Другапраўе 1 глава

Пятая кніга Масеява: Другапраўе
Пераклад Яна Станкевіча → Елизаветинская Библия

Гэта ё словы, каторыя гукаў Масей усяму Ізраелю за Ёрданом на пустыні, на раўніне супроці Суфа, меж Парану й Тофелу а Лавану а Гацэрофу а Ды-Загаву,

Сїѧ҄ словеса̀, ѩ҆̀же глаго́ла мѡѷсе́й всемѹ̀ ї҆и҃лю ѡ҆б̾ ѻ҆нѹ̀ странѹ̀ ї҆ѻрда́на, въ пѹсты́ни на за́пады, бли́з̾ чермна́гѡ мо́рѧ, междѹ̀ фара́номъ и҆ тофо́ломъ, и҆ лово́номъ и҆ а҆ѵлѡ́номъ и҆ [златы́ми рѹда́ми]:

Адзінанцаць дзён дарогі ад Горыва па дарозе ад гары Сэір да Кадэш-Барні.

є҆динона́десѧти дні́й ѿ хѡри́ва пѹ́ть чрез̾ го́рѹ сиі́ръ да́же до ка́дисъ-варнѝ.

І сталася саракавога году, адзінанцатага месяца, на першы дзень месяца, што гукаў Масей сыном Ізраелявым подле ўсёга, што расказаў яму СПАДАР празь іх.

И҆ бы́сть въ четыредесѧ́тое лѣ́то, въ первыйна́десѧть мц҇ъ, въ пе́рвый де́нь мц҇а глаго́ла мѡѷсе́й ко всѣ҄мъ сынѡ́мъ ї҆и҃лєвымъ, по всемѹ̀ є҆ли́кѡ заповѣ́да є҆мѹ̀ гд҇ь къ ни҄мъ,

Па забіцьцю ім Сыгона, караля Аморэйскага, што жыў у Гэшбоне, і Оґа, караля Вашанскага, каторы жыў у Ашарофе ў Едрэі,

по ѹ҆бїе́нїи сиѡ́на царѧ̀ а҆морре́йска, жи́вшагѡ во є҆севѡ́нѣ, и҆ ѡ҆́га царѧ̀ васа́нска, жи́вшагѡ во а҆старѡ́ѳѣ и҆ во є҆драі́нѣ,

За Ёрданом, у зямлі Моаўскай, пачаў Масей зьясьняць права гэтае, кажучы:

ѡ҆б̾ ѻ҆нѹ̀ странѹ̀ ї҆ѻрда́на въ землѝ мѡа́вли, нача̀ мѡѷсе́й и҆з̾ѧснѧ́ти зако́нъ се́й, глаго́лѧ:

«СПАДАР, Бог ваш, гукаў нам у Горыве, кажучы: "Досыць вам жыць на гары гэтай;

гд҇ь бг҃ъ на́шъ гл҃а на́мъ въ хѡри́вѣ, гл҃ѧ: да довлѣ́етъ ва́мъ жи́ти въ горѣ̀ се́й:

Зьвярніцеся, краніцеся, і пайдзіце на гару Аморэяў а да ўсіх суседзяў іхных, на раўніну, на гару, на нізкія месцы, на паўдня і да берагоў мора, да зямлі Канаанскае а да Лібану, аж да ракі вялікае, ракі Еўфрату.

ѡ҆брати́тесѧ и҆ воздви́гнитесѧ вы̀, и҆ вни́дите въ го́рѹ а҆морре́йскѹ, и҆ ко всѣ҄мъ насе́лникѡмъ а҆́равы, въ го́рѹ и҆ по́ле, и҆ къ ю҆́гѹ и҆ въ примо́рскѹю зе́млю ханаа́ню, и҆ во а҆нтїлїва́нъ, да́же до рѣкѝ вели́кїѧ, рѣкѝ є҆ѵфра́та:

Гля, Я даў вам зямлю гэтую, прыйдзіце й вазьміце на спадак зямлю, каторую СПАДАР із прысягаю абяцаў даць айцом вашым, Абрагаму, Ісаку а Якаву, даць ім а насеньню іхнаму просьле іх".

ви́дите, преда́хъ пред̾ ва́ми зе́млю, вше́дше наслѣ́дите зе́млю, є҆́юже клѧ́тсѧ гд҇ь ѻ҆тцє́мъ ва́шымъ, а҆враа́мѹ и҆ ї҆саа́кѹ и҆ ї҆а́кѡвѹ, да́ти ю҆̀ и҆̀мъ и҆ сѣ́мени и҆́хъ по ни́хъ.

