Дзеі 7 глава

Дзеі сьвятых Апосталаў
Пераклад Сабілы і Малахава → Под редакцией Кулаковых

 
 

І сказаў архірэй: ці ж гэта так?
 
Тогда первосвященник спросил его: «Так ли это?»

А ён сказаў: мужчыны, браты і ба́цькі, паслухайце! Бог славы зьявіўся ба́цьку нашаму Абрагаму, калі той быў у Месапатаме перш чым ён асеў у Харране,
 
Стефан ответил: «Братья и отцы! Послушайте меня! Бог, великий в славе Своей, явился праотцу нашему Аврааму еще до переселения в Харран, когда он жил в Месопотамии,

і сказаў яму: выйдзі зь зямлі тваёй і ад родзічаў тваіх, і ідзі ў зямлю, якую табе пакажу.
 
и сказал ему: „Оставь землю свою и родство свое и иди в ту землю, которую Я тебе укажу“.1

Тады выйшаўшы зь зямлі хальдэяў, асеў у Харране; і адтуль, пасьля сьмерці ба́цькі ягонага перасяліў яго ў зямлю гэтую, у якой вы зараз жывяце́.
 
Тогда Авраам, покинув землю халдеев, поселился в Харране, а уже оттуда, после того, как умер отец его, привел2 его Бог в эту землю, на которой теперь вы живете.

І ня даў яму на ёй спадчыны ні на ступак нагі, але абяцаў яму даць яе ў вало́даньне, і семені ягонаму пасьля яго, калі ён ня меў (яшчэ) дзіцяці.
 
Но Он не дал ему и пяди земли на ней, ничего, что тот мог бы назвать своим, но обещал отдать эту землю во владение и ему, и потомству3 его после него,4 хотя тогда у Авраама еще не было детей.

І сказаў Бог так, што семя ягонае будзе прыхаджанам у зямлі чужой, і зробяць яго рабом і будуць прыгнятаць чатырыста гадоў.
 
Бог так сказал: „Потомки его будут пришельцами на земле чужой, и поработят их, и будут угнетать их четыреста лет.

І народ, якім (яны) будуць прыгнечаны, Я буду судзіць, сказаў Бог, — і пасьля гэтага (яны) выйдуць і будуць служыць Мне на гэтым мейсцы.
 
Но Я совершу суд над тем народом, у которого они окажутся в порабощении, — сказал Он, — и после этого они оставят чужую землю и станут поклоняться5 Мне на месте сем“.6

І даў яму запавет абразаньня. І гэтак спарадзіў (ён) Ісака і абрэзаў яго на восьмы дзень; а Ісак (спарадзіў) Якуба, а Якуб дванаццаць патрыярхаў.
 
Дал тогда Бог Аврааму как знак завета установление об обрезании,7 и когда у того родился Исаак, на восьмой день после его рождения Авраам обрезал его, Исаак же, в свою очередь, совершил обрезание Иакова, а Иаков — двенадцати сыновей своих, будущих патриархов наших.

А патрыярхі з зайздрасьці прадалі Язэпа ў Ягіпет, але Бог быў зь ім,
 
Сыновья Иакова8 стали завидовать брату своему Иосифу и продали его в рабство в Египет. Но Бог был с ним

і выратаваў яго з усіх бедаў ягоных, і даў яму дабразычлівасьць і мудрасьць перад хвараонам, валадаром Ягіпту, і (той) паставіў яго начальнікам над Ягіптам дый над усім домам сваім.
 
и избавил его от всех бедствий его. Он дал Иосифу мудрость, которая настолько расположила к нему фараона,9 царя египетского, что тот поставил его правителем Египта и управляющим [во] всем доме своем.

І прыйшоў голад і туга вялікая на ўсю зямлю Ягіпту ды Ханаану, і ба́цькі нашыя ня знаходзілі, чым пракарміцца.
 
Когда во всем Египте и Ханаане настали голод и великая нужда и у отцов наших не было пищи,

Якуб жа пачуўшы, што ёсьць збожжа ў Ягіпце, паслаў спачатку ба́цькаў нашых,
 
Иаков, услышав, что хлеб есть в Египте, послал туда отцов наших. Это было их первое посещение.

