а збраяносец дабіваў іх за ім.

В том первом бою Ионафан со своим оруженосцем убили около двадцати человек на поле размером с половину участка, какой вспахивает за день пара волов.

І загінула ў гэтым першым пабоішчы ад Ёнатана і збраяносцаў ягоных каля дваццаці чалавек, на палавіне поля, ураблянага параю валоў за дзень.

И всё войско филистимлян пришло в смятение: испугались воины в полевом стане, дозоры и основные отряды. Земля затряслась, их охватил ужас, посланный Богом.

І ўсчалася жудасьць у табары на полі і ва ўсім народзе: перадавыя атрады і спусташальнікі зямлі затрымцелі; здрыганулася ўся зямля, і быў жах вялікі ад Госпада.

Дозорные Саула в Гиве Вениаминовой увидели, что полчище врагов тает, разбегаясь во все стороны.

І ўбачылі вартавыя Саўла ў Гіве Веньямінавай, што натоўп расьсейваецца і бяжыць туды і сюды.

Саул приказал народу, что был с ним: «Сделайте перекличку и посмотрите, кого из наших нет». Они построились и в перекличке недосчитались Ионафана с оруженосцем.

І сказаў Саўл народу, які быў зь ім: перагледзьце і даведайцеся, хто з нашых выйшаў. І перагледзелі, і вось, няма Ёнатана і збраяносца ягонага.

Саул велел Ахие: «Принеси ковчег2 Божий» (в то время ковчег Божий был с израильтянами).

І сказаў Саўл Ахію: прынясі ківот Божы, — бо ківот Божы ў той час быў з сынамі Ізраільскімі.

Но пока Саул говорил со священником, смятение всё сильнее охватывало стан филистимлян. И тогда Саул, сказав священнику: «Ничего не предпринимай»,3

Саўл яшчэ гаварыў, калі замяшаньне ў табары Філістымскім усё больш і больш павялічвалася. Тады сказаў Саўл сьвятару: складзі рукі твае.

созвал на битву весь народ, что был с ним. Филистимляне тем временем стали разить мечами друг друга, так велико было их смятение.

І ўсклікнуў Саўл і ўвесь люд, які быў зь ім, і прыйшлі да месца бітвы, і вось, там меч кожнага павернуты быў супроць блізкага свайго; замяшаньне было вельмі вялікае.

Видя это, те евреи, что прежде были заодно с филистимлянами и сопровождали их в походе, перешли на сторону израильтян, что были с Саулом и Ионафаном.

Тады і Габрэі, якія ўчора і заўчора былі ў Філістымлянаў і якія ўсюды хадзілі зь імі ў табары, прысталі да Ізраільцянаў, што былі з Саўлам і Ёнатанам;

Услышав, что филистимляне бегут, все израильтяне, прятавшиеся по Ефремову нагорью, погнались за ними и вступили в сражение.

І ўсе Ізраільцяне, якія хаваліся на гары Яфрэмавай, пачуўшы, што Філістымляне пабеглі, таксама прысталі да сваіх у бітве.

В тот день ГОСПОДЬ даровал Израилю победу, а сражение дошло до самого Бет-Авена.

І выратаваў Гасподзь таго дня Ізраіля; а бітва пашырылася аж да Бэт-Авэна.

Израильтяне были изнурены битвой, но Саул наложил на народ заклятие: «Проклят тот, кто вкусит еды до вечера, пока я не отомщу своим врагам!» И никто ничего не ел.

Людзі Ізраільскія былі стомленыя ў той дзень; а Саўл закляў народ, сказаўшы: пракляты, хто скаштуе хлеба да вечара, пакуль я не адпомшчу ворагам маім. І ніхто зь люду не скаштаваў ежы.

В зарослях, через которые проходило войско, на земле был мед.

І пайшоў увесь люд у лес, і быў там на паляне мёд.

Все, проходя через эти заросли, видели текущий мед, но никто его не коснулся, не поднес руки ко рту, опасаясь проклятия.

І ўвайшоў люд у лес, кажучы: вось, цячэ мёд. Але ніхто не працягнуў рукі сваёй да вуснаў сваіх, бо люд баяўся заклёну.

Только Ионафан не слышал, как отец наложил на народ заклятие; он протянул посох, который держал в руке, обмакнул его в соты и поднес ко рту, поел — и взор его просветлел.

А Ёнатан ня чуў, калі бацька ягоны заклінаў люд, і працягнуўшы канец кія, які быў у руцэ ў яго, умачыў яго ў соты мядовыя і павярнуў рукою да вуснаў сваіх, і прасьвятлелі вочы ягоныя.