І я сказаў вам у тым часе: "Не магу адзінюсенькі насіць вас;

И҆ реко́хъ къ ва́мъ во вре́мѧ ѻ҆́но глаго́лѧ: не возмогѹ̀ є҆ди́нъ води́ти ва́съ:

СПАДАР, Бог ваш, размнажыў вас, і вось, вас сядні шмат, як гвездаў нябёсных;

гд҇ь бг҃ъ ва́шъ ѹ҆мно́жилъ вы̀ є҆́сть, и҆ сѐ, є҆стѐ дне́сь ѩ҆́кѡ ѕвѣ́зды небє́сныѧ мно́жествомъ:

СПАДАР, Бог айцоў вашых, хай дадасьць вам тысяча разоў, і хай дабраславе вас, як Ён казаў вам;

гд҇ь бг҃ъ ѻ҆тє́цъ ва́шихъ да приложи́тъ ва́мъ, ѩ҆́кѡ да бѹ́дете ты́сѧщами сѹгѹ́бѡ, и҆ да блг҇ви́тъ ва́съ, ѩ҆́коже гл҃а ва́мъ:

Як жа імне аднанаму насіць клопаты вашы, цяжары вашы а звады вашы?

ка́кѡ возмогѹ̀ є҆ди́нъ носи́ти трѹды̀ ва́шѧ и҆ тѧ́жєсти ва́шѧ и҆ прерѣка҄нїѧ ва҄ша;

Абярыце сабе мужоў мудрых, разумных а ўзумелых па плямёнах сваіх, і я пастанаўлю іх за галавы вашы".

и҆збери́те себѣ̀ мѹ́жы мѹ҄дры и҆ ѹ҆мѣ́тєлны и҆ смы́слєнны въ племене́хъ ва́шихъ, и҆ поста́влю и҆̀хъ над̾ ва́ми старѣ҄йшины ва́мъ.

Вы адказалі імне й сказалі: "Добра гэта, што ты казаў рабіць".

И҆ ѿвѣща́сте мѝ и҆ реко́сте: добро̀ сло́во, є҆́же глаго́лалъ є҆сѝ сотвори́ти.

І ўзяў я галоўных із плямёнаў вашых, мужоў мудрых а ўзумелых, і ўстанавіў іх галавамі над вамі, князьмі тысячаў, і князьмі сотняў, і князьмі пяцёх дзесяткоў, і князьмі дзесяткоў і ўраднікамі па плямёнах вашых.

И҆ взѧ́хъ ѿ ва́съ мѹ́жы мѹ҄дры и҆ ѹ҆мѣ́тєлны и҆ смы́слєнны, и҆ поста́вихъ и҆̀хъ владѣ́ти над̾ ва́ми тысѧщенача́лники и҆ стонача́лники, и҆ пѧтьдесѧтонача́лники и҆ десѧтонача́лники, и҆ писмовводи҄тели сѹдїѧ́мъ ва́шымъ.

І расказаў я судзьдзям вашым у тым часе, кажучы: "Слухайце справы меж братоў сваіх і судзіце справядліва меж людзіны й брата ейнага й чужаземца.

И҆ заповѣ́дахъ сѹдїѧ́мъ ва́шымъ во вре́мѧ ѻ҆́но, глаго́лѧ: разслѹ́шайте посредѣ̀ бра́тїй ва́шихъ, и҆ сѹди́те пра́веднѡ посредѣ̀ мѹ́жа и҆ посредѣ̀ бра́та є҆гѡ̀ и҆ посредѣ̀ прише́лца є҆гѡ̀:

Не зважайце на асобы на судзе, як малога, так вялікага выслухайце: ня бойцеся віду людзкога; бо суд справа Божая; а справу, каторая вам цяжкая, перадавайце імне, І Я выслухаю яго".

да не позна́ете лица̀ въ сѹдѣ̀, ма́ломѹ и҆ вели́комѹ сѹ́диши, и҆ не ѹ҆стыди́шисѧ лица̀ человѣ́ча, ѩ҆́кѡ сѹ́дъ бж҃їй є҆́сть: и҆ рѣ́чь, ѩ҆́же а҆́ще же́стока бѹ́детъ ѹ҆ ва́съ, донесетѐ ю҆̀ ко мнѣ̀, и҆ ѹ҆слы́шѹ ю҆̀.

І расказаў вам у тым часе ўсе, што належа вам рабіць.

И҆ заповѣ́дахъ ва́мъ во вре́мѧ ѻ҆́но всѧ҄ словеса̀, ѩ҆̀же сотворитѐ.