а ў другі раз Язэп адкрыўся братом сваім, і вядомы стаў хвараону род Язэпавы.
 
А когда они пришли во второй раз, Иосиф открылся братьям своим — и стал известен фараону род Иосифа.

Язэп паслаўшы паклікаў бацьку свайго Якуба і ўсю радзіну сваю, семдзясят пяць ду́шаў.
 
Тогда Иосиф послал за отцом своим Иаковом и за всеми остальными родственниками ( а было их 75 душ).

І Якуб перабраўся ў Ягіпет і памёр сам і ба́цькі нашыя;
 
Иаков переселился10 в Египет. Там и он сам, и отцы наши окончили дни свои.

і перанесены былі ў Сіхем і пакладзены ў магілу, якую купіў Абрагам за цану серабра ў сыноў Ямо́ра Сіхемавага.
 
Останки их перенесли в Сихем и похоронили в гробнице, которую Авраам купил за некую цену у сыновей Еммора в Сихеме.11

А як набліжаўся час (збыцца) абяцаньню, якім кляўся Бог Абрагаму, народ разрастаўся і множыўся ў Ягіпце
 
Между тем приближалось время исполнения того обещания, которое Бог дал12 Аврааму. Народ наш в Египте становился сильным и многочисленным.

пакуль ня прыйшоў другі валадар, які ня ведаў Язэпа;
 
[На престол же египетский] взошел другой царь, который не знал Иосифа.13

ён настроіўшыся супраць народу нашага, хітруючы ўціскаў ба́цькаў нашых прымушаючы выкідаць дзяцей іхных, каб ня выжывалі.
 
Против народа нашего он поступал коварно и жестоко и заставлял отцов [наших] выбрасывать младенцев своих, тем самым обрекая их на погибель.

У гэты час быў народжаны Масей і быў (ён) заўгодны Богу; (і) быў ён тры месяцы ўзгадаваны ў доме бацькі свайго.
 
В то самое время родился Моисей, и был он красивым и угодным Богу ребенком. Первые три месяца о нем заботились в родительском доме.

А як выкінулі яго, узяла́ яго дачка хвараона ды ўзгадавала яго сабе як сына.
 
А когда родители все же должны были вынести его из дома,14 взяла его к себе дочь фараона и воспитала его как сына.

І быў навучаны Масей усёй мудрасьці ягіпецкай. І быў моцны ў словах і дзеях.
 
Моисей был обучен всей мудрости египетской и был силен в слове и делах своих.

А як споўнілася яму сорак гадоў, прыйшло яму на сэрца адведаць братоў сваіх, сыноў Ізраэлявых.
 
Когда исполнилось ему сорок лет, пожелал он навестить братьев своих, сынов Израиля.

І ўбачыўшы як аднаго крыўдзілі заступіўся (за яго) ды ўчыніў помсту за пакрыўджанага, забіўшы ягіпцяніна.
 
Увидев, как одного из них избивали,15 он вступился и отомстил за обижаемого, убив египтянина.

Ён думаў, зразумеюць яго браты, што Бог ягонаю рукою дае ім збавеньне: але яны ня зразумелі.
 
Думал он: [его] братья поймут, что чрез него Бог избавляет их от угнетения, но они не поняли.

На другі ж дзень (ён) зьявіўся ім, калі яны сварыліся і нахіляў іх да згоды, кажучы: мужчыны, вы браты! Навошта крыўдзіце адзін аднаго?
 
На следующий день он пришел к ним, когда двое из них дрались, и пытался их примирить: „Прекратите, вы же братья! Зачем обижать друг друга?“

Але той, што крыўдзіў бліжняга, адпіхнуў яго, сказаўшы: хто цябе паставіў начальнікам і судзьдзёю над намі?
 
Но обижавший своего ближнего оттолкнул Моисея и сказал: „Кто поставил тебя начальником и судьей над нами?

Ці ты хочаш забіць мяне, як учора забіў ягіпцяніна?
 
Уж не хочешь ли ты убить и меня, как вчера убил египтянина?“16

Ад гэтых словаў уцёк Масей і зрабіўся прыхаднем у зямлі Мадыяма, дзе нарадзіў двух сыноў.
 
