2 Самуйлава 15 глава

Другая кніга Самуйлава
Пераклад Яна Станкевіча → Елизаветинская Библия

І сталася просьле гэтага, што справіў сабе Аўсалом адны цялежкі і коні, і пяцьдзясят чалавекаў беглі перад ім.

И҆ бы́сть по си́хъ, и҆ сотворѝ себѣ̀ а҆вессалѡ́мъ колєсни́цы и҆ ко́ни и҆ пѧтьдесѧ́тъ мѹ҄жъ текѹ́щихъ пред̾ ни́мъ:

І ўставаў Аўсалом рана нараніцы, і станавіўся ля дарогі ў браме; і было, што як чалавек, правуючыся, прыходзіў да караля на суд, то гукаў Аўсалом яго да сябе й казаў: «Зь якога ты места?» і ён адказаваў: «З аднаго з плямёнаў Ізраельскіх слуга твой».

и҆ востава́ше ра́нѡ а҆вессалѡ́мъ, и҆ стоѧ́ше при са́мѣмъ пѹтѝ вра́тъ: и҆ бы́сть всѧ́къ мѹ́жъ, є҆мѹ́же бѧ́ше прѧ̀, прїи́де пред̾ царѧ̀ на сѹ́дъ, и҆ возопѝ къ немѹ̀ а҆вессалѡ́мъ, и҆ глаго́лаше є҆мѹ̀: ѿ ко́егѡ гра́да ты̀ є҆сѝ; И҆ речѐ є҆мѹ̀ мѹ́жъ: ѿ є҆ди́нагѡ колѣ́нъ ї҆и҃левыхъ ра́бъ тво́й.

І казаў яму Аўсалом: «Вось, справа твая добрая а справядлівая, але ў караля няма каму выслухаць цябе».

И҆ речѐ къ немѹ̀ а҆вессалѡ́мъ: сѐ, словеса̀ твоѧ҄ бла҄га и҆ ѹ҆дѡ́бна, но слѹ́шающагѡ нѣ́сть тѝ ѿ царѧ̀.

І казаў Аўсалом: «О, калі б хто пастанавіў мяне за судзьдзю ў зямлі! да мяне прыходзіў бы кажны, у каторага была б справа а суд, і я аправіў бы яго».

И҆ речѐ а҆вессалѡ́мъ: кто́ мѧ поста́витъ сѹдїю̀ на землѝ, и҆ ко мнѣ̀ прїи́детъ всѧ́къ мѹ́жъ и҆мѣ́ѧй прю̀ и҆ сѹ́дъ, и҆ ѡ҆правда́ю є҆го̀;

І калі хто бліжыўся пакланіцца яму, то ён выцягаваў руку сваю, і браў яго, і цалаваў яго.

И҆ бы́сть є҆гда̀ приближа́шесѧ мѹ́жъ поклони́тисѧ є҆мѹ̀, и҆ простира́ше рѹ́кѹ свою̀, и҆ прїима́ше є҆го̀, и҆ цѣлова́ше є҆го̀.

Гэтак рабіў Аўсалом із кажным Ізраелцам, што прыходзіў на суд да караля; і ўкраў Аўсалом сэрца ў мужоў Ізраельскіх.

И҆ сотворѝ а҆вессалѡ́мъ по глаго́лѹ семѹ̀ всемѹ̀ ї҆и҃лю приходѧ́щымъ на сѹ́дъ къ царю̀ и҆ приѹсво́и а҆вессалѡ́мъ сердца̀ сынѡ́въ ї҆и҃левыхъ.

Як мінула сорак год, Аўсалом сказаў каралю: «Пайду я й споўню абятніцу сваю, каторую я даў СПАДАРУ, у Гэўроне;

И҆ бы́сть ѿ конца̀ четы́редесѧти лѣ́тъ, и҆ речѐ а҆вессалѡ́мъ ко ѻ҆тцѹ̀ своемѹ̀: пойдѹ̀ нн҃ѣ и҆ возда́мъ ѡ҆бѣ́ты моѧ҄, ѩ҆̀же ѡ҆бѣща́хъ гд҇ѹ въ хеврѡ́нѣ:

Бо аброк аброк слуга твой, жывучы ў Ґешуру ўв Араме, кажучы: "Калі зьверне, зьверне СПАДАР мяне да Ерузаліму, то я буду служыць СПАДАРУ"».