І падарожжавалі вы ад Горыва, і йшлі па ўсёй тэй вялікай а страшнай пустыні, каторую вы бачылі, па дарозе да гары Аморэйскае, як расказаў СПАДАР, Бог наш, і прышлі да Кадэш-Барні.

И҆ воздви́гшесѧ ѿ хѡри́ва, проидо́хомъ всю̀ пѹсты́ню вели́кѹю и҆ стра́шнѹю ѻ҆́нѹ, ю҆́же ви́дѣсте, пѹ́ть горы̀ а҆морре́йски, ѩ҆́коже заповѣ́да на́мъ гд҇ь бг҃ъ на́шъ: и҆ прїидо́хомъ до ка́дисъ-варнѝ.

І сказаў я вам: "Вы прышлі аж да гары Аморэйскае, каторую СПАДАР, Бог наш, даець нам.

И҆ реко́хъ ва́мъ: прїидо́сте до горы̀ а҆морре́йски, ю҆́же гд҇ь бг҃ъ на́шъ дае́тъ ва́мъ:

Гля, СПАДАР, Бог твой, даў табе зямлю гэтую, узыйдзі, вазьмі яе ў дзяржаньне, як казаў табе СПАДАР, Бог айцоў тваіх, ня бойся а не палохайся".

ви́дите, предадѐ гд҇ь бг҃ъ ва́шъ пред̾ лице́мъ ва́шимъ зе́млю: вше́дше наслѣ́дите, ѩ҆́коже гл҃а гд҇ь бг҃ъ ѻ҆тє́цъ ва́шихъ ва́мъ: не бо́йтесѧ, ни ѹ҆жаса́йтесѧ.

Вы ўсі дабліжыліся да мяне й сказалі: "Пашлем перад сабою людзёў, каб яны прасачылі нам зямлю й зьвярцуліся да нас ізь ведамкаю праз дарогу, па каторай нам узыходзіць, і празь месты, да каторых нам ісьці".

И҆ прїидо́сте ко мнѣ̀ всѝ и҆ реко́сте: да по́слемъ мѹ́жы пред̾ на́ми, и҆ да соглѧ́даютъ на́мъ зе́млю, и҆ да повѣ́дѧтъ на́мъ ѿвѣ́тъ, пѹ́ть, и҆́мже до́йдемъ є҆ѧ̀, и҆ гра́ды, въ нѧ́же вни́демъ.

І ўпадабаў я слова гэтае, і я ўзяў з вас двананцацёх чалавекаў, па адным чалавеку ад плямені.

И҆ ѹ҆го́дно бы́сть сло́во предо мно́ю, и҆ поѧ́хъ ѿ ва́съ двана́десѧть мѹже́й, мѹ́жа є҆ди́наго ѿ коегѡ́ждо пле́мене.

І яны павярнуліся, узышлі на гару й дайшлі аж да даліны Ешкол, і вышпегавалі яе.

И҆ ѡ҆брати́вшесѧ взыдо́ша на го́рѹ, и҆ прїидо́ша до де́бри [грезно́вныѧ], и҆ соглѧ́даша ю҆̀:

І ўзялі ў рукі свае з пладоў зямлі, і зышлі да нас, і зьвярнуліся зь ведамкаю, і сказалі: "Добрая зямля, каторую СПАДАР, Бог наш, даець нам".

и҆ взѧ́ша въ рѹ́цѣ своѝ ѿ плода̀ землѝ и҆ принесо́ша къ на́мъ, и҆ глаго́лахѹ: блага̀ землѧ̀, ю҆́же гд҇ь бг҃ъ на́шъ дае́тъ на́мъ.

Але вы не захацелі ўзыходзіць, і спрацівіліся слову СПАДАРА, Бога вашага,

И҆ не восхотѣ́сте взы́ти, но преслѹ́шасте гл҃го́лъ гд҇а бг҃а ва́шегѡ:

І наракалі ў буданох сваіх, і казалі: "Ненавідзячы СПАДАР нас вывеў ізь зямлі Ягіпецкае, каб аддаць нас у рукі Аморэям выгубіць нас;

и҆ возропта́сте въ кѹ́щахъ свои́хъ и҆ реко́сте: не́нависти ра́ди и҆зведѐ ны̀ гд҇ь и҆з̾ землѝ є҆гѵ́петскїѧ преда́ти на́съ въ рѹ́ки а҆моррє́йскїѧ, потреби́ти на́съ:

Куды мы ўзыйдзем? Браты нашыя раскволілі сэрца нашае, кажучы: "Люд тый большы а вышшы за нас, месты вялікія а ўмацаваныя аж да нябёсаў, дый Еначонкаў бачылі мы там".