Услышав это, Моисей бежал из Египта и жил пришельцем в земле Мадиам. Там у него родилось два сына.

А як міну́ла сорак гадоў, быў яўлены яму ў пустэльні (пад) гарою Сінай Ангел Госпада ў по́лымі агня цярнёвага куста.
 
Прошло еще сорок лет, и в пустыне17 у горы Синай явился ему Ангел в пламени горящего тернового куста.18

Масей жа ўбачыўшы зьдзівіўся з уявы; калі ж ён падыходзіў разгледзіць, быў да яго Голас Госпада:
 
Увиденное сильно удивило Моисея. А когда он подходил, чтобы рассмотреть этот куст, раздался голос Господа:

Я Бог ба́цькаў тваіх, Бог Абрагама, і Бог Ісака, і Бог Якуба. І, задрыжэўшы, Масей ня адважваўся ўглядацца.
 
Я — Бог отцов твоих, Бог Авраама, Исаака и Иакова“.19 Моисея охватил трепет, и он глаз не смел поднять.

Госпад жа сказаў яму: скінь абутак з ног тваіх, бо мейсца на якім ты стаіш, ёсьць зямля сьвятая.
 
И сказал ему Господь: „Сними обувь с ног твоих, ибо место, на котором ты стоишь, земля святая.

Паглядзеўшы, Я ўбачыў уціск народу Майго ў Ягіпту ды пачуў стагнаньне іхняе, і зыйшоў вызваліць іх. Дык цяпер ідзі, Я пашлю цябе ў Ягіпет.
 
Увидел Я притеснение народа Моего в Египте, услышал стон его и сошел освободить его. Иди теперь, Я посылаю тебя в Египет“.20

Гэтага Масея, якога (яны) адцураліся, сказаўшы: «хто цябе паставіў начальнікам і судзьдзёю?», гэтага Бог начальнікам і збавіцелям паслаў руко́ю Ангела, які зьявіўся яму ў цярнёвым кусьце.
 
Этот Моисей, которого они отвергли, сказав: „Кто поставил тебя начальником и судьей?“, и был тем самым человеком, которого послал им Бог как вождя и избавителя. А сделано это было рукою Ангела, явившегося ему в горящем терновом кусте.

Ён вывеў іх, зрабіўшы цуды і знакі ў зямлі Ягіпту і ў Чырвоным моры і ў пустэльні (за) сорак гадоў.
 
И вывел он народ израильский из Египта, творя чудеса и знамения в Египте и на Красном21 море, и в течение еще сорока лет — в пустыне.

Гэта той Масей, які сказаў сыном Ізраэля: Прарока вам паставіць Госпад Бог ваш з братоў вашых як мяне, Яго будзеце слухаць.
 
Этот самый Моисей сказал сынам Израиля: „Пророка пошлет22 вам Бог из ваших же братьев, как меня послал “.23

Гэты, які быў у лучнасьці з Ангелам у пустэльні, які гаварыў зь ім на гары Сінай і ба́цькам нашым, які прыняў словы жывыя, (каб) перадаць (іх) нам.
 
И не кто иной, как он, в собрании всего общества в пустыне был посредником между Ангелом, говорившим с ним на горе Синае, и отцами нашими24 и принял живые слова, чтобы передать нам.25

Яму ня захацелі быць паслухмянымі ба́цькі нашыя, але адхілілі (яго) ды былі павернуты сэрцамі сваімі да Ягіпту,
 
Но отцы наши не захотели прислушаться к словам Моисея: они отвергли его и стали помышлять о возвращении в Египет.26

сказаўшы Агарону: зрабі нам багоў, якія будуць ісьці наперадзе нас, бо (з) Масеям, тым, які вывеў нас зь зямлі Ягіпту, ня ведаем, што сталася зь ім.
 
И сказали они Аарону: „Сделай нам богов, чтобы шли они впереди нас, ведь мы не знаем, что сталось с тем Моисеем, который вывел нас из Египта“.27

І ў тыя дні вырабілі бычка, ды прынесьлі ахвяру ідалу і радаваліся з учынкаў рук сваіх.
 