Кто-то из народа ему заметил: «Отец твой наложил на народ заклятие: мол, проклят тот, кто вкусит еды до вечера, и потому народ изнурен».

І сказаў яму адзін зь людзей, кажучы: бацька твой закляў люд, сказаўшы: пракляты, хто сёньня скаштуе ежы; ад гэтага люд стаміўся.

Ионафан ответил: «Отец зря смутил народ. Смотри, как просветлел мой взор, когда я съел немного этого меда.

І сказаў Ёнатан: зьбянтэжыў бацька мой зямлю; глядзеце, у мяне прасьвятлелі вочы, калі я скаштаваў крыху гэтага мёду;

Если бы народ сегодня подкрепился захваченной у врагов добычей — насколько больший урон он бы нанес филистимлянам!»

калі б паеў сёньня люд са здабычы, якую знайшоў у ворагаў сваіх, дык ці ня большым быў бы разгром Філістымлянаў?

В тот день филистимлян разили от Михмаса до Аялона, и народ был совершенно изнурен.

І таго дня разграмілі Філістымлянаў ад Міхмаса да Аялона, і народ вельмі стаміўся.

Вечером народ кинулся на добычу: люди хватали овец, коров, телят, резали их на земле и ели прямо с кровью.

І кінуўся люд на здабычу, і бралі авечак, валоў і цялят, і калолі на зямлі, і еў люд з крывёю.

Саулу сообщили: «Народ грешит против ГОСПОДА — ест с кровью». «Отступники! — воскликнул он. — Прикатите мне сейчас большой камень».

І паведамілі Саўлу, кажучы: вось, люд грэшыць прад Госпадам, есьць з крывёю. І сказаў Саўл: вы зграшылі; прывярнеце цяпер да мяне вялікі камень.

Затем Саул приказал: «Идите сейчас же ко всем и скажите людям: пусть каждый приводит сюда ко мне своего быка и свою овцу, пусть режут их здесь и едят. Так вы будете есть без крови, не греша против ГОСПОДА». И стал каждый в ту ночь приводить туда своего быка, там их и резали.

Потым сказаў Саўл: прайдзеце паміж людзей і скажэце ім: хай кожны прыводзіць да мяне свайго вала і кожны сваю авечку, і калеце тут і ежце, і не грашэце прад Госпадам, ня ежце з крывёю. І прыводзілі ўсе зь люду, кожны сваёю рукою, вала свайго ўначы, і калолі там.

Саул устроил там жертвенник ГОСПОДУ — это был первый жертвенник ГОСПОДУ, который он поставил.

І зладзіў Саўл ахвярнік Госпаду: то быў першы ахвярнік, пастаўлены ім Госпаду.

Затем Саул сказал: «Догоним филистимлян сегодня же ночью, нападем на них до утренней зари, никого не оставим в живых! » Люди отвечали: «Делай, что сочтешь нужным!» А священник сказал: «Давай обратимся к Богу».

І сказаў Саўл: пойдзем у пагоню за Філістымлянамі ўначы і абяром іх да сьвітаньня і не пакінем у іх ніводнага чалавека. І сказалі: рабі ўсё, што добра ў вачах тваіх. А сьвятар сказаў: прыступім тут да Бога.

Саул спросил у Бога: «Идти ли мне на филистимлян, предашь ли Ты их в руки Израиля?» Но Бог не ответил ему тогда.

І спытаў Саўл у Бога: ці ісьці мне ў пагоню за Філістымлянамі? ці аддасі іх у рукі Ізраіля? Але Ён не адказваў яму ў той дзень.

Саул велел: «Пусть подойдут все начальники народа, мы дознаемся, что за грех произошел сегодня.

Тады сказаў Саўл: хай падыдуць сюды ўсе начальнікі народу і разьведаюць і даведаюцца, на кім грэх сёньня?

Жив ГОСПОДЬ, Спаситель Израиля: будь виновен даже мой сын Ионафан, он будет казнен!» Но никто из народа не отвечал ему.

бо — жывы Гасподзь, які выратаваў Ізраіля, — калі будзе і на Ёнатане, сыне маім, дык і ён памрэ мусова. І ніхто не адказваў яму з усяго народу.

Тогда он велел всем израильтянам: «Встаньте по одну сторону, а я со своим сыном Ионафаном — по другую». Народ ответил Саулу: «Делай, что сочтешь нужным!»

І сказаў Саўл усім Ізраільцянам: станьце вы па адзін бок, а я і сын мой Ёнатан станем па другі бок. І адказваў люд Саўлу: рабі, што добра ў вачах тваіх.