занѐ ѡ҆бѣ́тъ ѡ҆бѣща̀ ра́бъ тво́й, є҆гда̀ жи́хъ въ гедсѹ́рѣ сѷрі́йстѣмъ, глаго́лѧ: а҆́ще возвраща́ѧ возврати́тъ мѧ̀ гд҇ь во ї҆ер҇ли́мъ, и҆ послѹжѹ̀ гд҇ѹ.

І сказаў яму кароль: «Ідзі ў супакою». І ўстаў ён, і пайшоў да Гэўрону.

И҆ речѐ є҆мѹ̀ ца́рь: и҆дѝ съ ми́ромъ. И҆ воста́въ и҆́де въ хеврѡ́нъ.

І разаслаў Аўсалом узьведнікаў да ўсіх плямёнаў Ізраелявых, сказаўшы: «Як вы пачуеце гук трубы, то кажыце: "Каралюе Аўсалом у Гэўроне"».

И҆ посла̀ а҆вессалѡ́мъ соглѧда҄таи во всѧ҄ кѡлѣ́на ї҆и҃лєва, глаго́лѧ: є҆гда̀ ѹ҆слы́шите вы̀ гла́съ трѹбы̀ ро́жаны, и҆ рцы́те: воцари́сѧ ца́рь а҆вессалѡ́мъ въ хеврѡ́нѣ.

З Аўсаломам пайшлі зь Ерузаліму званыя дзьвесьце чалавекаў, а пайшлі ў прасьціні сваёй, яны нічагусенькі ня ведалі.

И҆ и҆до́ша со а҆вессалѡ́момъ двѣ́сти мѹже́й ѿ ї҆ер҇ли́ма по́звани: и҆ и҆дѧ́хѹ въ простотѣ̀ свое́й, и҆ не разѹмѣ́ша всѧ́кагѡ глаго́ла.

І як абракаў аброкі, то паслаў Аўсалом Агітофэла Ґіляніна, парадніка Давідавага, зь ягонага места Ґіла. І склалася моцная змова, бо люд усе павялічаўся каля Аўсалома.

И҆ посла̀ а҆вессалѡ́мъ, и҆ призва̀ а҆хїтофе́ла галамоні́йскаго, совѣ́тника даві́дова, ѿ гра́да є҆гѡ̀ гѡла́мы, є҆гда̀ жрѧ́ше жє́ртвы. И҆ бы́сть смѧте́нїе крѣ́пко: и҆ люді́й мно́жество и҆дѹ́щихъ со а҆вессалѡ́момъ.

І прышоў пасланец да Давіда, кажучы: «Стала сэрца мужоў Ізраельскіх за Аўсаломам».

И҆ прїи́де вѣ́стникъ къ даві́дѹ, глаго́лѧ: бы́сть се́рдце мѹже́й ї҆и҃левыхъ со а҆вессалѡ́момъ.

І сказаў Давід усім слугам сваім, што былі пры ім у Ерузаліме: «Устаньма і ўцячыма, бо ня будзе нам прытульля ад Аўсалома; барзьдзіце, каб нам адыйсьці, каб ён не пабарзьдзіў, і не засьпеў нас, і ня зьвёў на нас бяду, і ня выгубіў места лязом мяча».

И҆ речѐ даві́дъ всѣ҄мъ ѻ҆трокѡ́мъ свои҄мъ сѹ́щымъ съ ни́мъ во ї҆ер҇ли́мѣ: воста́ните, и҆ бѣжи́мъ, ѩ҆́кѡ нѣ́сть на́мъ спасе́нїѧ ѿ лица̀ а҆вессалѡ́млѧ: ѹ҆скори́те и҆тѝ, да не ѹ҆скори́тъ и҆ во́зметъ на́съ, и҆ наведе́тъ на на́съ ѕло́бѹ, и҆ и҆збїе́тъ гра́дъ ѻ҆́стрїемъ меча̀.

І сказалі слугі каралёвы каралю: «У вусім, што выбяра спадар мой, кароль, то, вось, мы — слугі твае».

И҆ рѣ́ша ѻ҆́троцы царє́вы къ царю̀: всѧ҄ є҆ли҄ка заповѣ́сть госпо́дь на́шъ ца́рь, сѐ, мы̀ ѻ҆́троцы твоѝ.