И сделали они в те дни изваяние тельца, и принесли этому идолу жертву, устроив торжества в честь творения рук своих.

І адвярнуўся ад (іх) Бог і пакінуў іх служыць войску нябеснаму, як напісана ў кнізе Прарокаў: дом Ізраэля, ці прыносілі (вы) Мне ахвярныя жывёлы і ахвяры сорак гадоў у пустэльні?
 
И отвернулся от них Бог, оставив их поклоняться воинству небесному, как написано в Книге пророков: „Дом Израилев! Мне ли приносили вы свои заклания и жертвы все сорок лет, пока были в пустыне?

Але (вы) паднялі скінію Малохаву і зорку бога вашага Рамхвана, абразы, якія (вы) зрабілі, каб пакланяцца ім: дык (Я) перасялю вас аж за Бабілён.
 
На плечах своих носили вы и шатер Молоха, и звезду бога [вашего] Рефана, тех идолов,28 которых вы изваяли, чтоб им поклоняться. И за всё это Я выселю вас за Вавилон“.29

Скінія сьведчаньня была́ ў (асяро́дку) ба́цькаў нашых у пустэльні, як загадаў зрабіць яе Масею Той, Хто гаварыў (да яго), па ўзору які (ён) бачыў.
 
Был у отцов наших в пустыне Шатер30 Свидетельства. Сделан он был так, как повелел Бог31 Моисею, по тому образцу, который Он показал ему.32

І яе прыняўшы пераемна дане́сьлі ба́цькі нашыя разам зь Ісусам (Навінам) у зямлю народаў, якіх прагнаў Бог ад аблічча ба́цькаў нашых аж да дзён Давіда,
 
В следующем поколении отцы наши под предводительством Иисуса33 Навина принесли с собой этот Шатер в страну, которой некогда владели языческие народы, изгнанные Богом на глазах отцов наших. И оставалось всё так до дней Давида,

які знайшоў Багадаць перад Богам і маліў, каб знайсьці жыльлё Богу Якубаваму.
 
который обрел расположение Божие34 и молился о том, чтобы было ему позволено устроить место обитания для Бога, Которому поклонялся Иаков.35

Салямон жа пабудаваў Яму Дом.
 
Дом же Ему построил Соломон.

Але Найвышэйшы ня ў рукатворных Сьвятынях жыве, як кажа прарок.
 
Но не живет Всевышний в домах рукотворных, как говорит пророк:

Госпад кажа: Неба — Пасад Мой, зямля — падножжа Ног Маіх. Які дом пабудуеце Мне? ці якое мейсца (для) супачынку Майго?
 
Небо — престол Мой, опорой для ног Моих служит земля. Какой дом построите Мне, — говорит Господь,иль место какое найдете отдохновения Моего?

Ці (ж) ня Рука Мая стварыла гэта ўсё?
 
Не Моя ли рука сотворила всё это?!“36

Упартыя ды з няабрэзаным сэрцам і вушыма! Вы заўсёды працівіцеся Духу Сьвятому, як ба́цькі вашыя, так і вы.
 
Упрямые люди, обрезаны вы, но язычники сердцем, и к истине глухи!37 Как ваши отцы, так и вы всегда противитесь Духу Святому!

Каго з прарокаў ня гна́лі ба́цькі вашыя? Ды пазабівалі прадвесьнікаў прыходу Справядлівага, здраднікамі і забойцамі Якога вы цяпер сталіся.
 
Кого из пророков не гнали отцы ваши? Они убили тех, кто предсказывал пришествие Праведника, а вы стали Его предателями и убийцами.

(Вы), якія прынялі Закон па загаду Ангелаў ды ня захава́лі яго.
 
Но хоть и получили вы Закон, переданный вам через ангелов, не соблюли вы его!»

Слухаючы ж гэтае (яны) лопаліся ад злосьці ў сэрцах сваіх ды скрыгаталі зубамі на яго.
 
Услышав это, они в ярости38 заскрежетали зубами.

(Ён) жа, будучы поўны Духа Сьвятога, уце́міўшы по́зірк на Неба, угледзіў Славу Бога і Ісуса, стоючы праваруч Бога
 
Стефан же, исполненный Духа Святого, взглянул на небо и увидел там сияние Божьей славы и Самого Иисуса, стоящего по правую руку Бога.