ка́мѡ мы̀ взы́демъ; Бра́тїѧ же ва́шѧ ѿврати́ша сердца̀ ва҄ша, глаго́люще: ѩ҆зы́къ вели́къ и҆ мно́гъ и҆ крѣпча́е на́съ, и҆ гра́ды вели́цы и҆ ѡ҆гражде́ни да́же до небесѐ, но и҆ сы́ны и҆споли́нѡвъ ви́дѣхомъ та́мѡ.

І я сказаў вам: "Не палохайцеся а ня бойцеся іх;

И҆ глаго́лахъ къ ва́мъ: не ѹ҆жаса́йтесѧ, нижѐ ѹ҆бо́йтесѧ ѿ ни́хъ:

СПАДАР, Бог ваш, Каторы йдзець перад вамі, Ён будзе ваяваць за вас, як Ён рабіў із вамі ў Ягіпце перад ачыма вашымі,

гд҇ь бг҃ъ ва́шъ предходѧ́й пред̾ лице́мъ ва́шимъ, то́й повою́етъ и҆̀хъ съ ва́ми, по всемѹ̀ є҆ли́кѡ сотворѝ ва́мъ въ землѝ є҆гѵ́петстѣй пред̾ ѻ҆чи́ма ва́шима,

І на пустыні гэтай, ідзе, як ты бачыў, што насіў цябе СПАДАР, Бог твой, як чалавек носе сына свайго, на ўсёй дарозе, каторай вы праходзілі, аж да прыходу вашага на гэтае месца.

и҆ въ пѹсты́ни се́й, ю҆́же ви́дѣсте: ѩ҆́кѡ воспита̀ тебѐ гд҇ь бг҃ъ тво́й, ѩ҆́коже нѣ́кїй человѣ́къ пита́етъ сы́на своего̀, по всемѹ̀ пѹтѝ въ ѻ҆́ньже ходи́сте, до́ндеже прїидо́сте на мѣ́сто сїѐ.

Але й у гэтай справе вы ня верыце СПАДАРУ, Богу свайму,

И҆ въ словесѝ се́мъ не вѣ́ровасте гд҇еви бг҃ѹ ва́шемѹ,

Каторы хадзіў перад вамі дарогаю выглядаць вам месца, ідзе разьлегчыся табарам, ночы ў вагню, каб паказаваць вам дарогу, якой вам ісьці ёю, а ўдзень у булаку.

и҆́же предхо́дитъ пред̾ ва́ми въ пѹ́ть и҆збра́ти ва́мъ мѣ́сто, пѹтеводѧ̀ ва́съ ѻ҆гне́мъ но́щїю, показѹ́ѧ ва́мъ пѹ́ть, и҆́мже и҆тѝ по не́мъ, и҆ ѡ҆́блакомъ во днѝ.

І СПАДАР пачуў голас словаў вашых, і ўгневаўся, і прысягнуў, кажучы:

И҆ ѹ҆слы́ша гд҇ь (бг҃ъ) гла́съ слове́съ ва́шихъ, и҆ разгнѣ́вавсѧ клѧ́тсѧ, гл҃ѧ:

"Не абача ні водзін чалавек ізь людзёў гэтых, з гэтага ліхога роду, добрае зямлі, каторую Я прысягаў даць айцом вашым;

а҆́ще ѹ҆́зритъ кто̀ ѿ мѹже́й си́хъ зе́млю благѹ́ю сїю̀, є҆́юже а҆́зъ клѧ́хсѧ ѻ҆тцє́мъ и҆́хъ,

Апрача Калева Ефунёнка, ён абача яе; яму Я дам зямлю, па каторай ён праходзіў, і сыном ягоным, за тое, што супоўна йшоў за СПАДАРОМ".

ра́звѣ хале́въ сы́нъ ї҆ефонні́инъ, се́й ѹ҆́зритъ ю҆̀, и҆ семѹ̀ да́мъ зе́млю, на ню́же взы́де, и҆ сынѡ́мъ є҆гѡ̀, поне́же прилѣжи́тъ гд҇еви.

Таксама на мяне загневаўся СПАДАР за вас, кажучы: І ты ня ўвыйдзеш туды.