І вышаў кароль а ўвесь дом ягоны за ім пехатой. Пакінуў жа кароль дзесяць жанок, мамошак, сьцерагчы дом.

И҆ и҆зы́де ца́рь и҆ ве́сь до́мъ є҆гѡ̀ нога́ми свои́ми, и҆ ѡ҆ста́ви ца́рь де́сѧть же́нъ подло́жницъ свои́хъ храни́ти до́мъ.

І вьшаў кароль а ўвесь люд пехатой, і адзяржаліся ў Беф-Мерхаку.

И҆ и҆зы́де ца́рь и҆ всѝ ѻ҆́троцы є҆гѡ̀ пѣ҄ши и҆ ста́ша въ домѹ̀ сѹ́щемъ дале́че:

І ўсі слугі ягоныя праходзілі па бакох яго, і ўсі херэфеі, і ўсі пелефеі, і ўсі Ґафяне, — шасьцьсот чалавекаў, што прышлі разам ізь ім із Ґафу, праходзілі перад відам каралёвым.

и҆ всѝ ѻ҆́троцы є҆гѡ̀ ѿ ѻ҆бою̀ странѹ҄ є҆гѡ̀ и҆дѧ́хѹ, и҆ всѝ хелеѳе́є и҆ всѝ фелеѳе́є и҆ всѝ геѳе́є, ше́сть сѡ́тъ мѹже́й ше́дше пѣ҄ши ѿ ге́ѳа пред̾идѧ́хѹ пред̾ лице́мъ царе́вымъ.

І сказаў кароль Іффаю Ґафяніну: «Нашто йдзеш таксама ты з намі? зьвярніся й застанься з каралём; бо ты — чужаземец, ды выгнаньнік із свайго месца.

И҆ речѐ ца́рь ко є҆ѳѳе́ю геѳѳе́инѹ: почто̀ и҆ ты̀ и҆́деши съ на́ми; возврати́сѧ и҆ живѝ съ царе́мъ, ѩ҆́кѡ чѹ́ждь є҆сѝ ты̀, и҆ ѩ҆́кѡ пресели́лсѧ є҆сѝ ты̀ ѿ мѣ́ста твоегѡ̀:

Учорах ты прышоў, а сядні я прысілю цябе йсьці з намі? Я йду, куды луча; зьвярніся а зьвярні братоў сваіх із сабою, міласэрдзе а праўда з табою!»

а҆́ще вчера̀ прише́лъ є҆сѝ, и҆ дне́сь ли подви́гнѹ тѧ̀ и҆тѝ съ на́ми; и҆ а҆́зъ и҆дѹ̀, а҆́може пойдѹ̀: и҆дѝ и҆ возврати́сѧ, и҆ возвратѝ бра́тїю твою̀ съ тобо́ю, и҆ гд҇ь да сотвори́тъ съ тобо́ю мл҇ть и҆ и҆́стинѹ.

І адказаў Іффай каралю, і сказаў: «Жыў СПАДАР, і хай жывець спадар мой, кароль: на якім бы месцу быў спадар мой, кароль, ці ў жыцьцю, ці ў сьмерці, там будзе й слуга твой».

И҆ ѿвѣща̀ є҆ѳѳе́й къ царю̀ и҆ речѐ: жи́въ гд҇ь, и҆ жи́въ господи́нъ мо́й ца́рь, ѩ҆́кѡ на мѣ́стѣ, и҆дѣ́же бѹ́детъ господи́нъ мо́й ца́рь, и҆лѝ въ сме́рти, и҆лѝ въ животѣ̀, та́мѡ бѹ́детъ ра́бъ тво́й.

І сказаў Давід Іффаю: «Дык ідзі а перайдзі». І перайшоў Іффай Ґафянін, і ўсі людзі ягоныя, і ўсі дзецяняты, што былі зь ім.

И҆ речѐ ца́рь ко є҆ѳѳе́ю: грѧдѝ, и҆ прейдѝ со мно́ю. И҆ пре́йде є҆ѳѳе́й геѳѳе́инъ и҆ ца́рь и҆ всѝ ѻ҆́троцы є҆гѡ̀ и҆ ве́сь наро́дъ и҆́же съ ни́мъ.