і сказаў: вось, бачу Нябёсы расчыненыя і Сына Чалавечага, стоючы праваруч Бога.
 
«Смотрите, — сказал он, — вижу я небеса открытыми и Сына Человеческого, стоящего по правую руку Бога».

І загаласіўшы моцным голасам (яны) пазатыкалі вушы свае і аднадушна кінуліся на яго,
 
При этих словах они стали затыкать себе уши и с криком все как один набросились на него.

і выгнаўшы за места каменавалі (яго). А сьведкі пакла́лі вопраткі свае ля ног юнака на імя Саўла
 
Они выволокли Стефана за город и стали побивать его камнями. Свидетели39 расправы сложили свои верхние одежды у ног юноши по имени Савл.40

і бíлі камнямі Сьцяпана, які маліўся і гаварыў: Госпадзе Ісусе, прымі дух мой!
 
Стефан, когда побивали его камнями, взывал к Богу и говорил: «Господь Иисус, прими дух мой!»

І, укленчыўшы, загаласіў моцным голасам: Госпадзе, ня палічы ім грэху гэтага! І сказаўшы гэта памёр.
 
Упав на колени, он громко воскликнул: «Господи, не вмени им греха сего!» И, сказав это, почил.

Примечания:

 
 
Под редакцией Кулаковых
3  [1] — Быт 12:1.
4  [2] — Букв.: переселил.
5  [3] — Букв.: семени; то же в ст. 6.
5  [4] — Быт 17:8.
7  [5] — Или: служить.
7  [6] — Быт 15:13,14; Исх 3:12.
8  [7] — Букв.: и дал ему завет обрезания.См. в Словаре Обрезание.
9  [8] — Букв.: патриархи.
10  [9] — Букв.: дал ему милость и мудрость перед фараоном.
15  [10] — Букв.: сошел.
16  [11] — В некот. рукописях: Еммора Сихемского.
17  [12] — В некот. рукописях: о котором клялся Бог.
18  [13] — Исх 1:8 (LXX).
21  [14] — Букв.: когда был он выброшен.
24  [15] — Букв.: поступали несправедливо/обижали.
28  [16] — Исх 2:14; то же в ст. 35.
30  [17] — См. в Словаре Пустыня.
30  [18] — Исх 3:2.
32  [19] — Исх 3:6.
34  [20] — Исх 3:5−10.
36  [21] — Син. пер.: Чермном.
37  [22] — Букв.: поднимет.
37  [23] — Некот. рукописи добавляют: Его слушайте; Втор 18:15.
38  [24] — Букв.: это тот, кто в собрании (друг. возм. пер.: в церкви) в пустыне был с Ангелом… и с отцами нашими.
38  [25] — В некот. рукописях: вам.
39  [26] — Букв.: и обратились сердцами своими к Египту.
40  [27] — Исх 32:4,23.
43  [28] — Букв.: изваяния/изображения.
43  [29] — Ам 5:25−27 (LXX).
44  [30] — Греч. скэнэ — палатка, шатер, шалаш — переносной храм иудеев.
44  [31] — Букв.: как повелел Тот, Кто говорил.
44  [32] — Букв.: который тот увидел.
45  [33] — Букв.: отцы наши с Иисусом, т.е. с Иисусом Навином — Иешуа Бен-Нун (Син. пер.: Иисус Навин) был вождем израильтян после смерти Моисея.
46  [34] — Букв.: обрел благодать/милость пред Богом.
46  [35] — Букв.: Богу Иакова; в некот. рукописях: дому Иакова.
50  [36] — Ис 66:1,2.
51  [37] — Букв.: упрямые и необрезанные сердцами и ушами.
54  [38] — Букв.: пришли в ярость в сердцах своих.
58  [39] — Вероятно, свидетели были также участниками этой расправы.
58  [40] — Савл (или: Саул) — еврейское имя Павла, будущего апостола.
 


2007–2024. Зроблена з любоўю для тых, што любяць і шукаюць Бога. Калі ў вас ёсць пытанні ці пажаданні, то пішыце нам: bible-man@mail.ru.