Саул попросил ГОСПОДА, Бога Израилева, указать виновного, и жребий указал на Ионафана и Саула, а народ был оправдан.

І сказаў Саўл: Госпадзе, Божа Ізраілеў! дай знак. І выкрытыя былі Ёнатан і Саўл, а народ выйшаў невінаваты.

Тогда Саул сказал: «Пусть жребий укажет, кто виновен — я или сын мой Ионафан». Жребий указал на Ионафана.

Тады сказаў Саўл: кіньце жэрабя паміж мною і Ёнатанам, сынам маім, і ўпала жэрабя на Ёнатана.

Саул спросил Ионафана: «Расскажи мне, что ты сделал?» Ионафан признался: «Я отведал немного меда с конца своего посоха, и за это теперь меня казнят?»

І сказаў Саўл Ёнатану: раскажы мне, што зрабіў ты? І расказаў яму Ёнатан і сказаў: я паспытаў канцом кія, што ў руцэ ў мяне, крыху мёду; і вось, я павінен памерці.

Саул отозвался: «Пусть так-то и эдак поступит со мной Бог и добавит к тому еще, если тебя, Ионафан, не казнят!»

І сказаў Саўл: хай тое і тое зробіць мне Бог, і яшчэ болей зробіць; ты, Ёнатан, павінен сёньня памерці!

А народ отвечал Саулу: «Казнить Ионафана — того, кто принес Израилю эту великую победу?! Не бывать тому! Жив ГОСПОДЬ, ни один волос не упадет с головы его на землю! Ведь он действовал сегодня по воле Божьей». Так народ спас Ионафана от смерти.

Але люд сказаў Саўлу: ці Ёнатану памерці, які даў вялікае выратаваньне Ізраілю? Хай ня будзе гэтага! Жывы Гасподзь, і валасіна не ўпадзе з галавы ягонай на зямлю, бо з Богам ён дзеяў сёньня. І вызваліў люд Ёнатана, і не памёр ён.

Саул прекратил преследовать филистимлян, и филистимляне возвратились к себе.

І вярнуўся Саўл ад перасьледу Філістымлянаў; а Філістымляне пайшлі ў сваё месца.

Саул упрочил свою царскую власть над Израилем. Он воевал с врагами по всей округе: с Моавом, с аммонитянами, с Эдомом, с царями Цовы, с филистимлянами — и, с кем бы ни выходил на бой, оставался невредим.4

І ўцьвердзіў Саўл сваё цараваньне над Ізраілем, і ваяваў з усімі навакольнымі ворагамі сваімі, з Маавам і з Аманіцянамі, і з Эдомам і з царамі Совы і зь Філістымлянамі, і ўсюды, супроць каго ні выступаў, меў посьпех.

Он собрал войско, разбил амалекитян и спас Израиль от разорения.

І сабраў войска, і пабіў Амаліка, і вызваліў Ізраіля з рукі грабежнікаў ягоных.

Сыновьями Саула были Ионафан, Ишви и Малкишуа. Были у него и две дочери: старшую звали Мерав, младшую — Михаль.

Сыны ў Саўла былі: Ёнатан, Есуі і Мэлхісуа; а імёны дзьвюх дачок ягоных: імя старэйшай — Мэрова, а імя малодшай — Мэлхола.

Жену Саула звали Ахиноам, дочь Ахимааца. Военачальника его звали Авнер, сын Нера, который был дядей Саула:

А імя жонкі Саўлавай — Ахінаам, дачка Ахімааца; а імя правадыра войска ягонага — Авэнір, сын Ніра, дзядзькі Саўлавага.

Киш, отец Саула, и Нер, отец Авнера, были сыновьями Авиэля.

Кіс, бацька Саўлаў, і Нір, бацька Авэніраў, былі сыны Авііла.

Во время правления Саула продолжалась жестокая война с филистимлянами. Всякий раз, когда Саул видел достойного человека, могучего воина, он брал его к себе на службу.

І была зацятая вайна супроць Філістымлянаў праз ўвесь час Саўлаў. І калі Саўл бачыў якога-небудзь чалавека дужага і ваяўнічага, браў яго да сябе.

Примечания:

Под редакцией Кулаковых

1 [1] — Или: юноше; то же ниже в подобных случаях.

18 [2] — В некоторых рукописях: эфод.

19 [3] — Букв.: сказал: «Убери руку твою».

47 [4] — Так в LXX; в масоретском тексте: сеял беду.

« 13 глава 15 глава »