І плакала ўся зямля вялікім голасам. І ўвесь люд пераходзіў, і кароль перайшоў цурэй Кідрон; і ўвесь люд прайшоў па дарозе пустыні.

И҆ всѧ̀ землѧ̀ пла́кашесѧ гла́сомъ вели́кимъ. И҆ всѝ лю́дїе прехожда́хѹ по пото́кѹ ке́дрскѹ, и҆ ца́рь пре́йде чрез̾ пото́къ ке́дрскїй, и҆ всѝ лю́дїе и҆ ца́рь и҆дѧ́хѹ къ лицѹ̀ пѹтѝ пѹсты́ннагѡ.

А вось, і Садок, і ўсі Левіты зь ім нясуць скрыню Змовы Божае, і пастанавілі скрыню Божую; і ўзышоў Авафар, пакуль увесь люд ня вышаў зь места.

И҆ сѐ, и҆ садѡ́къ ї҆ере́й и҆ всѝ леѵі́ти съ ни́мъ, носѧ́ще кївѡ́тъ завѣ́та гд҇нѧ ѿ веѳа́ры: и҆ поста́виша кївѡ́тъ бж҃їй: и҆ а҆вїа́ѳаръ взы́де, до́ндеже преста́ша всѝ лю́дїе и҆сходи́ти и҆з̾ гра́да.

І сказаў кароль Садоку: «Зьвярні скрыню Божую да места. Калі я знайду ласку перад ачыма СПАДАРА, то Ён зьверне мяне і дасьць імне бачыць Яго а гасподу Ягоную.

И҆ речѐ ца́рь къ садѡ́кѹ: возвратѝ кївѡ́тъ бж҃їй во гра́дъ, и҆ да ста́нетъ на мѣ́стѣ свое́мъ: а҆́ще ѡ҆брѧ́щѹ блгдть пред̾ ѻ҆чи́ма гд҇нима, и҆ возврати́тъ мѧ̀, и҆ пока́жетъ мѝ є҆го̀ и҆ лѣ́потѹ є҆гѡ̀:

А калі ён скажа гэтак: "Няма Мае зычлівасьці да цябе", то вось я; хай робе з імною, што Яму любя».

и҆ а҆́ще та́кѡ рече́тъ: не благоволи́хъ въ тебѣ̀: сѐ, а҆́зъ є҆́смь, да сотвори́тъ мѝ по бл҃го́мѹ пред̾ ѻ҆чи́ма свои́ма.

І сказаў кароль Садоку сьвятару: «Або ты ня бачыў, — зьвярніся да места ў супакою, і Агімаас, сын твой, і Ёнафан Авафаронак, абодва сыны вашыя з вамі.

И҆ речѐ ца́рь садѡ́кѹ ї҆ере́ю: ви́дите, ты̀ возвраща́ешисѧ во гра́дъ съ ми́ромъ и҆ а҆хїмаа́съ сы́нъ тво́й и҆ ї҆ѡнаѳа́нъ сы́нъ а҆вїа́ѳаровъ, два̀ сы́ны ва́ши съ ва́ми:

Гляньце, я прыстою на раўніне на пустыні, пакуль ня прыйдзе ад вас слова наказаць імне».

ви́дите, а҆́зъ вселѧ́юсѧ во а҆равѡ́ѳъ пѹсты́нный, до́ндеже прїи́детъ мѝ сло́во ѿ ва́съ, є҆́же возвѣсти́ти мѝ.

І зьвярнулі Садок а Авафар скрыню Божую да Ерузаліму, і засталіся там.

И҆ возвратѝ садѡ́къ и҆ а҆вїа́ѳаръ кївѡ́тъ бж҃їй во ї҆ер҇ли́мъ, и҆ сѣ́де та́мѡ.

А Давід ішоў схонамі Аліўнымі, узыходзіў і плакаў; галава ў яго была пакрыта, ён ішоў босы; і ўвесь люд, што быў зь ім, пакрылі кажны галаву сваю, і ўзыходзілі, узыходзячы й плачучы.

И҆ даві́дъ восхожда́ше восхо́домъ на го́рѹ є҆леѡ́нскѹю восходѧ̀ и҆ пла́часѧ, и҆ покры́въ главѹ̀ свою̀, и҆ са́мъ и҆дѧ́ше босы́ма нога́ма: и҆ всѝ лю́дїе и҆̀же съ ни́мъ покры́ша кі́йждо главѹ̀ свою̀, и҆ восхожда́хѹ восходѧ́ще и҆ пла́чѹщесѧ.