И҆ на мѧ̀ разгнѣ́васѧ гд҇ь ва́съ ра́ди, гл҃ѧ: нижѐ ты̀ вни́деши та́мѡ:

Ігошуа Нунянок, каторы стаіць перад табою, ён увыйдзе туды; яго ўмацуй, бо ён умагчыме Ізраелю адзяржаць яе на спадак.

ї҆исѹ́съ сы́нъ наѵи́нъ, и҆́же стои́тъ пред̾ тобо́ю, се́й вни́детъ та́мѡ: сего̀ ѹ҆крѣпѝ, ѩ҆́кѡ се́й да́стъ ю҆̀ въ наслѣ́дїе ї҆и҃лю:

Дзецяняты вашыя, праз каторыя вы казалі, што яны стануць здабыткам, і сынове вашыя, каторыя ня знаюць цяпер ані дабра, ані ліха, яны ўвыйдуць туды, ім дам яе, і яны возьмуць яе ў дзяржаву.

и҆ ѻ҆троча́та ва҄ша, ѡ҆ ни́хже глаго́ласте, ѩ҆́кѡ въ плѣне́нїи и҆́мѹтъ бы́ти, и҆ всѧ́ко ѻ҆троча̀ мла́до, є҆́же не вѣ́сть дне́сь добра̀ и҆лѝ ѕла̀, сі́и вни́дѹтъ та́мѡ, и҆ си҄мъ да́мъ ю҆̀, и҆ сі́и наслѣ́дѧтъ ю҆̀:

А вы завярніцеся й краніцеся на пустыню дарогаю Чырвонага мора".

и҆ вы̀ ѡ҆брати́вшесѧ ѡ҆полчи́стесѧ въ пѹсты́ню, пѹте́мъ къ чермно́мѹ мо́рю.

І вы адказалі й сказалі Імне: "Зграшылі мы перад СПАДАРОМ, мы ўзыйдзем і будзем ваяваць, подле ўсёга, як расказаў нам СПАДАР, Бог наш". І паперазаліся вы кажны ваеннаю зброяю сваёю, і былі гатовыя ўзыйсьці на гару.

И҆ ѿвѣща́сте и҆ реко́сте мнѣ̀: согрѣши́хомъ пред̾ гд҇емъ бг҃омъ на́шимъ: мы̀ ше́дше повою́емъ, по всемѹ̀ є҆ли́кѡ заповѣ́да гд҇ь бг҃ъ на́шъ на́мъ. И҆ взе́мше кі́йждо ѻ҆рѹ҄дїѧ ра҄тнаѧ своѧ҄ и҆ собра́вшесѧ взыдо́сте на го́рѹ.

І сказаў СПАДАР імне: "Скажы ім: ня ўзыходзьце а не ваюйце, бо Я не сярод вас, і каб ня былі пабіты варагамі сваімі".

И҆ речѐ гд҇ь ко мнѣ̀: рцы̀ и҆̀мъ: не восходи́те, нижѐ ра́тѹйте, нѣ́смь бо съ ва́ми, и҆ да не бѹ́дете сотре́ни пред̾ враги҄ ва́шими.

І я казаў вам, але вы не паслухалі й спрацівіліся слову СПАДАРОВАМУ, але рабілі самадумам і ўзышлі на гару.

И҆ глаго́лахъ къ ва́мъ, и҆ не послѹ́шасте менѐ: и҆ престѹпи́сте сло́во гд҇не, и҆ понѹ́дившесѧ взыдо́сте на го́рѹ.

І выступіў супроці вас Аморэй, што жыў на гары тэй, і гналі вас так, як робяць пшчолы, і білі вас на Сэіру аж да Гормы.

И҆ и҆зы́де а҆морре́й живѹ́щїй на горѣ̀ то́й проти́вѹ ва́мъ, и҆ прогна̀ ва́съ, а҆́ки бы пче́лы твори́ли, и҆ ѹ҆ѧзвлѧ́хѹ ва́съ ѿ сиі́ра да́же до є҆рмы̀.

І зьвярнуліся вы, і плакалі перад СПАДАРОМ; але СПАДАР не пачуў голасу вашага ані нахінуў вушшу сваіх да вас.

(И҆ возврати́стесѧ,) и҆ сѣ́дше пла́касте пред̾ гд҇емъ, и҆ не послѹ́ша гд҇ь гла́са ва́шегѡ, нижѐ внѧ́тъ ва́мъ:

І прабылі вы ў Кадэшу шмат часу, колькі часу вы былі.

и҆ сѣдѣ́сте въ ка́дисѣ дни҄ мнѡ́ги, є҆ли҄ки дни҄ тогда̀ сѣдѣ́сте.

« 36 глава 2 глава »