І Давіду наказалі, кажучы: «Агітофэл памеж змоўнікаў з Аўсаломам». І сказаў Давід: «СПАДАРУ! абярні ў дурнаўство, калі ласка, раду Агітофэлаву».

И҆ возвѣсти́ша даві́дѹ глаго́люще: и҆ а҆хїтофе́лъ въ мѧте́жницѣхъ со а҆вессалѡ́момъ. И҆ речѐ даві́дъ: разрѹшѝ совѣ́тъ а҆хїтофе́левъ, гд҇и, бж҃е мо́й.

Як Давід узышоў на верх гары, ідзе ён кланяўся Богу, вось, наўпярэймы яму Гушай Архіцянін, прыяцель Давідаў; хітон на ім быў разьдзершыся, і пыл на галаве ў яго.

И҆ бѣ̀ даві́дъ грѧды́й да́же до рѡ́са, и҆дѣ́же поклони́сѧ бг҃ѹ. И҆ сѐ, на срѣ́тенїе є҆мѹ̀ (и҆зы́де) хѹсі́й пе́рвый дрѹ́гъ даві́довъ, растерза́въ ри҄зы своѧ҄, и҆ пе́рсть на главѣ̀ є҆гѡ̀.

І сказаў яму Давід: «Калі ты пойдзеш із імною, то будзеш імне вялічным.

И҆ речѐ є҆мѹ̀ даві́дъ: а҆́ще по́йдеши со мно́ю, и҆ бѹ́деши мѝ въ тѧ́гость:

А калі зьвернешся да места й скажаш Аўсалому: "Каролю, я слуга твой; вось, я быў слугою айца твайго, ды быў такім здаўна, а цяпер, вось, і я — слуга твой", то памярцьвіш ізраду Агітофэлаву.

а҆́ще же возврати́шисѧ во гра́дъ и҆ рече́ши а҆вессалѡ́мѹ: минѹ́ша бра́тїѧ твоѧ҄, и҆ ца́рь за мно́ю минѹ̀ ѻ҆те́цъ тво́й, и҆ нн҃ѣ ра́бъ тво́й є҆́смь, царю̀, пощади́ мѧ жи́ва бы́ти: ра́бъ бѣ́хъ ѻ҆тца̀ твоегѡ̀ тогда̀ и҆ досе́лѣ, нн҃ѣ же а҆́зъ тво́й ра́бъ: и҆ разрѹши́ ми совѣ́тъ а҆хїтофе́левъ:

Хіба ня ё з табою там Садок а Авафар сьвятары, і будзе, што кажнае слова, якое пачуеш з дому каралёвага, азнаймляй Садоку а Авафару сьвятаром.

и҆ сѐ, съ тобо́ю та́мѡ садѡ́къ и҆ а҆вїа́ѳаръ ї҆ере́є: и҆ бѹ́детъ всѧ́къ глаго́лъ, є҆го́же ѹ҆слы́шиши и҆з̾ ѹ҆́стъ ца́рскихъ, и҆ ска́жеши садѡ́кѹ и҆ а҆вїа́ѳарѹ ї҆ере́ємъ:

Там ізь імі і два сыны іхныя: Агімаас Садачонак а Ёнафан Авафаронак; імі пасылайце імне кажную ведамку, якую пачуеце».

сѐ, та́мѡ съ ни́ми два̀ сы҄на и҆́хъ, а҆хїмаа́съ сы́нъ садѡ́ковъ и҆ ї҆ѡнаѳа́нъ сы́нъ а҆вїа́ѳаровъ: и҆ посли́те рѹко́ю и҆́хъ ко мнѣ̀ всѧ́къ глаго́лъ, є҆го́же а҆́ще ѹ҆слы́шите.

І прышоў Гушай, прыяцель Давідаў, да места; Аўсалом жа тады ўходзіў у Ерузалім.

И҆ вни́де хѹсі́й дрѹ́гъ даві́довъ во гра́дъ, и҆ а҆вессалѡ́мъ тогда̀ вхожда́ше во ї҆ер҇ли́мъ.

« 14 глава 16 глава »